Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.2011, Blaðsíða 16

16 | Erlent 13. júlí 2011 Miðvikudagur
Pakistönskum hershöfðingjum
var mútað til að veita stjórnvöld-
um í Norður-Kóreu upplýsingar um
kjarnorkutækni og íhluti í kjarnorku-
flaugar samkvæmt Abdul Qadeer
Khan, höfundi kjarnorkuáætlunar
Pakistana.
Khan játaði árið 2004 að hafa selt
búnað og upplýsingar um hvernig
auðga ætti úran til Líbíu, Írans og
Norður-Kóreu. Þá sagði hann stjórn-
völd ekki samsek en síðan þá hefur
hann dregið þann framburð til baka
og haldið því fram að stjórnvöld hafi
talið hann á að fría þau ábyrgð gegn
því að láta hann lausan. Washington
Post birti bréf sem Khan hafði í fór-
um sínum en bréfið skrifaði háttsett-
ur embættismaður í Norður-Kóreu,
Jon Byong-Ho.
Deilt um sannleiksgildi bréfsins
„Kang hershöfðingi sagði mér að
Karamat yfirhershöfðingi hefði
þegar fengið greiddar þrjár millj-
ónir dollara og Zulfiqar Khan hers-
höfðingja verið gefin þrjú sett af
demöntum og rúbínum. Vinsam-
legast afhendið herra Yon [embætt-
ismanni hjá sendiráði Norður-Kór-
eu í Pakistan, innsk. blm.] umsamin
skjöl, íhluti og annað, svo hægt
verði að flytja það með flugvél okk-
ar, þegar henni verður flogið aftur
heim eftir að hafa flutt íhluti í eld-
flaugar,“ stóð í bréfinu sem skrifað
var í júlí 1998.
Vestrænir embættismenn telja
bréfið ósvikið en það hefur þó ekki
fengist staðfest. Jon byrjar reyndar
bréfið á að þakka Khan fyrir stuðn-
ing hans við norðurkóreskan hers-
höfðingja sem missti eiginkonu sína
í skotárás í Pakistan. Jon áskaði ISI,
pakistönsku leyniþjónustuna, CIA
og suðurkóresku leynilögregluna um
morðtilræði við hershöfðingjann en
hann var öruggur á því að tilræðið
beindist gegn honum.
Það var breski blaðamaðurinn
Simon Henderson sem fékk bréf-
ið frá Khan. Hann telur að með því
að láta birta bréfið hafi Khan viljað
koma ákveðnum hlutum á hreint.
Hann hafi ekki verið höfuðpaurinn í
sölunni og að pakistanski herinn hafi
að fullu tekið þátt.
Khan er vinsæll á meðal íbúa
Pakistan fyrir kjarnorkutilraunir sín-
ar. Landsmenn hafa meðal annars
haldið upp á afmæli tilraunanna og
myndum af Khan verið haldið á lofti
þar.
Pakistanskir embættismenn hafa
brugðist ókvæða við og settu Khan
meðal annars í stofufangelsi og hafa
hótað enn frekari refsiaðgerðum.
Þeir segja Khan ýkja stórlega sam-
þykki þeirra fyrir útflutningi hans í
tengslum við kjarnorku. Árið 2006
ásakaði Perez Musharaf Khan um að
hafa hagnast persónulega og þá var
persónulegur reikningur hans hjá
banka í Dúbaí afhjúpaður. Milljónir
dollara voru á honum og þótti það
heldur grunsamlegt.
Hershöfðingjarnir, sem nafn-
greindir eru í bréfinu, neita að sama
skapi ásökunum og segja bréfið fals-
að. Pakistanskur embættismaður
hefur til dæmis bent á að hvorki hafi
bréfsefnið verið opinbert né hafi inn-
sigli verið á bréfinu.
