Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.2011, Blaðsíða 14

Íslendingar hafa flykkst til heitari
landa um árabil til að næla sér í sól
og hita. Öll erum við meðvituð um
hvaða áhrif sólin hefur á húð okk-
ar og langflestir því duglegir að bera
á sig vörn þegar legið er undir heit-
um geislum hennar í von um smá lit
á kroppinn. Það er hins vegar svo að
þó sólin virðist ekki eins sterk hér á
landi eru geislar hennar jafn skaðleg-
ir og þá sérstaklega fyrir okkur bleik-
nefjana á norðurslóðum. Bandarísku
samtökin Environmental Working
Group (EWG) hafa sett saman stað-
reyndalista um sólarvarnir en DV
fékk húðsjúkdómalækni til að fara
yfir þessi atriði, segja sitt álit og hvort
þetta eigi við íslenska húð.
Meiri sólarvörn, meiri sól
„Flestir telja að þegar sólvörn er not-
uð sé í lagi að vera mun lengur úti í
sólinni en þeir hefðu ella verið án
sólvarnar. Þar sem flestir sólvarnará-
burðir verja húðina ekki fullkomlega
fyrir öllum geislum sólarinnar, getur
notkun óbeint leitt til aukinnar geisl-
unar þeirra geisla sem erfitt er að úti-
loka með sólvörn,“ segir Jón Hjaltalín
Ólafsson húðsjúkdómalæknir. Hann
bendir á að sólarvörn verji húð-
ina fyrir UVB-geislunum en það eru
stuttu geislarnir sem brenna mann.
Hún ver okkur hins vegar ekki eins
vel gegn UVA-geislum sem eru lang-
bylgjugeislar eins og eru á sólbaðs-
stofum.
Getum við treyst sólarvörninni?
Hann segir að það sé þó algeng-
ara með nýrri sólarvarnir að í þeim
sé vörn gegn UVA-geislunum en
þó aldrei eins góð og gegn UVB-
geislum. „Vörn sem er til dæmis
merkt 50 varnarstuðli (e. Sun Pro-
of Factor) ver mann aldrei meira
en því sem nemur 15 gegn UVA-
geislum. Þetta er ástæðan fyrir því
að þeir hjá EWG segja að sólar-
vörnin geti verið varasöm. Að sjálf-
sögðu segjum við fólki að vera var-
kárt í sólinni þó það sé með vörn
og vörum við því að fólk liggi heil-
an dag í sólbaði. Við erum þó ekki
sammála því að sólarvörn geti ver-
ið varasöm,“ segir Jón en bætir við
að fólk verði að átta sig á því að því
lengur sem maður er í sól því meira
af geislum lenda á manni.
Þykkt lag til að ná varnarstuðli
Jón segir að mikilvægt sé að fólk geri
sé grein fyrir því að varnarstuðullinn
sem gefinn er upp á umbúðunum
geti vissulega gefið misvísandi upp-
lýsingar. Margir átti sig ekki á því að til
þess að ná til að mynda 50 í vörn þurfi
maður yfirleitt að bera mjög þykkt lag
14 | Neytendur Umsjón: Gunnhildur Steinarsdóttir gunnhildur@dv.is 9. maí 2011 Mánudagur
Matarkarfan
ódýrust í Bónus
Verðlagseftirlit ASÍ kannaði verð í
lágvöruverðsverslunum mánudag-
inn 2. maí. Í ljós kom að matar-
karfan var ódýrust í Bónus þar sem
hún kostaði 24.420 kr. en dýrust í
Nettó á 25.437 kr. sem er 1.017 kr.
verðmunur. Könnunin var gerð á
sama tíma í eftirtöldum verslunum;
Bónus Kringlunni, Krónunni Höfða
og Nettó í Mjódd en Kostur neitaði
að taka þátt í könnuninni. Tekið er
fram að aðeins sé um beinan verð-
samanburð að ræða og ekki sé lagt
mat á gæði eða þjónustu söluaðila.
Þetta kemur fram á vef ASÍ.
