Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2012, Qupperneq 16

Sandkorn
U
mræðan um komandi for-
setakosningar er orðin móð-
ursjúk; tilfinningarnar svo
heitar að jafnvel skynugustu
einstaklingar missa dóm-
greindina í atinu. Stuðningsmenn til-
tekinna frambjóðenda fara hamför-
um á fésbókinni og annars staðar á
vefnum. Þeir sem gagnrýna „þeirra
frambjóðanda“ eru reknir áfram af
slæmum hvötum, eru með „agenda“
eða blindaðir af fóbíum, fordómum
eða annars konar skynsemisbrestum.
Umræðan á fátt eða ekkert skylt við
yfirvegaða orðræðu. Andúð stuðn-
ingsmanna á einstaka frambjóðend-
um, og eða blind hrifning á öðrum
kandídötum, hleypir kappi í hrif-
næma menn og tilgangurinn byrjar
að helga meðalið.
Harðir andstæðingar Ólafs
Ragnars Grímssonar telja svo brýnt
að losna við hann að gagnrýni á til-
tekna mótframbjóðendur hans er
ekki tekið með köldum, hlutlausum
huga heldur með retóríkina að vopni.
Allt er leyfilegt til að losna við Bessa-
staðarefinn. Eins og umdeild fortíð
Ólafs sjálfs, fordæmingin í rann-
sóknarskýrslunni og auðmannadað-
ur séu ekki nægilegt púður fyrir þá í
sjálfu sér.
Andstæðingar Þóru Arnórsdóttur
reyna að tína eitthvað slæmt til –
bara eitthvað – til að hengja á hana.
Það nýjasta er að segja hana taka
málstað fjármálafyrirtækja en ekki
fólksins í landinu og að hún „Ferð-
ist með einkaþotu auðvaldsins“ af því
hún hefur ekki viljað gefa upp hverj-
ir styrktu framboð hennar, eins og
Jakobína Ólafsdóttir orðaði það í að-
sendri grein á Smugunni. Tilgangur
Jakobínu er: Ólafur Ragnar var ekki
eini forsetaframbjóðandinn sem ferð-
aðist með einkaþotu auðmanna held-
ur gerir Þóra það líka – í óeiginlegri
merkingu þó! Sannleikurinn er hins
vegar sá að andstæðingum Þóru hef-
ur reynst erfitt að finna til „hneyksli“
úr fortíð hennar af því hún er bara
ansi slétt og felld. En þegar fátt finnst
eru bernskubrek og breyskleikar
maka Þóru dregnir fram til að höggva
að henni.
Ég gagnrýndi framboð og mark-
aðssetninguna á Þóru Arnórsdóttur
í leiðara í blaðinu á mánudaginn og
uppskar blendin viðbrögð. Ýmsir
tóku undir gagnrýnina en aðrir voru
ósammála henni og töldu að blaðið
hefði snúist gegn Þóru með fjand-
samlegum hætti. Gagnrýnin þýddi þó
ekki að leiðarahöfundur eða blaðið
væri á móti framboði Þóru líkt og lýst
var í greininni. Þannig voru þó túlk-
anir ýmissa lesenda.
Hallgrími Helgasyni rithöfundi
tókst að lesa það út úr leiðaranum að
ég gerðist sekur um mjög svo loðna
„dulda kvenfyrirlitningu“ í garð
Þóru. „Það versta við þessa grein er
þó hin dulda kvenfyrirlitning sem
í henni felst, sem er enn sorglegri
fyrir þá sök að höfundurinn gerir
sér engan veginn grein fyrir henni,“
sagði höfundurinn á fésbókinni. Fáir,
ef einhverjir, af lesendum leiðarans
sáu þó þessa kvenfyrirlitningu sem
Hallgrímur taldi sig hafa séð. Svo
hulin var hún öðrum nema næm-
um augum rithöfundarins sem sló
sig með þessu ranglega til femínísks
riddara. Hallgrímur er orðinn svo
mikill femínisti að hann sér kynja-
fordóma þar sem jafnvel enn sigldari
femínistar sjá ekkert misjafnt. Hver
vill eiginlega taka undir sjónarmið
og rök manns sem blindaður er af
kennd eins hatursfullri kvenfyrirlitn-
ingu?