Starfsmaður hjá Alþjóðakjarn-
orkumálastofnuninni segir hins
vegar bréfið líkjast öðrum norður-
kóreskum bréfum sem hann hafi
rannsakað og að algengt sé að þau
séu ekki skrifuð á opinber bréfsefni.
Áfram spenna á milli Pakistan
og Bandaríkjanna
Vestrænir embættismenn eru ekki
vissir um hvaða þátt Khan eigi í söl-
unni og velta fyrir sér hvort Pakist-
anar séu enn að selja kjarnorkubún-
að til Norður-Kóreu. Ekki þykir skýrt
hver beri höfuðábyrgð á því að veita
Norður-Kóreu upplýsingar enda sé
það orð gegn orði.
Lítið traust ríkir nú á milli Pakist-
ans og Vesturlanda, þá sérstaklega
Bandaríkjanna og hafa samskipti
ríkjanna orðið stirðari að undan-
förnu. Bandaríkjamenn treystu Pak-
istönum ekki nóg til að láta þá vita
um fyrirætlanir sínar vegna Osamas
bin Laden og þá hafa pakistönsk yfir-
völd lýst því yfir að Bandaríkjamenn
muni ekki fá að reisa herstöðvar í
Pakistan þaðan sem örloftför yrðu
send til árása, en óbreyttir borgarar
hafa fallið í slíkum árásum á landa-
mærum Pakistans og Afganistans.
Eitt nýjasta dæmið um spennu í
samskiptum landanna er morðið á
blaðamanninum Syed Saleem Sha-
zad sem skrifaði um valdamikla ör-
yggisstofnun í Pakistan. Bandarísk
stjórnvöld gruna ISI um að eiga að-
ild að morðinu en ISI er þekkt fyrir að
ógna blaðamönnum í Pakistan, sem
þykir vera eitt hættulegasta landið
fyrir blaðamenn.
Shazad sagði vinum sínum
skömmu fyrir dauða sinn að ISI
hefði haft í hótunum við hann. Mike
Mullen, formaður bandaríska her-
foringjaráðsins, varpaði þessum
grunsemdum fram opinberlega á
föstudaginn. Pakistanar reiddust og
sögðu yfirlýsingu Mullens vera mjög
óábyrga og óheppilega og hafa slæm
áhrif á sameiginlega baráttu þjóð-
anna gegn hryðjuverkum.
Þá ákváðu Bandaríkjamenn að
fresta 800 milljón dollara hernað-
araðstoð til Pakistana. Upphæðin
samsvarar tæplega 95 milljörðum
íslenskra króna og er þriðjungur af
árlegum útgjöldum Bandaríkjanna
til öryggismála í Pakistan. Banda-
rísk stjórnvöld sögðu Pakistana vera
mikilvæga bandamenn en komast
þyrfti yfir ákveðna erfiðleika í sam-
skiptum ríkjanna. Margir bandarísk-
ir þingmenn eru efins um að veita fé
til hernaðaraðstoðar í Pakistan, sér-
staklega eftir að í ljós kom að bin La-
den hefði tekist að fela sig í næsta ná-
grenni við pakistanskan herskóla.
Pakistanar sögðu í kjölfarið að
þeir þyrftu ekki á þessari hernað-
araðstoð að halda og þeir gætu
vel haldið áfram baráttunni gegn
hryðjuverkum. Pakistanar eiga sjálf-
ir í fullu fangi með að glíma við inn-
lenda hryðjuverkahópa á sama tíma
og talið er að helstu leiðtogar al
Kaída hafist við á landamærunum
við Afganistan.
Varnarsamstarf Pakistans og Kína
er að færast í aukana og velta menn
fyrir sér hvort það samstarf muni
geta leyst hernaðarsamstarfið við
Bandaríkin af hólmi. Þótt ekki sé tal-
ið að það gerist í bráð gætu ákveðnar
breytingar verið í uppsiglingu.
Abdul Qadeer Khan Er mikilsmetinn í heimalandi sínu. Hér sjást menn fagna 10 ára
afmæli kjarnorkutilrauna Pakistana.