Dýru sjampóin betri Öll notum við sjampó og sápur en vitum við hvað
við erum að bera á okkur? Á nattura.is segir að sjampó og sápur geti innihaldið bæði
tilbúin og náttúruleg efni. Stundum komi náttúrulegu efnin beint úr jurtum, en oft sé
búið að einangra þau til að fá nákvæmlega þá virkni sem óskað er eftir í vörunni. „Góð
regla er að nota eins lítið af sápu og hægt er enda getur ofnotkun aðeins leitt til þess
að húðin þornar um of. Sum sjampó innihalda efni eins og vax sem erfitt er að ná úr
hársverðinum. Ódýr sjampó eru oft alls ekki góð vara auk þess sem þau eru ódrjúg.
Sjampó í góðum gæðaflokki er mun virkara og verðið segir því ekki alla söguna.“ Það
er því gott að skoða vel innihald þess sem við notum í hár og á líkamann
E
ld
sn
ey
ti Verð á lítra 239,5 kr. Verð á lítra 235,9 kr.
Bensín Dísilolía
Verð á lítra 239,2 kr. Verð á lítra 235,4 kr.
Verð á lítra 239,9 kr. Verð á lítra 235,9 kr.
Verð á lítra 239,1 kr. Verð á lítra 235,3 kr.
Verð á lítra 239,3 kr. Verð á lítra 235,7 kr.
Verð á lítra 239,5 kr. Verð á lítra 235,6 kr.
Algengt verð
Algengt verð
Algengt verð
Höfuðborgarsvæðið
Melabraut
Algengt verð
Mjög
sveigjanlegar
n Líkamsræktarstöðin Fullfrísk fær
lofið að þessu sinni. „Fyrir utan að
vera með frábæra mömmutíma eru
þær einstaklega sveigjanlegar. Mað-
ur fær að byrja eða hætta í miðju
námskeiði ef það hentar manni
og greiðir eingöngu hlut-
fallslega fyrir þann tíma sem
maður getur verið með. Eins
fær maður að skipta á
milli staðsetninga ef
maður þarf. Þetta kalla
ég góða þjónustu!“ seg-
ir ánægður viðskipta-
vinur.
Engin afsökunar-
beiðni
n Lastið fær Laundromat en DV fékk
eftirfarandi sent. „Ég fór þangað
með manni og börnum. Þar er góð
aðstaða fyrir börn en undarlegt
að einungis einn réttur sé ætlaður
börnum og hann afgreiddur í hádeg-
inu en ekki á kvöldin. Ég keypti mér
lasanja en fékk með brauð sem var
ekki ætt. Ég talaði við af-
greiðslukonu sem yppti
bara öxlum og sagðist
ekki skilja þetta. Við
fengum enga afsök-
unarbeiðni og vorum
látin borga fullt verð. Afar
skrýtin framkoma að mínu
mati.“
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
Lof&Last
Mundu eftir sólarvörninni
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
n Hvort sem það er heit Spánarsólin
eða sólargeislar á Íslandi þá er mikil-
vægt að verja húðina fyrir hættuleg-
um geislum n Mikilvægt er að nota
rétta vörn og á réttan hátt n Slæmur
bruni hjá barni innan við 16 ára aldur
eykur líkur á húðkrabbameini
Nokkrar staðreyndir um sólarvörn sem EWG hefur tekið saman:
Aukin hætta á sortuæxli
n Engar sannanir fyrir því að sólarvörn
komi í veg fyrir húðkrabbamein
Alþjóðleg rannsóknarmiðstöð um krabba-
mein hvetur fólk til að verja húðina gegn
hættulegum geislum með fötum, höfuðfati
og skugga. Sólarvörn ætti aldrei að vera
eina vörnin gegn UV-geislum sólarinnar.
n Vísbendingar eru um að samhliða
aukinni notkun sólarvarnar hafi tíðni
húðkrabbameins aukist
Vísindamenn hafa tekið eftir aukinni hættu
á sortuæxli (melanoma) hjá þeim sem nota
sólarvörn. Enginn veit með vissu ástæðuna
fyrir því en vísindamenn geta sér til um að
það sé vegna þess að þeir sem nota vörn
eru lengur úti í sólinni og fá því meira magn
af geislum á húðina. Önnur tilgáta er að
sindurefni (e. free radicals) sem myndast
þegar efni í vörninni eyðast í sólarljósinu,
hafi áhrif. Að lokum halda sumir því fram
að skella megi skuldinni á lélegar sólar-
varnir sem hafa verið á markaðinum síðustu
áratugina. Hér skal tekið fram að greinin er
bandarísk en sólarvarnir á markaði í Evrópu
fá betri einkunn en þær í Bandaríkjunum.
