Dagblaðið Vísir - DV - 04.11.2009, Blaðsíða 12

12 miðvikudagur 4. nóvember 2009 fréttir
Geimhótel í
undirbúningi
Spænska fyrirtækið �a�a�ti�
Suite Spa�e Resort hyggur á
smíði geimhóte�s og að sögn fyr-
irtækisins er það á áæt�un sem
miðast við að taka á móti fyrstu
gestunum árið 2012. Fyrirtækið
hefur verið gagnrýnt á grund-
ve��i fjárfestingarinnar og tíma-
ramma þessa rándýra fyrirtækis.
Að sögn ta�smanna fyrirtæk-
isins mun þriggja nótta gisting
á hóte�inu kosta þrjár mi��jónir
evra, og innifa�in er átta vikna
þjá�fun á hitabe�tiseyju. Meðan
á dvö�inni stendur geta gestir
séð só�ina rísa 15 sinnum og
munu ferðast umhverfis jörðina
á 80 mínútna fresti.
Flóðhestar til
útflutnings
Að sögn ta�smanns Ramat �an
Safari, ísrae�sks dýragarðs, er
garðurinn stærsti útf�ytjandi
f�óðhesta í heiminum en fjór-
tán f�óðhestar hafa verið sendir
víða um �önd. Dýragarðurinn
er skammt frá Te� Aviv og á yfir
fjörutíu f�óðhesta og fæðingar-
tíðni þeirra er há.
Að sögn Sagits Horowitz, ta�s-
manns dýragarðsins, er enginn
fjárhags�egur ábati af útf�utn-
ingi f�óðhesta. „En það er �angur
bið�isti dýragarða sem biðja um
f�óðhesta,“ sagði Sagit.
Hefur áhyggjur
af frægum
Yngsti handhafi �eorgskross-
ins, Christopher Finney, hefur
sakað breska varnarmá�aráðu-
neytið um „skort á virðingu“ af
há�fu breskra ráðamanna í garð
hermanna sem hafa fært sína
hinstu fórn í nafni þjóðarinn-
ar í Írak og Afganistan. Finney,
sem yfirgaf herinn í jú�í, segir
að stjörnur njóti meiri virðing-
ar en fa��nir hermenn. „Ég trúði
ekki því sem ég �as, að �ordon
Brown hefði hringt í Simon
Cowe�� ti� að athuga hvern-
ig [...] Susan Boy�e hei�saðist
eftir taugaáfa��ið. Hann hringir
ekki í neina hinna syrgjandi
fjö�sky�dna,“ sagði Christpher
Finney, og bætti við að það væri
viðurstyggð gagnvart fore�drum
hundraða fa��inna hermanna.
Átak kínverskra stjórnvalda gegn glæpasamtökum ber ávöxt:
„Guðmóðir“ glæpamanna dæmd
Einn a�ræmdasti og aðsópsmesti
stjórnandi ó�ög�egra spi�avíta í Kína
hefur verið dæmdur ti� átján ára
fange�sisvistar. Xie Caiping, sem hef-
ur verið kö��uð guðmóðir kínverskra
g�æpamanna, og hé�t að minnsta
kosti sextán unga menn sem e�sk-
huga, var foringi víðfeðmra spi�avíta-
samtaka sem þrifust í undirheimum
í Chongqing.
Xie Caiping hafði �öngum notið
verndar tengdabróður síns, fyrrver-
andi yfirmanns dómsmá�a í borg-
inni, og í skjó�i þeirrar verndar rak
hún tuttugu spi�avíti á hóte�um, næt-
urk�úbbum og tehúsum. Caiping var
einnig með fingurna í fíkniefnaheim-
inum og hafði á sínum snærum ein-
hverja �ögreg�umenn.
Xie Caiping, sem er 46 ára, var
ögrandi í dómsa�num en við h�ið
hennar stóð einn e�skhuga hennar,
Lou Xuan, 29 ára. Lou var dæmd-
ur í fjögurra og há�fs árs fange�si fyr-
ir sinn þátt í samtökum ástkonunn-
ar. Aðrir sakborningar fengu eins ti�
þrettán ára fange�sisdóma.
