Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2011, Blaðsíða 24

24 | Viðtal 23.–25. september 2011 Helgarblað
V
inalegur, roskinn mað-
ur situr í móttöku Lög-
reglustöðvarinnar við
Hlemm. „Geir minn,
það eru hér menn
komnir að hitta þig,“ segir hann
í símann. „Takið bara lyftuna
upp á fimmtu hæð, strákar. Geir
hittir ykkur þar.“ Þegar dyrn-
ar svo opnast inn á yfirmanna-
ganginn stendur í dyragættinni
risi sem brosir út að eyrum. Geir
Jón er 204 sentímetrar á hæð
og valdsmannslegur yfirlitum,
klæddur í lögreglubúninginn.
Hann býður okkur velkomna
og við setjumst inn á skrifstofu
yfirlögregluþjónsins. Þar hanga
myndir á veggjum af Geir Jóni
við störf, viðurkenningar og
blaðaúrklippur. Á hillu er fjöld-
inn allur af alls kyns lögreglu-
húfum og vart sést auður blettur
á skrifborðinu vegna pappíra.
Skipulögð óreiða, án efa.
Við byrjum á byrjuninni.
Geir Jón ólst upp á Leifsgötunni
í Reykjavík og var að eigin sókn
þægur drengur. Hann var þó
ekki orðinn gamall þegar hann
fékk sín fyrstu kynni af lögregl-
unni. „Ég var ósköp þægur en
ég vildi fara svolítið um. Lög-
reglan þurfti að leita að mér
þegar ég var 2–3 ára því ég var
farinn alla leið niður í bæ. Við
lékum okkur mikið krakkarnir
og slógumst. Á þessum tíma var
Landspítalinn í byggingu og við
settum upp bardagasveitir og
slógumst á milli hæða. Ég man
einu sinni var ég handtekinn
og mér ekið heim. Ég man ég
var með svo rosalega flott sverð
sem ég vildi ekki leyfa löggunni
að fá en svo gleymdi ég því í lög-
reglubílnum. Það er nú ekki svo
langt frá því að ég hafi aðeins
skimað eftir því hérna á stöð-
inni. Ég var prakkari eins og
aðrir. Var til dæmis tekinn fyrir
að kasta eggi í konu sem kom
út úr fiskbúðinni. Þetta átti að
vera afskaplega sniðugt en ég sá
rosalega eftir þessu og var lát-
inn biðja hana afsökunar,“ seg-
ir Geir Jón og brosir við er hann
hugsar til baka.
Fékk ekki að vita af
fátæktinni
„Faðir minn var verkamaður
en móðir mín í góðu skrifstofu-
starfi,“ segir Geir Jón um for-
eldra sína. Móðir hans hætti
þó störfum og fór að hugsa
um heimilið, Geir Jón og syst-
ur hans sem er tveimur árum
yngri en hann. Geir Jón segist
muna eftir fátækt á heimilinu
þó að foreldrar hans létu börnin
aldrei neitt skorta. „Ég man eft-
ir fátækt, það var oft erfitt. Það
voru oft verkföll á þessum tíma
og ekki var starfið vel launað
hjá föður mínum. Mamma var
heima með okkur og hafði auð-
vitað engin laun fyrir það. Það
var samt alltaf gert vel við okk-
ur systkinin og aldrei fengum
við að finna að eitthvað vant-
aði. En til dæmis ávexti og slíkt
sá maður aldrei nema kannski
um jólin. Ég var kannski hepp-
inn að móðurbræður mínir
voru á fraktskipum þannig að
stundum sá maður sælgæti sem
maður aldrei annars fékk.“
Hann heldur áfram: „For-
eldrar mínir borðuðu oft öðru-
vísi mat en ég og systir mín.
Þau létu frekar vanta hjá sér en
okkur. Á þessum árum var mjög
mikil skömmtun á til dæmis
mjólk, smjöri og osti. Það voru
miklu meiri krepputímar þá en
í dag. Meira að segja þótt fólk
ætti pening gat það ekki keypt
það sem það vildi.“
Nýtti hæðina í körfunni
Það er ekkert eins einkenn-
andi fyrir Geir Jón Þórisson og
hæðin. Hann segist þó ekki allt-
af hafa verið stór. Það hafi ekki
verið fyrr en á fermingaraldrin-
um sem hann fór að stækka. „Á
fjórtánda ári hækkaði ég um tíu
sentímetra og hætti svo ekki fyrr
en ég varð tuttugu og eins árs.
Svo endaði ég í þessum ósköp-
um. 204 sentímetrar,“ segir
hann og hlær við. Eins og marg-
ir gætu giskað á spilaði Geir Jón
körfubolta á sínum yngri árum,
en hann byrjaði þó í fótbolta og
sundi.
