Reykjalundur - 01.10.1977, Page 14

sínum, í einkamálum, svo sem skilnaðarmál-
um, við ættleiðingu, í barnsfaðernismálum án
])ess þó að reka þessi mál í lögfræðilegum skiln-
ingi. E.t.v. er mikilvægast hvað þessa tegund
mála varðar, að félagsráðgjafinn sé fær um að
sjá hvenær sérfræðiaðstoðar er þörf, t.d. sál-
fræðinga, geðlækna eða lögfræðinga.
í öðru lagi er markmið bóklegrar kennslu
að gera félagsráðgjafann hæfan til að aðstoða
fólk við að ná rétti sínum gagnvart hinu opin-
bera s.s. málum er snerta barnavernd, frarn-
færslu, tryggingar, afbrot, atvinnuleysi o. fl.
Markmið einkakennslunnar er að tengja
fræðilega þekkingu hagnýtu starfi og veita
nemendum þjálfun í að vinna að almennri
félagsráðgjöf.
Ég vil ekki skilja svo við markmið félags-
ráðgjafanáms að ég minnist ekki á fyrirbyggj-
andi félagsráðgjöf. Félagsráðgjafi á að vera
hæfur til að finna vandamálin áður en allt er
komið í óefni. Á síðari árum iiefur æ meiri
áhersla verið lögð á að fyrirbyggja að upp
komi félagsleg vandamál. Slíkt er í eðli sínu
ekki eingöngu verkefni félagsráðgjafa, heldur
fleiri stétta, t.d. heilbrigðisstétta, kennara o.fl.
Þó tel ég fyrirbyggjandi félagsleg störf ættu
e.t.v. að liggja þyngst á herðum stjórnmála-
manna og löggjafarvaldsins. Þeirra hluti yrði
sá að búa í liaginn fyrir stéttir þær, sem vinna
að fyrirbyggjandi störfum t.d. með því að sjá
fyrir aðstöðu og fjármagni til framkvæmda.
Sannast hefur að fjármagn það, sem aðrar
Norðurlandaþjóðir hafa veitt til fyrirbyggj-
andi aðgerða, hefur borið margfaldan ávöxt,
þó upphæðir séu ekki nema örlítið brot af því
sem eytt er í að halda uppi þeirn einstakling-
um er hafa beðið ósigur í þjóðfélaginu.
Sem dæmi um fyrirbyggjnadi störf má nefna
þá baráttu sem hefur verið háð í nágranna-
löndunum gegn frekari útbreiðslu eiturlyfja.
Hafa þá allir sem að málum vinna lagst á eitt
jafnt ríkisvald sem einkaaðilar. í hlut félags-
ráðgjafa hefur fyrst og fremst komið að vinna
að skoðanamyndun í því skyni að breyta al-
menningsáliti smám saman. Megum við landar
herða sóknina mjög gegn eiturlyfjaneyslu, ef
vel á að fara. Miklu skiptir að ekki sé kastað
til höndunum í þeirri baráttu. Við læknum
sennilega ekki marga sem eru langt leiddir af
eiturlyfjaneyslu, en jafnframt þurfum við að
gera okkur grein fyrir að einhvers staðar þurfa
þeir menn að vera. Eins og er, er vart nokkur
staður tiltækur liérlendis þar sem hægt er að
vista menn með lyfjavandamál, til frambúðar.
Þegar rætt er um vistunarvandamál þá finnst
mér óhjákvæmilegt að nefna vanda aldraðs
fólks. Eins og ástandið er í dag er svo til ó-
mögulegt að finna dvalarstað fyrir aldraða.
Þau elliheimili, sem fyrirfinnast t.d. á Reykja-
víkursvæðinu eru öll í einkaeign. Hefur það
í för með sér að enginn á RÉTT á vistun þar.
Ég er ekki með þessu að segja að elliheimili
sé besta lausnin á búsetuvanda aldraðra. Það
er þó í mörgum tilvikum ill nauðsyn, sér í lagi
fyrir heilsulítið gamalt fólk. Þrátt fyrir það að
aldraðir hafi goldið þjóðfélaginu öll sín gjöld
um langan aldur, býr það þegnum sínum eng-
an öruggan samastað í ellinni. Okkar kynslóð
er svo sjálfstæð og önnum kafin að við látum
ekki málið til okkar taka. Oft hefi ég í starfi
mínu að Reykjalundi fengið að heyra frá að-
standendum aldraðra að þeir hafi gert svo
mikið fyrir gamlingjann, að þeir geti bara
ekki meira. Sjaldnast launar kálfur ofeldið.
Ég tel þó rétt að taka fram að til eru gleði-
legar undantekningar, einkum þó til sveita.
Ég vil að lokum segja þetta: Við, sem til-
heyrum eftirstríðskynslóðinni, verðum brátt
að taka afstöðu í málefnum aldraðra og svara
því, hvort okkur sjálfum myndi líka sú með-
ferð, sem við veitum öldruðum og, hvað VIÐ
ætlum að gera til að bæta ástandið?
HEIMILDIR:
Erindi samið a£ meðlimum Stéttarfél. ísl. félagsráðgj.
Ilovedoppg. v. Ssk. Þrándheimi 1975 eftir Antonsen
Bcrg, Grastveit og undirritaða.
Rapport fra Fritidsnemdas og fritidskontorets arbeid
i perioden 1971—1975. Þrándheimi 1975.
12
REYKJALUNDUR