Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.2011, Qupperneq 2

2 | Fréttir 31. október 2011 Mánudagur
ósátt við skólastjórann
Í
helgarblaði DV var greint frá því
að níu ára nemandi í Árbæjar-
skóla hefði beðið móður sína
um lyf til þess að sofna og vakna
aldrei aftur, hann vildi „sofna að
eilífu“. Móðir drengsins, Elsa Mar-
grét Víðisdóttir, sagði sögu hans en
Gabríel Víðir glímir við margvísleg
vandamál. Hann er með ódæmi-
gerða einhverfu, ADHD, þroskarösk-
un, lina vöðva og málstol. Í ofanálag
hefur hann þurft að þola einelti allt
frá því að hann hóf nám í fyrsta bekk
í Árbæjarskóla, en ofbeldið er reglu-
legt og oft á tíðum alvarlegt.
Svar skólastjórans
DV leitaði eftir viðbrögðum frá Þor-
steini Sæberg, skólastjóra Árbæjar-
skóla sem sagðist ekki geta tjáð sig
um málefni einstaklinga en vildi
koma því á framfæri að í Árbæjar-
skóla væri leitast við að veita öll-
um börnum þá bestu þjónustu sem
möguleg væri hverju sinni og að þau
börn sem þyrftu á sértækri þjónustu
að halda fengju hana. Sagði hann
alla í skólanum leggja sig fram um að
hafa hagsmuni barnanna að leiðar-
ljósi í öllu sínu starfi.
Reynt væri að vinna sem mest í
góðri samvinnu við foreldra ásamt
því að samvinna við þjónustumið-
stöð hverfisins væri mikil en þar
hefðu skólinn og foreldrar aðgang að
sérfræðiráðgjöf í hinum ýmsu mál-
um sem upp kæmu.
Aðspurður um gæslu á skólalóð-
inni sagði hann eftirlit þar nokkuð
gott. Í hverjum frímínútum væru sex
fullorðnir á vakt til stuðnings og eftir-
lits með börnunum.
Hvað eineltismál varðaði sagði
hann að tekið væri á slíkum málum
með öflugum hætti. Þegar slík mál
kæmu upp væru kallaðir til aðstoðar
faglegir ráðgjafar sem ynnu í málum
í samvinnu við starfsmenn skólans
og foreldra. Móðir Gabríels Víðis get-
ur þó ekki bent á neinn ráðgjafa sem
hefur sinnt hans máli, því hún man
ekki til þess að það hafi nokkurn tím-
ann verið kallaður til sérstakur ráð-
gjafi.
Sagði Þorsteinn jafnframt að þeg-
ar eineltismál kæmu upp væru eng-
ar einfaldar lausnir heldur væri hvert
mál sérstakt og gripið til ákveðinna
markvissra aðgerða í öllum málum.
Hann svaraði því til aðspurður að
það væri alltaf hægt að gera betur.
Það ætti við í eineltismálum sem og
öðrum málum, hann sjálfur gæti til
dæmis gert betur þegar hann vask-
aði upp heima hjá sér á kvöldin. Það
gilti líka um femínista, þeir gætu líka
gert betur.
Þegar óskað var eftir nánari svör-
um, til dæmis varðandi það hvað
skólinn gæti gert fyrir barn eins og
Gabríel Víði og hvað hann ætlaði að
gera, neitaði Þorsteinn að tjá sig: „Ég
hef bara ekkert um þessa umfjöllun
að segja og mun ekkert tjá mig um
það.“
Minna einelti í Árbæjarskóla
Alls stunda 664 nemendur nám í Ár-
bæjarskóla sem er einn sá stærsti á
landinu. Það gera um 94% af nem-
endum sem eiga lögheimili í hverf-
inu. 86 starfsmenn starfa í skólan-
um, þar af eru fjórir stjórnendur, sem
þýðir að nemendafjöldinn á hvert
stöðugildi er 8,2 nemendur. Meðal-
talið í borginni er aðeins lægra eða
7,1 nemandi.
Skólinn er ekki þátttakandi í Ol-
weusarverkefninu. Kannanir á ein-
elti eru gerðar þegar grunur vaknar
um að einelti eigi sér stað og þá eru
einnig lagðar fyrir tengslakannan-
ir. Í eineltisvarnaráætlun skólans er
fjallað um forvarnir gegn einelti, lýst
ferli viðbragða ef grunur vaknar um
einelti og settar fram ábendingar til
foreldra um einkenni eineltis.