Með því að hengja stimpillinn
„kvenfyrirlitning“ á skrifin beitti
Hallgrímur rakalaust fyrir sig einu af
ómerkilegri áróðursbrögðum sem
fyrirfinnast. Herbragðið er kennt við
Lyndon Johnson Bandaríkjaforseta
þegar einhverju er viljandi logið upp
á einhvern í áróðurstilgangi: „Látum
helvítið neita því.“ Fátt er verra en að
vera að ósekju vændur um mannfyr-
irlitningu, kvenhatur, kynþáttahatur
og annað slíkt. Með því að bera slíkt á
einhvern án sannana eða raka er gerð
tilraun til að grafa undan málflutn-
ingi viðkomandi á röngum forsend-
um. Ráðist er á viðkomandi mann
með því að kenna hann við slæmar,
hatursfullar eða mannfjandsamlegar
skoðanir en ekki það sem hann segir.
Ég get hins vegar ekki annað en neit-
að ásökun Hallgríms um kvenfyrir-
litningu og vísað í leiðarann sjálfan í
rökstuðning fyrir því.
Þessar aðferðir Hallgríms eru
lýsandi fyrir yfirstandandi kosn-
ingabaráttu um forsetaembættið.
Þegar Hallgrímur Helgason, þessi
oft á tíðum brilljant höfundur og
frjálsi andi sem fært hefur landanum
ógleymanlegar sögupersónur eins og
Bödda Steingríms, er kominn í þetta
áróðurs svað fyrir hönd tiltekins fram-
bjóðanda eru fá vígi eftir í landi skyn-
seminnar. Kosningakappið blindar
Hallgrím og heftir.
Pólarísering hefur átt sér stað í
samfélaginu á milli stuðningsmanna
einstakra frambjóðenda sem berjast
með kjafti og klóm og öllum tiltæk-
um ráðum. Viðkvæðið er: „Ef þú ert
ekki með okkur þá ertu á móti okk-
ur,“ Tilfinningarnar hlaupa svo með
stuðningsmennina í gönur og móð-
ursýkin verður ríkjandi.
Sannleikurinn er hins vegar sá
að fólk getur gagnrýnt það sem það
styður eða fylgir að málum. Ekki er
þar með sagt að viðkomandi sé á
móti því sem hann gagnrýnir; gagn-
rýni getur verið sett fram í góðri trú
og uppbyggilegri. Þetta þarf ekki að
vera svo en getur verið það. Stuðn-
ingsmaður Sjálfstæðisflokksins gæti
til dæmis hæglega gagnrýnt flokkinn
opinberlega jafnvel þó hann styðji
hann af heilum hug. Að sama skapi
er ég ekki á móti Hallgrími Helgasyni
þó ég gagnrýni hatursfullan áróður
hans. Þvert á móti er ég aðdáandi
sumra verka Hallgríms. Sá sem skil-
ur þetta ekki er takmarkaður, jafnvel
flón. Tilraunir til hlutlausrar, hlut-
lægrar, og jafnvel sanngjarnrar gagn-
rýni á framboðin eru afgreiddar með
hinum verstu orðum en ekki rökum
– þeir sem eru á annarri skoðun eru
óalandi fífl og fávitar.
Svona er íslensk umræðuhefð í að-
draganda forsetakosninganna sum-
arið 2012. Hingað erum við kom-
in: Þetta skammt frá orðræðuhefð
fylkinga kalda stríðsins og áróðurs-
glamurs átakastjórnmála. Á sama
tíma grasserar blind persónudýrk-
unin og gagnrýnisleysið fram yfir
kosningar. Mikið verður nú fínt þegar
þessar forsetakosningar verða búnar
og þetta brenglaða ástand að hluta –
vonandi – liðið hjá að sinni.
