Húnavaka - 01.05.1997, Side 137

HÚNAVAKA
135
urðu tveir að vera við það. Venjulega íylgdu sex flekar hverri gröfu og
stóð hún á þremur í einu. Flekarnir voru haíðir þversum undir gröfunni.
Krókar eða teinar voru í flekunum nærri endunum sem keðjukrók var
krækt í svo hægt væri að draga þá með gröfunni fram fyrir hana þegar
lokið var hverri færu. Undir öðrum kringumstæðum en voru á Eylend-
inu voru skurðbakkarnir alltaf lagaðir með skóflu og var annar gröfu-
maðurinn þá bundinn við það. Vegna þess hve blautt var á Eylendinu og
vatnið hátt í skurðunum voru þeir ekki lagaðir þannig til. Aftur á móti
þurfti annar gröfumaðurinn að stinga báðum megin fyrir skurðinum
með stunguskóflu.
Gröfumennirnir fengu nákvæma fyrirsögn um hvar skurðurinn ætti
að liggja og hve breiður hann ætti að vera. Hælar voru settir á miðlínu
skurðarins. I Eylendinu er þykkur reiðingur sem víða er á floti og ef ekki
var stungið fyrir hefðu skurðbakkarnir aldrei orðið beinir því grafan reif
stykki upp sem ekki löguðu sig endilega eftir því hvernig skurðurinn átti
að liggja. Undir reiðingstorfunni var svo leirborinn framburður kvísl-
anna eða hreinn sjávarsandur. Gröfumennirnir skiptust á að grafa en
ekki var unnið á vöktum heldur var vinnudagurinn langur, allt að 13-15
tímum á sólarhring. Gröfuvinnan kostaði ekki mikil líkamleg átök en gat
farið illa með menn. Vélinni var stjórnað með stöngum og fætur voru
mikið notaðir því stíga þurfti á allstífar bremsur. Þegar gröfumaður hafði
verið lengi á gröfunni í einu gat hann orðið dofrnn í fótum. Þeir sem
mikið unnu á gröfu urðu oft stirðir í fótum. Þá var hávaðinn afar mikill
og engar heyrnarhlífar þekktust í þá daga.
Byrjað var á því að grafa skurð austan Arfars, svonefndan Jaðarskurð.
Landið reyndist víða mjög erfitt til vinnslu vegna mikilla fenja meðfram
brekkunum og vatnsuppgangs. Þar að auki var sjávarsandur undir sem
vildi skríða til. Utbúnaður gröfunnar var tæpast nægilegur til að vinna á
svo blautu landi og verkið því tafsamt. Undir gröfunni var höfð tvöföld
flekaröð, önnur þvert en hin langs á gröfuna. Skurðurinn varð breiðari
og sums staðar dýpri en áætlað hafði verið. Vegna þess hve sandurinn
rann til skreið skurðurinn smátt og smátt saman og torfan ofan á við
bakkana seig niður. Það varð því að grafa miklu meira heldur en fyrir-
fram var búist við.
Samkvæmt upplýsingum Sigþórs í Brekkukoti var Jaðarskurðurinn
kláraður annað sumarið sem var grafið og síðan var farið á Hnausaengið
og grafið þar. Sumarið 1946 var einnig byrjað að grafa úti á Þingeyra-
engi. Þar var byrjað á því að grafa við Saurhólmatjörnina og síðan var
haldið fram eftir enginu. A meðan flóð var á var grafinn merkjaskurður-
inn á engjum milli Litlu-Giljár og Brekku. Síðan var grafan færð aftur á
áveitusvæðið og unnið þar. Var þetta sumar haldið áfram að grafa á Þing-
eyraenginu og síðan á Steinnesenginu.