„Ég æfði aðeins fótbolta en
þótti aldrei góður, en ég var í
sundi mikið og æfði þar með
Ægi í Sundhöllinni. Ég var nú
aldrei frækinn sundkappi en
hafði gaman af. Síðan fór ég
í körfubolta. Þá æfði ég með
Körfuknattleiksfélagi Reykja-
víkur í gamla Hálogalandi en
síðan skiptist það upp í Ármann
og Val. Ég fór í Ármann. Svo
stundaði ég áfram körfubolta
þegar ég fór til Vestmannaeyja.
Það gekk ágætlega og við urð-
um til dæmis Íslandsmeistarar
í 1. deild. Það var reynt að nýta
hæðina undir körfunni en mig
vantaði nú alltaf stökkkraftinn,“
segir hann.
Meiri landsbyggðarmaður
Þrátt fyrir að vera fæddur og
uppalinn í Reykjavík lítur Geir
Jón á sig sem Vestmannaeying.
Þangað fluttist hann árið 1974
og þá segir hann að það hafi
verið eins og skipt hafi verið
um forrit í honum. Hann bros-
ir út að eyrum í hvert skipti sem
hann segir orðið Vestmannaeyj-
ar en hann hyggst flytja þangað
aftur þegar störfum hans lýkur á
þessu ári.
„Rétt fyrir áramótin 1973
kom til mín vinur minn sem var
búinn að byggja verslun í Vest-
mannaeyjum og spurði mig
hvort ég væri tilbúinn að taka
við henni. Ég hafði verið áður
í Stykkishólmi að vinna og þar
kom upp þessi tilfinning að ég
væri miklu meiri landsbyggðar-
maður en Reykvíkingur. Þannig
þegar þetta kom upp með Vest-
mannaeyjar var það eins og
himnasending. Ég hafði komið
tvívegis þangað áður, fyrir gos,
og kynnst fólki sem mér líkaði
mjög vel við. Það er svo merki-
legt að það er engin tilviljun til.
Það er búið að undirbúa allt
fyrir okkur. Það er mín trú. Ég
dreif mig því til Eyja og fór að
vinna í þessari verslun. Seinna
fór ég svo í aðra vinnu í Eyjum
í Vélsmiðjunni Magna sem seldi
verkfæri og því um líkt,“ segir
Geir um árin sín í Eyjum.
Ætlaði aldrei í lögregluna
Það var fyrst árið 1975 sem Geir
Jóni bauðst að ganga í raðir lög-
reglunnar. Það kom aftur á móti
ekki til greina hjá honum þá.
„Ég sagði að það væri það síð-
asta sem ég myndi gera. Aldrei
skyldi ég fara í lögregluna. Mér
fannst þetta alls ekki starf fyr-
ir mig. Ég hafði aðeins séð til
hennar og hennar verka og séð
hvernig fólk kom fram við lög-
regluna. Hvernig það virti hana
ekki og ég gat ekki hugsað mér
þá aðstöðu að þurfa kljást svona
við fólk. Ég var líka svolítið
smeykur við ölvað fólk. Það var
engin ölvun á mínu heimili og
sjálfur hafði ég aldrei drukkið
að neinu viti.“
Ári síðar bauðst Geir Jóni
aftur að fara í lögregluna og þar
sem hann stóð í smíðum á ein-
býlishúsi fannst honum snið-
ugt að slá til þar sem það væri
nú eflaust fínn peningur í boði.
Það leið ekki langur tími þar til
hann sá ljósið. „Á fyrstu vakt-
inni í júní 1976 fann ég að þetta
var starfið fyrir mig. Ári eft-
ir að ég hafði hafnað þessu al-
veg. Það kom bara fljótt í ljós að
það gaf mér mikið að gefa öðr-
um. Ég átti gott með að tala við
drykkjumenn og fólk sem átti
erfitt. Þetta gaf mér mikið. Auð-
vitað þurfti ég að taka á ýmsum
og handtaka en ég fann að þetta
væri mitt starf og hef ekki efast
um það síðan,“ segir hann.
Starfið verið númer eitt
Uppgangur Geirs Jóns í lögregl-
unni var mikill og skjótur. Hann
var orðinn varðstjóri eftir þrjú ár
í Eyjum og fljótlega varð hann
rannsóknarlögreglumaður. Árið
1991 fór hann til Svíþjóðar til
að læra af lögreglunni þar og á
meðan hann var úti var hann
beðinn um að sækja um starf í
Reykjavík. Hann og konan hans
höfðu aldrei tekið neina ákvörð-
un um að fara frá Eyjum en Geir
Jóni fannst hann knúinn til þess
að láta gott af sér leiða á stærra
sviði. Breytingin var þó mikil.