Sviðs�jós fjö�mið�a beindist að Xie
Caiping vegna frétta um að hún æki
um á Mer�edes Benz-bifreið og ætti
nokkrar g�æsivi��ur. Einnig hafði vak-
ið athyg�i fyrir�itning hennar á �ög-
reg�unni, sem var svo miki� að hún
ví�aði ekki fyrir sér að siga eigin ör-
yggisvörðum á �ögreg�umenn sem
hugðust �oka einu ó�ög�egu spi�avíta
hennar.
Kínversk stjórnvö�d hafa staðið
fyrir átaki gegn g�æpasamtökum sem
hafa náð að fanga athyg�i þar�endra
borgara vegna frásagna um kyn�íf,
fjárhættuspi�, ofbe�di og spi��ingu.
Mágur Xie Caiping, Wen Qiang,
var hæst setti embættismaður �ög-
reg�unnar í Chongqing í sextán ár
áður en hann tók yfir dómsmá� borg-
arinnar. Hann er hæst setti embætt-
ismaðurinn sem kínversk stjórnvö�d
hafa komið böndum á í átakinu sem
�eitt hefur ti� 1.500 handtakna.
Leidd burt í járnum Xie Caiping fékk átján ára fangelsisdóm. Mynd: Afp
Brátt verða �iðin tuttugu ár frá hruni
Ber�ínarmúrsins. Reyndar hafa sumir
haft á orði að múrinn hafi ekki hrun-
ið, he�dur verið h�utaður niður í búta
þegar venju�egt fó�k frá bæði vestur-
og austurh�uta Ber�ínar kom vopnað
hamri eða haka með það fyrir aug-
um að fjar�ægja einn a�ræmdasta arf
eftirstríðsáranna og ka�da stríðsins.
Sumir �étu sér reyndar nægja að gefa
múrnum gott spark og þannig sýna
vi�ja sinn í verki. Án efa er víða í heim-
inum að finna múrbrot úr múrnum,
minjagripi um �iðinn tíma.
Líti�� vafi �eikur á því að Ber�ínar-
búar bundu mik�ar vonir við þann
tíma sameinaðs austurs og vesturs
sem fram undan var, en ef�aust hafa
ekki a��ir verið á eitt sáttir við fram-
vindu má�a. Í kjö�far yfir�ýsingar frá
�ünter S�habowsky, með�ims fram-
kvæmdastjórnar kommúnistaf�okks-
ins, í kvö�dfréttum þann 9. nóvember,
1989, þar sem hann sagði stamandi
röddu að ferðafre�si tæki gi�di „taf-
ar�aust“ f�ykktist fó�k að múrnum í
óþreyju ti� þess eins að geta f�úið.
Leynimerki
�ünter S�habowsky mun hafa ver-
ið nýkominn úr fríi og ekki verið
að fu��u upp�ýstur um þróun má�a.
Skömmu fyrir b�aðamannafund-
inn hafði hann fengið í hendurn-
ar orðsendingu þar sem sagði að
Austur-Ber�ínarbúum yrði heim-
i�t að ferðast yfir ti� vesturh�utans.
S�habowsky fékk hins vegar eng-
ar frekari upp�ýsingar um hvernig
ha�dið sky�di á má�um. Þegar hann
var spurður hvenær heimi�din tæki
gi�di sagði hann að samkvæmt
hans bestu vitund tæki hún gi�di
„tafar�aust“.
Í reynd átti heimi�din ekki að
taka gi�di fyrr en næsta dag og nú
voru góð ráð dýr. Í grein eftir Önnu
Funder, fréttaritara BBC, á vefsíðu
b�aðsins segir: „Maðurinn vissi
ekki hvað sky�di gera. Þannig að
hann, í þeim anda sem hann ta�di
án efa vera í anda stjórnarinnar,
tók frumkvæðið: Hann upphugs-
aði �eynimerki,“ segir í grein Önnu.
