Reykjalundur - 01.10.1977, Qupperneq 11

að taka tillit til margs, þegar þessi ákvörðun
er tekin, óskir sjúklingsins, líkamlegt og and-
legt ástand hans og félagslegar aðstæður. Auk
þess hvort hann er einhleypur, eða hefur fjöl-
skyldu, sem hefur áhuga og getu til að fá hann
heim.
Fjölskyldutengsl Islendinga eru ákaflega
sterk, og er því algengara hér en annarsstaðar
að fólk taki að sér foreldra sína, þegar þeir
veikjast. Það verður hins vegar æ erfiðara,
vegna þess hve algengt er að bæði kynin vinni
utan lteimilis. Er þessvegna oft gripið til þess
ráðs að sækja um heimilishjálp og heimahjúkr-
un. Það er þó orðin svo mikil eftirspurn, að
langur biðlisti getur myndast á Reykjavíkur-
svæðinu, auk þess sem heimilishjálp er ekki
alltaf nóg til þess að tryggja að sjúklingur geti
búið heima. Víða úti á landi er engin Jieimilis-
þjónusta og stofnanir eru mjög dreifðar um
landið, þannig að sjúklingar þurfa oft að
dvelja á stofnunum langt frá þeirra fyrrver-
andi heimilum,. Getur það verið mjög erfitt,
sérstaklega fyrir gamalt fólk, sem á djúpar
rætur á lieimaslóðum.
Á Reykjalundi liefur endurliæfingarþjón-
ustan síðustu árin verið bætt þannig að nú
förum við í lieimsókn til sjúklinga áður en
að útskrift kemur, ef urn erfiðar lieimilisað-
stæður er að ræða. Er þá gerð nákvæm könnun
á húsnæðinu og möguleikum sjúklingsins á að
komast ferða sinna þar. Atliuga verður livort
sjúklingurinn þarf á Jijálpartækjum eða liús-
næðisbreytingum að lialda og livort lieimilis-
þjónusta verði nauðsynleg. Þannig er nú oft
liægt að útskrifa fólk heim, sem e.t.v. hefði
framvegis þurft að vera á stofnun, og jafnvel
er nú liægt að koma í veg fyrir að sjúklingar
komi fljótlega inn á sjúkraliús aftur, sem hef-
ur verið rnjög algengt.
Margskonar erfiðleikar eru við að láta fram-
kvæma nauðsynlegar breytingar. T. d. eru
lijálptæki dýr — oftast rúmlega helmingi dýrari
en í nágrannalöndum okkar, vegna hárra tolla.
Auk þess lrafa elli- og örorkulífeyrisþegar hér
mjög skert réttindi til að lifa sem eðlilegustu
lífi, miðað við önnur lönd, sérstaklega Norð-
urlöndin. Á íslandi eru engin lög um greiðslu
og styrk til kaupa á lyjálpartækjum. í bæklingi
frá Tryggingarstofnun ríkisins um örorkubæt-
ur, segir að vísu: „Tryggingastofnun ríkisins
tekur þátt í kaupum á gerfilimum og lyjálpar-
tækjum EFTIR SÉRSTÖKUM REGI.UM,*'
(leturbreyting mín). En þessar reglur eiga ekki
að vera almenningi kunnar. Sem fæstir eiga
að vita urn möguleika á félagslegum styrk,
jafnvel þótt liann sé nyjög skertur — á meðan
unnið er að því í öðrum löndum að upplýsa
sem mest um réttindi og möguleika e!li- og
örorkulífeyrisþega.
Eins og tryggingakerfið er í dag, verður því
rniður að reyna á Jivert tilfelli f)TÍr sig. Verður
að draga ályktun frá fyrri reynslu, undir livaða
kringumstæðum styrkur getur fengist og fyrir
ltverskonar tæki. Bið, óöryggi og pappírsvinna
er mikil þegar sótt er um lyjálpartæki. Þegar
loks svar liefur borist við umsókninni má
panta sjálft lyjálpartækið. Bætist þá yfirleitt
við önnur löng bið eftir tækinu, þótt aðstæður
hafi skánað til muna eftir tilkomu lijálpar-
tækjabankans. Þess vegna er oft reynt að út-
búa sem flest af lijálpartækjum á iðjuþjálfun-
ardeildum og verkstæðum sjúkraliúsanna,
þannig að sjúklingur getur lljótlega og end-
urgjaldslaust fengið tækin, sem hann þarf á
að lialda.
Sem dæmi um hvernig tryggingarkerfið get-
ur virkað, í bestu tilfellum, getum við ltugsað
okkur eftirfarandi dæmi: Sjúklingur, með
rnikla lrreyfihömlun eftir lteilablæðingu, liefur
Jjjálfast upp í að geta lyjargað sér við góðar
aðstæður. Heimilisaðstaða er liinsvegar mjög
erfið og fjölskyldan sér enga möguleika á að
taka liann lieirn aftur. Farið er í heimsókn þar
sem atliugað er lrvort breytingar á lrúsnæði
og lyjálpartæki, geti bjargað málinu. Um Jeið
verður frætt um möguleika á fjárliagslegum
styrki. Niðurstaðan er, að með ákveðnum breyt-
ingum er liægt að útskrifa sjúklinginn lieim.
REYKJALUNDUR
9