„Ég nánast horfði á verkefni
heils árs í Eyjum gerast um eina
helgi hér í Reykjavík. Ég hugsaði
bara um hvað ég væri búinn að
koma mér í. En ég varð hér að-
stoðaryfirlögregluþjónn og árið
2000 varð ég yfirlögregluþjónn
og er búinn að vera það núna í
að verða tólf ár. Í dag stend ég á
þeim tímamótum að ef lífaldur
og starfsaldur nær 95 árum get
ég hætt. Fjölskyldan hefur liðið
svolítið vegna starfs míns. Ég
verð því miður að viðurkenna
að starfið hefur verið númer eitt
og fjölskyldan númer tvö. Þetta
átti ekki að verða svona. Börnin
mín hafa sagt mér að þau hafi
ekki kynnst mér fyrr en á full-
orðinsaldri og það er sárt. Núna
á ég fimm barnabörn og nú
finnst mér ég skulda fjölskyld-
unni minni og konu að hætta. Ef
heilsan lofar og ég á nokkur ár
inni finnst mér ég geta gefið af
mér við eitthvað annað núna,“
segir Geir Jón sem er óánægður
með hvernig er komið er hjá
lögreglunni.
„Ég sé þetta frá tveimur sjón-
arhornum. Þetta er sparnaður
fyrir embættið. Það er ekkert
launungarmál að mér hefur lík-
að illa við hvernig er farið með
þetta embætti. Eftir því sem lið-
ið hefur á frá hruni hefur mann-
skapnum fækkað og laun lækk-
að. Þetta líkar mér afar illa og ég
er afar hryggur og ansi þreyttur
á þessu skilningsleysi gagnvart
lögreglunni. Störf lögreglunn-
ar eru að þyngjast en lögreglu-
mönnum hefur fækkað og skor-
ið hefur verið of mikið niður. Ég
vil því bara hætta núna frekar
en að sjá þetta gerast og taka
þátt í þessu.“
Menn eins og útspýtt
hundsskinn
Geir Jón á eðli málsins
samkvæmt afar auðvelt með að
tala um lögregluna eftir að hafa
starfað á þeim vettvangi í 36 ár.
Hann hefur sterkar skoðanir á
störfum hennar og gríðarlega
samúð með undirmönnum sín-
um. En hvernig er einfaldlega að
vera lögreglumaður í dag? „Erf-
itt. En við erum heppin að hafa
hér góða sveit lögreglumanna
þó það séu til undantekningar
þar á. Því skal fólk taka eftir að
við höfum ekki í neitt annað að
sækja en lögregluna til að bjarga
málunum. Lögreglumennirnir
sem eru hér á vöktunum gátu
í gamla daga sest hér stundum
niður, horft á sjónvarpið, teflt
eða spilað en þetta er fyrir bí í
dag. Menn eru eins og útspýtt
hundsskinn alla vaktina, all-
an sólarhringinn. Það er alveg
sama hvort það er mánudagur
eða laugardagur. Helgarnar eru
erfiðastar en alla daga er mik-
ið að gera. Þetta kemur samt í
sveiflum sem betur fer. Innbrot-
um hefur til dæmis snarlega
fækkað. Þeim fjölgaði mikið eft-
ir hrunið en eru nú komin nið-
ur fyrir það sem áður var. Ég get
því farið sáttur frá borði hvað
það varðar en ég er ósáttur við
hvernig komið er fram við lög-
regluna. Ekki samið við hana í
300 daga og að menn þurfi að
fara með mál sín í gerðardóm
gat ég aldrei ímyndað mér að
myndi gerast. Ég hélt að allir
vildu hafa góða lögreglusveit og
launa mönnum erfiði þeirra. En
þess í stað þurfa menn að sækja
laun sín í gerðardóm. Þetta
finnst mér alveg ömurlegt,“ seg-
ir Geir Jón.
Erfitt að vera hótað lífláti
alla daga
„Lögreglumenn mæta oft miklu
virðingarleysi,“ segir Geir Jón.
„Ég segi það að oft eru börnin
Starfið
alltaf verið
númer eitt
Geir Jón Þórisson, yfirlögregluþjónn í
Reykjavík, hættir brátt störfum eftir 36 ár
í búningnum. Hann hyggst flytja aftur til
Vestmannaeyja, þar sem honum leið best,
ásamt konu sinni. Hann viðurkennir að fjöl-
skyldan hafi setið á hakanum vegna starfs-
ins allt of lengi og nú ætlar hann að breyta
hlutunum fyrir konuna, börnin og barna-
börnin. Í viðtali við Tómas Þór Þórðarson
segir þessi glaðbeitti risi frá hversu hryggur
og óánægður hann er yfir raunum lögregl-
unnar, fátækt í æsku, gleði og sorg í starfi
og ástinni sem aldrei yfirgaf hann þrátt fyrir
að hún hafi ekki alltaf verið í fyrirrúmi.
Tómas Þór Þórðarson
tomas@dv.is
Viðtal
„Ég man
eftir
fátækt, það
var oft erfitt
„Ég sagði að
það væri
það síðasta sem ég
myndi gera. Aldrei
skyldi ég fara í lög-
regluna. Mér fannst
þetta alls ekki starf
fyrir mig.
Bless og takk fyrir mig
Geir Jón Þórisson yfirgefur
brátt lögregluna eftir 36 ára
starf. MyNd guNNar guNNarSSoN