UTBlaðið - 20.01.2006, Page 14

Fimmtíu þúsund Íslendingar
fengu í hendur evrópskt sjúkra-
tryggingakort á fimm mánaða
tímabili síðastliðið sumar. Lang-
flestir korthafanna, 80%, fengu
kortin í hendur eftir að hafa sótt
um þau rafrænt á heimasíðu
Tryggingastofnunar (TR). Að mati
TR er útgáfa evrópsku kortanna
gott dæmi um árangursríka raf-
ræna þjónustu opinberrar stofn-
unar.
Evrópsku sjúkratryggingakortin
komu út hér á landi 1. maí 2005
og leystu af hólmi pappírsvottorð-
ið E-111. Þau tryggja Evrópubúum
læknisaðstoð utan heimalands á
sama verði og íbúum dvalarlands-
ins ef þeir slasast eða veikjast
skyndilega á ferðalagi. Þau eru
jafnframt gefin út í þeim tilgangi
að minnka skrifræði.
Allt frá upphafi var ákveðið
innan TR að freista þess að búa
þannig um hnúta að framkvæmd-
in við útgáfu kortanna hér á landi
yrði rafræn. Lögð var áhersla á
sjálfsafgreiðslu á heimasíðu með
eins einföldum hætti og kostur
væri. Ákveðið var að á umsóknar-
síðunni þyrfti aðeins að slá inn
eina kennitölu og haka síðan í
reiti fyrir maka og börn ef um
fjölskyldur væri að ræða. Þannig
gæti til dæmis fjöldskylda, hjón
með fjögur börn, slegið inn eina
kennitölu og hakað í viðkomandi
reiti og fengið sex kort í hendur
tveimur dögum síðar inn um
bréfalúgu heimilisins.
Í ljós kom að fjórðungur vef-
umsókna fór til fjölskyldna en að
jafnaði voru send tvö sjúkratrygg-
ingakort fyrir hverja eina umsókn.
Skrifræðinu var gefið langt nef!
Önnur rafræn þjónusta sem TR
áformar að taka upp árið 2006 er
sjálfvirk útgáfa á afsláttarkortum
vegna heilbrigðisþjónustu. Núna
hefur fólk rétt á að sækja um af-
sláttarkort þegar útgjöld vegna til-
tekinnar heilbrigðisþjónustu eru
komin yfir ákveðin mörk en getur
síðar á árinu vænst þess að fá slík
kort heim í pósti óumbeðið þegar
réttindi hafa stofnast á grundvelli
þeirra upplýsinga sem TR hefur
undir höndum, sem þó eru ekki
tæmandi. Á síðasta ári fengu um
50.000 Íslendingar afsláttarkort í
hendur eftir að hafa framvísað
kvittunum eða sent þær í pósti til
TR. Til marks um fyrirhöfn vegna
afsláttarkortanna má nefna að 250
til 300 einstaklingar koma að jafn-
aði daglega í þjónustumiðstöð TR
til að sækja um afsláttarkort eða
fá endurgreidda tannlæknareikn-
inga.
Með því að koma þessari þjón-
ustu í rafrænan búning vinnst enn
einn sigurinn á skrifræðinu. Al-
menningur nýtur augljóslega mik-
ils hagræðis af þessari breytingu
og rekstrarleg hagkvæmni fyrir
ríkið blasir líka við.
Bætt aðgengi að upplýsingum
Nú standa yfir endurbætur á
heimasíðu TR í nýju vefumsjónar-
kerfi. TR telur að öflug heimasíða
sé grunnur að frekari rafrænni
þjónustu við viðskiptavini sína.
Markmiðið með endurbótunum er
m.a. að endurskipuleggja heima-
síðuna með þarfir viðskiptavina
að leiðarljósi og bæta aðgengis-
mál til muna, svo sem fyrir sjón-
skertra og aðra hópa sem hafa
sérþarfir. Einnig verður áhersla
lögð á öfluga leitarvél. Enginn ber
brigður á að regluverk almanna-
trygginga er mikill frumskógur og
efnið á heimasíðu TR endurspegl-
ar þá staðreynd. Þegar einstak-
lingar lenda í aðstæðum í lífinu
sem kalla á sérhæfðar upplýsingar
um rétt þeirra í almannatrygginga-
kerfinu er mikilvægt að finna þær
upplýsingar. Fundvís leitarvél og
vel skipulögð heimasíða er lykill-
inn að árangri í þeirri leit. Nú
þegar er á heimasíðu TR
netreiknivél, sem kallast Reikn-
hildur, til aðstoðar lífeyrisþegum
og foreldrum í fæðingarorlofi við
útreikning á hugsanlegum greiðsl-
um, að gefnum ákveðnum upp-
lýsingum. Reiknivélin er gott
dæmi um rafræna þjónustu sem
þegar er fyrir hendi á heimasíðu
TR og er mikið notuð.