Forsetinn
lagður niður
n Frambjóðendur í for-
setakosningunum hafa
margir hverjir gert út á lýð-
ræðislegt
hlutverk
forsetans,
ekki síst
Ólafur Ragnar
Grímsson.
Lýðræðisfé-
lagið Aldan,
sem einmitt vinnur að bót-
um á lýðræði, samþykkti
ályktun á dögunum um
forsetann. Ályktunin var að
lýðræðinu væri best þjón-
að með því að leggja niður
embættið, enda væri það
fremur konunglegt en lýð-
ræðislegt.
Stjórnmálatengsl
Vigdísar
n Þóra Arnórsdóttir hefur
líkt sjálfri sér við Vigdísi
Finnbogadóttur forseta. Vig-
dís þurfti
sjálf að verj-
ast aðsókn
manna, sem
reyndu að
tengja hana
við stjórn-
mál, þegar
hún bauð sig fram 1980.
Líklegt þótti að hún væri
frjálslynd alþýðubanda-
lagskona, þótt hún gæfi
það ekki út. Hins vegar
hafði hún, nokkrum árum
fyrir framboð sitt, verið op-
inber andstæðingur her-
setunnar á Keflavíkurflug-
velli. Andstæðingar hennar
reyndu að grafa undan
henni með þeirri tengingu,
en þegar nánar var að gáð
var ljóst að Vigdís hafði
tjáð sig af stillingu og hóf-
semd í hatrammri deilu
um hermálið, ólíkt mörg-
um öðrum, og olli þetta
henni litlum skaða.
Vigdís hefði aldrei
orðið forseti
n Stuðningsmenn Þóru
Arnórsdóttur hafa reynt að
höfða til Ara Trausta Guð­
mundssonar
um að hætta
við for-
setafram-
boð, til að
tryggja fall
Ólafs Ragnars
Grímsson­
ar. Fyrirmynd Þóru, Vigdís
Finnbogadóttir, hefði aldrei
orðið forseti ef stuðnings-
menn helsta keppinaut-
ar hennar árið 1980 hefðu
náð sínu fram. Guðlaugur
Þorvaldsson ríkissátta-
semjari var vinsæll mað-
ur og óumdeildur. Hann
fékk 32,3 prósent atkvæða
og tapaði naumlega fyrir
Vigdísi, hlaut aðeins 1.900
færri atkvæði en hún. Áður
höfðu hins vegar stuðnings-
menn hans þrýst á Albert
Guðmundsson ráðherra
og Pétur J. Thorsteinsson
sendiherra að draga fram-
boð sín til baka og fylkj-
ast að baki Guðlaugi. Al-
bert fékk tæp 20 prósent og
Pétur 14 prósent, þannig að
fyrsti þjóðkjörni kvenkyns
þjóðhöfðinginn hefði lík-
lega ekki orðið íslenskur ef
það hefði gengið eftir.
Skammir og svívirðingar
frá gömlum vinum
Veslast
upp hér
Egill Helgason um forsetakosningarbaráttuna og einkenni hennar. – Facebook Katrín Oddsdóttir um aðstöðu flóttamannsins Askarpour Mohammmed. – DV
„Ef þú ert ekki með okkur“
„Sá sem skilur
þetta ekki
er takmarkaður,
jafnvel flón.
Leikur á Langasandi Mikil blíða hefur leikið við Skagamenn undanfarið, eins og reyndar landsmenn alla. Veðurguðirnir hafa verið örlátir á sólskinið og hitinn verið með besta
móti og því ekki úr vegi að kæla sig í sjónum. Mynd Sigtryggur AriMyndin
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu­ og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 27. júní 2012 Miðvikudagur
Leiðari
Ingi Freyr
Vilhjálmsson
ingi@dv.is