n Engin trygging fyrir því að sólarvarnir
með háum varnarstuðli (SPF) séu betri
Því er haldið fram að varnir með varnarstuðl-
inum 50+ eða meira gefi misvísandi skilaboð
og eins eru vísindamenn hræddir um að fólk
trúi því að það sé betur varið og dvelji lengur
í sólbaði. Það eigi því meiri hættu á að verða
fyrir hættulegum geislum sólarinnar.
n Of lítil sól getur minnkað upptöku
D-vítamíns
Líkaminn vinnur D-vítamín úr sólargeisl-
unum en vítamínið er okkur afar mikilvægt
til að styrkja bein og ónæmiskerfið, það
vinnur gegn ýmsum tegundum krabba-
meins auk þess sem vítamínið stjórnar að
minnsta kosti 1.000 mismunandi genum
sem hafa áhrif á alla vefi líkamans. Þó eru
skiptar skoðanir á því hvort hægt sé að fá D-
vítamín frá sólinni án þess að eiga á hættu
að fá sortuæxli.
n A-vítamín sem gjarnan er í sólarvörn-
um getur aukið krabbameinsmyndun
Rannsóknir hafa sýnt að A-vítamín, þegar
það er borið á húð og kemur í snertingu við
sólargeisla, getur aukið myndun húðkrabba-
meins. Ástæða er til að óttast þetta þar sem
vítamíninu er bætt í margar sólarvarnir. Í
sólarvarnariðnaðinum er A-vítamíni bætt
í vörnina þar sem vítamínið er vörn gegn
hrukkum og bólum. Í grein EWG segir að í
lagi sé að nota vítamínið í venjuleg krem en
mælir með að fólk noti ekki sólarvörn með
A-vítamíni.
n Sindurefni og önnur efni sem eru
slæm fyrir húðina
Bæði UV-geislar og mörg efni í sólavörnum
mynda sindurefni sem hafa skaðleg áhrif
á DNA og húðfrumur, flýta fyrir öldrun og
valda húðkrabbameini. Góð sólarvörn
kemur í veg fyrir meiri skaða en hún veldur,
en sólarvarnir eru mun betri í því að koma
í veg fyrir sólbruna en að minnka áhrif
sindurefnanna. Það er því varhugavert að
nota of litla vörn eða of sjaldan því þá getur
vörnin gert meiri skaða með sindurefnum en
UV-geislarnir á óvarða húð.
n Hin fullkomna sólarvörn
Hún mundi verja húðina algjörlega fyrir
útfjólubláum geislum sem valda sólbruna,
ónæmisbælingu og eyðileggja sindurefni.
Hún mundi verja húðina í marga klukku-
tíma og ekki mynda skaðleg efni þegar
útfjólubláir geislar skína á hana. Hún mundi
lykta vel og vera með góða áferð svo að
fólk mundi nota rétt magn og nægilega
oft. Þó er ekki til sólarvörn sem uppfyllir
öll ofantalin atriði. Valið stendur á milli
kemískra (ónáttúrulegra) sólarvarna, sem
fara inn í húðina og geta ruglað hormóna-
kerfi líkamans og „mineral“ sólarvarna, sem
innihalda oft agnir af sinki og títan.
Ráðleggingar
til foreldra
n Sýnt hefur verið fram á að börn sem
hafa brunnið þrisvar sinnum fyrir 16 ára
aldurinn er aukin hætta á húðkrabba-
meini síðar á ævinni. Bruni sem hér ræðir
um er hressilegur bruni þar sem maður
flagnar verulega og fær blöðrur.
n Nota skal sterka vörn á börnin og
helst þær sem eru sérstaklega merktar
börnum. Öll börn eru viðkvæm fyrir
sólinni en sérstaklega þau sem eru ljós-
hærð, bláeyg, með freknur eða marga
fæðingarbletti.
n Foreldrar ættu að hafa börnin í
langermasundbolum sem eru með þar
til gerða vörn ef börnin eru mikið í vatni,
eins og í sólarlöndum. Efnið er mun betri
sólarvörn en kremin. Þegar komið er úr
lauginni skal setja sólarvörn á barnið.