Greitt fyrir upplýsingar
um gjöreyðingarvopn
n Faðir kjarnorkuáætlunar Pakistana birti bréf þar sem talað er um greiðslur
fyrir upplýsingar um kjarnorku n Yfirvöld í Pakistan segja bréfið falsað„Vinsamlegast af-
hendið herra Yon
umsamin skjöl, íhluti og
annað, svo hægt verði
að flytja það með flugvél
okkar, þegar henni verð-
ur flogið aftur heim eftir
að hafa flutt íhluti í eld-
flaugar.
Björn Reynir Halldórsson
blaðamaður skrifar bjornreynir@dv.is
Pakistanskur hermaður Stendur
vörð við landamærin að Afganistan.
Vilja Bush
fyrir rétt
Mannréttindasamtökin Human
Rights Watch hafa farið fram á að
George W. Bush, fyrrverandi forseti
Bandaríkjanna, verði sóttur til saka.
Samtökin vilja einnig að Dick Che-
ney, fyrrverandi varaforseti, Donald
Rumsfield, fyrrverandi varnarmála-
ráðherra og George Tenet, fyrrver-
andi stjórnandi CIA, verði sóttir til
saka.
Samtökin birtu 107 blaðsíðna
skýrslu þar sem stjórn Baracks
Obama, núverandi Bandaríkjafor-
seta, er harðlega gagnrýnd fyrir að
láta vera að rannsaka pyntingar sem
ofangreindir aðilar bera ábyrgð á,
þrátt fyrir að óyggjandi sannanir
liggi fyrir. Meðal annars hafi Bush
viðurkennt að hafa látið beita vatns-
pyntingum, en þær felast í því að
kalla fram drukknunartilfinningu.
Hann sagðist hafa gert það eftir ráð-
gjöf lögfræðings sem sagði pynting-
arnar löglegar. Þá er fangaflug CIA
einnig tekið fyrir í skýrslunni.
Samtökin gera sér grein fyrir því
að ásakanirnar eru ekki nýjar en
sönnunargögnum hefur fjölgað,
meðal annars vegna birtingar skjala
sem áður hafi hvíld leynd yfir, og því
sé tímabært að draga mannréttinda-
brotin fram í dagsljósið.
Samtökin segja að með því að
stjórnvöld rannsaki ekki mannrétt-
indabrot Bandaríkjanna sé grafið
undan kröfum um að önnur ríki á
borð við Líbíu þurfi að sæta ábyrgð
á sínum brotum. Láti Bandaríkin
það vera að rannsaka þessi brot eigi
önnur ríki að gera það í staðinn en
öll ríki hafa lögsögu í þessu máli þar
sem það varðar við alþjóðalög.
Gaddafi sagður
tilbúinn að víkja
Moammar Gaddafi er tilbúinn að
láta af völdum ef marka má orð
Alains Juppe, utanríkisráðherra
Frakklands. Hann sagði við franska
útvarpsstöð að sendiboðar frá Gadd-
afi hefðu komið til Frakka og sagt að
Gaddafi væri tilbúinn til að víkja.
Juppe sagði að tengiliðirnir væru
til staðar en þó væru engar við-
ræður hafnar á þessu stigi. Hann
sagði ennfremur að líbísk stjórnvöld
hefðu sent fulltrúa sína út um allt,
meðal annars til Tyrklands og New
York. Frakkar gera sér vonir um að
unnt verði að semja en hingað til
hefur verið reynt að koma Gaddafi
frá völdum með loftárásum, en það
hefur ekki borið mikinn árangur og
ekki sér fyrir endann á stríðinu.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
sögusagnir berast um að Gaddafi
ætli að víkja en líbísk stjórnvöld hafa
hins vegar ávallt haldið því fram að
ekki sé fótur fyrir þeim og að Gadd-
afi muni berjast til síðasta blóð-
dropa.