S�habowsky fyrirskipaði �anda-
mæravörðum að ve�ja úr þá sem
mestan áhuga sýndu á að komast
ti� vesturs og stimp�a, svo �ítið bæri
á, í vegabréf þeirra, vinstra megin
við myndina. Með þeim hætti var
síðar hægt að bera kenns� á við-
komandi þegar þeir sneru heim og
meina þeim að komast aftur inn í
Austur-Ber�ín.“
Trúir Alþýðulýðveldinu
Anna Funder gerir að umhugsunar-
efni stöðu fyrrverandi starfsmanna
Stasi, austurþýsku �eyniþjónustunn-
ar. Anna ve�tir fyrir sér hvernig þeim
�íður á sama tíma og a�menning-
ur, eða í það minnsta einhver h�uti
hans, hefur fagnað hruni múrsins
síðast�iðin tuttugu ár.
„En ég ve�ti fyrir mér hvernig
þessum Stasi-manni �íður, þar sem
hann situr í íbúð sinni. Líkt og hjá
hinum hundruð þúsunda annarra
með�ima f�okksvé�ar ríkisins – ríkis-
stjórninni, einingarf�okki sósía�ista
(SED), hernum, yfir 91.000 starfs-
mönnum �eyniþjónustunnar Stasi,
b�aðamönnunum, kennurunum,
dómurunum og einhverjum h�uta
hinna 170.000 fyrrverandi upp�jóstr-
ara – �ifir tryggð hans gagnvart hinu
horfna ríki hugsan�ega enn,“ segir
Anna Funder.
Að hennar sögn voru a��ir nema
einn þeirra Stasi-manna sem hún
hafði rætt við enn trúir A�þýðu�ýð-
ve�dinu sem var. „Að h�uta ti� vegna
sannfæringar, að h�uta ti� vegna
sto�ts: Það er erfitt að segja það sem
hinn einmana (og sniðgengni) utan-
garðsmaður í eigin röðum gerði: „Ég
�aug í 26 ár.““
Á árunum 1950 ti� 1989 hafði Stasi
um 274.000 manns á sínum snærum
sem hafði það h�utverk að komast
fyrir rætur andstöðu við kerfið.
Einn af fimmtíu eða einn af sjö
Undir ægiva�di ríkisstjórnarinnar og
skósveina hennar greip fó�k ti� þess
ráðs að gerast upp�jóstrari ti� að njóta
öryggis gagnvart Stasi. Einskis var
svifist ti� að treysta og tryggja vö�d
austurþýsku ríkisstjórnarinnar. Að
minnsta kosti einn af hverjum fimm-
tíu gerðist upp�jóstrari, að sumra mati
var h�utfa��ið mun hærra, eða einn af
hverjum sjö.
Leyniþjónustan og upp�jóstrar-
ar hennar söfnuðu í sinni tíð, 1949
ti� 1989, f�eiri skrifuðum skýrs�um
en gert hafði verið í a��ri sögu Þýska-
�ands frá miðö�dum. Nú er tekist á
um hvernig beri að minnast Þýska
a�þýðu�ýðve�disins og sýnist þar sitt
hverjum.
Að sögn Önnu Funder kjósa þeir
trúuðustu, þeirra á meða� kjarninn
úr kerfinu, að „minnast Þýska a�-
þýðu�ýðve�disins sem ve�vi�jaðrar,
vinstri sinnaðrar, ve�ferðarsamfé�ags-
ti�raunar, byggðrar á hugsjónum og
ve� meintum vi�ja ti� að gæta fó�ks frá
vöggu ti� grafar, hugsan�ega af of mik-
i��i kappsemi.“
Nokkuð víst má te�ja að sú mynd
er veru�ega á skjön við minningar
mannréttindasinna, pó�itískra fanga
og sjá�fstæðra sagnfræðinga, hvort
he�dur er af hægri eða vinstri væng.
Vilja múrinn á ný
Í ný�egri könnun kom í �jós að einn af
hverjum sjö Þjóðverjum vi�� fá Ber�-
ínarmúrinn á ný vegna þess að þeir
höfðu það betra þegar �andið var
k�ofið.
