Húnavaka - 01.05.2000, Side 95

HUNAVAKA
93
Að mínu viti er eðlilegast er að virkja staðarauðlindir náttúru og
menningar í ríkum mæli og veita straunmum inn í daglegt skólastarf. Þá
munu nærtæk viðfangsefni leiða nemendur sem kennara áfram til sam-
anburðar við það sem fjarlægara er og samhengi verður ljósara en ella:
heimili, skóli, heimabyggð, heimahérað, landshluti, fósturjörð. Um leið
verður neminn hæfari til þátttöku í grenndarsamfélaginu. Ekkert bend-
ir til annars en að skólastarf af þessu tagi geti orðið fjölbreytt og margvís-
legar kennsluaðferðir bjóðast vegna þess að farið er frá hinu nálæga til
hins ^arlæga; frá hinu þekkta til hins óþekkta; frá hinu hlutstæða til hins
óhlutstæða.
Hér hefur verið gerð nokkur grein fyrir þeim ytri aðstæðum sem knýja
á um breytta hugsun og aðferðir í íslenskum skólum og jafnframt bent á
leiðir til sóknar. Það ber að líta á skólakerfið sem eina heild og það er af
að börn byrji almennt skólagöngu sína við sex ára aldur. Raunveruleik-
inn er allur annar. Leikurinn er aðalnámsaðferð leikskólabarna og um
hann er hægt að vinna markvisst með næsta umhverfi barnsins, auka
virðingu þess fyrir því, væntumþykju og þekkingu.
Það að leik- og grunnskólar eru komnir alfarið til sveitarfélaganna
krefst náins samstarfs með skólafólki og sveitarstjórnarmönnum, sem aft-
ur vísar veginn til nýrra möguleika í námsefnisgerð. Skólar eiga að sækj-
ast eftir fjármunum til námsefnisgerðar sem byggist á heimabyggð
nemenda og umhverfi, meðal annars með þeim rökum sem kynnt hafa
verið á þessum síðum og vonandi bregðast forráðamenn viðkomandi
sveitarfélaga vel við.
Þegar grunnskólanum sleppir eykst bilið á milli skólastiga og á köfl-
um hefur það \irst óbrúanlegt. Það verður að breytast. Þá hefur nýskipan
háskólastigsins minnkað bilið á milli framhaldsskóla og háskóla frá því
sem áður var. Hefðbundið akademískt nám mun trúlega verða áfram á
sínum stað en við hlið þess er komið fjölþætt starfsnám sem dregur til
sín æ stærri hluta nemenda. Af sjálfu leiðir að slíkt nám hlýtur að tengj-
ast fjölbreyttum framhaldsskólum með margvíslegum hætti.
Ný sjálfsmynd
Það sem hér hefur verið sagt miðar allt að því að efla og styrkja sjálfsvit-
und fólks á íslenskri landsbyggð. Sáralitlar rannsóknir hafa verið gerðar
á því hvað einkennir sjálfsvitund þjóðarinnar í heild, hvað þá í einstökum
héruðum. An þess að nokkuð liggi að baki annað en hugboðið eitt skal
því slegið fram hér að sjálfsvitund flestra Húnvetninga hafí óþarflega
lengi mótast af sambúð bænda við land sitt og misjafnri afkomu þeirra.