Margvísleg rafræn samskipti við
heilbrigðisstéttir
Fjölmargt hefur áunnist á síðustu
árum í rafrænum samskiptum TR
við heilbrigðisstéttir. Sjúkraþjálfar-
ar senda flestir reikninga sína raf-
rænt til TR í gegnum vefinn. Þeir
geta einnig gert gagnvirkar raf-
rænar fyrirspurnir til TR um stöðu
sjúklinga og nýta upplýsingarnar
til að reikna út greiðsluhluta
þeirra. Til stendur á þessu ári að
sérfræðilæknar geti einnig sent
inn reikninga sína rafrænt í gegn-
um vefinn. Þá er í gangi tilrauna-
verkefni þar sem verktakalæknar
geta skráð örorkumöt slysa raf-
rænt á vefnum og sent til TR á ör-
uggan máta.
Mikil umskipti hafa orðið á
skömmum tíma í lyfjamálum með
lyfjaeftirlitskerfi TR, tölfræðigrunni
lyfja og rafrænum lyfseðlum. TR
tók á móti rúmlega 1.9 milljónum
rafrænum lyfseðlum frá lyfsölum
árið 2005. Upplýsingar um lyf-
seðlana er uppistaðan í nýjum
lyfjagagnagrunni sem var tekinn í
gagnið á síðasta ári. TR sér um
rekstur, hýsingu og viðhald
grunnsins en landlæknir er
ábyrgðaraðili hans. Lyfjagrunnur-
inn nýtist landlækni og Lyfjastofn-
un sem eftirlitstæki, t.d. varðandi
misnotkun á ávísunum lækna á
ávanabindandi lyfjum.
Aukin rafræn þjónusta
Samkvæmt stefnu ríkisstjórnarinn-
ar, um upplýsingasamfélagið
2004-2007, á að koma á rafrænum
viðskiptum TR og heilbrigðis-
stétta, og rafrænum samskiptum
TR og almennings. Þótt TR bjóði
nú þegar almenningi og heil-
brigðisstéttum ýmiss konar raf-
ræna þjónustu er ætlunin að gera
enn betur og því mun TR leggja
mikla áherslu á uppbyggingu raf-
rænnar þjónustu á næstu árum,
enda verði stofnuninni tryggt
nægjanlegt fjármagn til verksins.
Rafræn stjórnsýsla býður upp á
mörg tækifæri til þess að bæta að-
gengi að þjónustu og auka gæði
hennar. Mikill áhugi og vilji er
fyrir því hjá TR að þróa rafrænar
leiðir sem skila árangri fyrir við-
skiptavini, heilbrigðisstéttir og al-
mannatryggingakerfið.
Markvisst er unnið að því að
draga úr skrifræði og taka í vax-
andi mæli upp rafræna þjónustu.
Starfsemi TR er þó þess eðlis að
samhliða því þarf að gæta þess að
þjónusta við þá, sem ekki geta
notfært sér rafræna þjónustu,
verði ekki skert.
14 | UTBLAÐIÐ
Frá skrifræði til rafrænnar sjálfsafgreiðslu
– eftir Gunnar Salvarsson, forstöðumann kynningarmála Tryggingastofnunar

Starfsfólk Tryggingastofnunar tók þátt í því að kynna Evrópska sjúkratryggingakortið með því að bregða sér í fyr-
irsætuhlutverk. Þessar glaðlegu konur starfa í lyfjadeild TR.
Staðreyndir um
upplýsingatækniiðnaðinn
á Íslandi árið 2004
• Starfsmenn í upplýsingatækniiðnaði á Íslandi voru yfir
5.500 manns í 426 í fyrirtækjum en voru 5.800 árið 2000.
• Íslensk upplýsingatæknifyrirtæki veltu um 90 milljörðum
króna en var 67 milljarðar árið 2000.
• Íslendingar fluttu inn upplýsingatæknivörur að verðmæti
49 milljarðar króna.
• Íslendingar fluttu út upplýsingatæknivörur og tilheyrandi
þjónustu fyrir 4,5 milljarða króna árið, þar af vörur fyrir um
hálfan milljarð króna og þjónustu fyrir fjóra milljarða
króna.
Heimild: Hagstofa Íslands.