Könnunin var gerð af Forsa-stofn-
uninni og tók ti� 1.002 Þjóðverja og
samkvæmt niðurstöðum hennar
sakna fimmtán prósent þjóðarinn-
ar, um 82 mi��jónir, þess tíma þegar
þýsku ríkin voru tvö.
Eitt af því sem hefur farið fyrir
brjóstið á þeim sem búið hafa í vest-
urh�utanum eru auknar skattaá�ög-
ur vegna uppbyggingar í austurh�ut-
anum, en um 1,2 tri��jónir evra hafa
runnið ti� austurs síðast�iðin tuttugu
ár.
Sé horft ti� Austur-Þjóðverja þá
gætir óánægju vegna þess að tekjur í
austurh�utanum eru að meða�ta�i tut-
tugu prósentum �ægri en í vesturh�ut-
anum. Ti� að bæta gráu ofan á svart
hefur gætt fó�ksfækkunar í sumum
h�utum austurh�utans vegna miki�s
atvinnu�eysis. Íbúum í austurh�utan-
um hefur í hei�dina fækkað um tvær
mi��jónir síðan 1990.
Samkvæmt könnuninni te�ja 55
prósent Þjóðverja að það yrði ti� bóta
fyrir sameininguna ef svokö��uðum
„samstöðuskatti“, sem æt�að er að
mæta kostnaði við uppbyggingu, yrði
kastað fyrir róða. Á�íka hátt h�utfa��
te�ur að hærri bætur ti� handa íbú-
um austurh�utans kunni að draga úr
spennu á mi��i austurs og vesturs.
Austrið svarar fyrir sig
En ekki er þetta a�s�æmt og nú er svo
komið að austurh�uti Ber�ínar hef-
ur í sumu ti��iti s�egið vesturh�utan-
um ref fyrir rass. Uppbygging aust-
urh�uta Ber�ínar hefur va�dið því að
hjarts�áttur borgarinnar hefur f�ust
um set, frá stöðnuðum vesturh�utan-
um ti� austurh�utans sem nýtur þeirr-
ar uppbyggingar sem þar hefur átt sér
stað. Þar sem áður var hin dimma,
kommúníska h�ið borgarinnar er nú
að finna �úxúsvers�anir og kaffihús.
Í umfjö��un á vefsíðu BBC er vitn-
að í Ingo S�hu�ze, sem te�st vera ein
hinna nýju menningarhetja austurs-
ins, en hann hefur sagt að íbúar vest-
urh�utans hagi sér „eins og fre�sið hafi
verið gjöf þeirra ti� okkar [íbúa aust-
urh�utans]“.
S�hu�ze segir að fyrir fjö�da fó�ks
hafi grundvö��ur ti�veru þess, með ti�-
�iti ti� atvinnu og ve�ferðarkerfis, und-
ir stjórn þýska a�þýðu�ýðve�disins,
verið betri en það sem kom í kjö�far
sameiningar þýsku ríkjanna. Að sögn
S�hu�ze er fre�si án fé�ags�egs rétt-
�ætis a��s ekkert fre�si, og hefur hann
skorað á sameinað Þýska�and að efna
ti� umræðu um þessa h�uti nú, því sú
umræða hafi ekki átt sér stað fyrir tut-
tugu árum síðan.
KoLbEinn þorsTEinsson
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
Í nýlegri könnun kom
í ljós að einn af hverj-
um sjö Þjóðverjum vill
fá Berlínarmúrinn á
ný vegna þess að þeir
höfðu það betra þegar
landið var klofið.
Þýskaland oG múrinn
Senn líður að tuttugu ára afmæli hruns Berlínarmúrsins og að mörgu leyti eru áhöld
um hvort sameining þýsku ríkjanna hafi tekist. Þrátt fyrir að líf í austurhlutanum hafi
að mörgu leyti einkennst af nærveru leyniþjónustunnar Stasi er enn að finna fólk sem
saknar þess tíma og finnur ekki til þess frelsis sem hrun múrsins átti að veita.
11. nóvember 1989
Austurþýskir landamæra-
verðir voru við múrinn í
einhverja daga eftir að
ferðafrelsi tók gildi.
Mynd: Afp