Í skólapúlsinum eru nemend-
ur í 6.–10. bekk spurðir um einelti
út frá atvikum á undanförnum 30
dögum. Niðurstaðan í síðustu fyrir-
lögn bendir til að einelti sé heldur
minna í Árbæjarskóla en í sambæri-
legum skólum og minna hjá stelpum
en strákum. Eineltið mælist aðeins
hærra í 6. og 7. bekk en eldri árgöng-
um og algengast er að það fari fram í
frímínútum.
Af 99 foreldrum í Árbæjarskóla
sem svöruðu spurningu um hvort
barn þeirra hefði verið lagt í ein-
elti í skólanum segja 21% svo vera
en meðaltalið fyrir alla skóla borg-
arinnar er 27%. Þriðjungur þeirra
sem svaraði sagði að skólinn hefði
brugðist fljótt og vel við eineltinu,
38% sögðu að skólinn hefði brugð-
ist vel við en ekki nógu fljótt og tæp-
ur þriðjungur sagði að skólinn hefði
ekki tekið á málinu.
Nemendur í rýnihópum tala
um að þeim líði vel í skólanum „en
stundum illa úti í frímó“. Þeir kannast
við að sumir séu lagðir í einelti „því
þeir eru öðruvísi“, segjast vita hvað
eigi að gera og þekkja eineltishring-
inn. Þetta kemur fram í heildarmati
menntasviðs Reykjavíkur á skólan-
um.
Eineltið oftast fram í skólanum
En eins og Elsa Margrét bendir á þá
eru þetta bara tölur. Auðvelt er að
gleyma því að á bak við þessar töl-
ur eru börn og líf þeirra er í húfi.
Einelti eyðileggur daglegt líf margra
barna og löng tímabil í æsku þeirra
samkvæmt upplýsingum sem tekn-
ar hafa verið saman af aðstandend-
um Olweusaráætlunarinnar. Ein-
elti sem stendur yfir lengi getur haft
djúpstæð áhrif og valdið þunglyndi
og neikvæðri sjálfsmynd löngu eftir
að eineltið er um garð gengið. Einelti
hefur því oft slæm áhrif á líf á fullorð-
insárum. „Eitt prósent einelti í skóla
er einu prósenti of mikið,“ segir Elsa
Margrét.
Rannsóknir hafa einnig sýnt fram
á að einelti á sér yfirleitt stað innan
bekkjarins eða árgangsins. Oft lenda
nemendur í yngri bekkjum þó í ein-
elti sem framið er af eldri nemend-
um.
Að sama skapi fer eineltið oftast
fram í skólanum. Samkvæmt rann-
sóknum á eineltið sér stað í frímínút-
um og í hádegishléi, á skólalóðinni,
göngum eða á afskekktum stöðum
í 50 til 75% tilvika. Það á sér einn-
ig stað í tímum ef kennarinn er ekki
vakandi þegar hann verður var við
tilburði til eineltis.
Það er sömuleiðis ljóst að fram-
koma kennara og starfsfólks skóla,
viðhorf og starfshefðir skipta öllu um
hve algengt eineltið verður í hverjum
skóla eða bekk.
Virk gæsla og vinadagar
Á heimasíðu Árbæjarskóla segir að
markmiðið sé að halda uppi öflugu
forvarnarstarfi gegn einelti í 1.–10.
bekk. Því hefjast fyrstu forvarnir þeg-
ar við upphaf skólagöngu. Þar segir
líka að allir sem koma að skólastarf-
inu gegni ákveðnu hlutverki þegar
kemur að forvörnum gegn einelti.
Hlutverk þeirra sé meðal annars að
stunda virka gæslu í frímínútum, mat-
arhléum, íþróttahúsum og ferðalög-
um á vegum skólans, sinna reglulegri
fræðslu fyrir nemendur og starfsfólk
um einelti, kanna líðan nemenda í
skólanum, halda reglulega vinadaga,
að umsjónarkennarar ræði við nem-
endur um líðan, samskipti og hegð-
un, námsráðgjafar hugi sérstaklega
að nýjum nemendum og skýrri feril-
lýsingu í eineltismálum sé sinnt.
„Þetta eru bara orð á blaði nema
þessu sé sinnt markvisst og ég hef
ekki upplifað það þannig,“ segir Elsa
Margrét. Það hefur alla vega ekki tek-
ist að uppræta eineltið sem Gabríel
Víðir hefur þurft að þola í þrjú ár.
Móðir hans er orðin örvæntingarfull
og í veikri von um að ná til foreldra
annarra barna sagði hún sögu hans í
DV á föstudag.
Mikill stuðningur
Í kjölfarið fékk hún mikil og góð við-
brögð. Síminn hringdi stöðugt og
fólk sýndi henni stuðning, hver með
sínum hætti. „Eins bauðst mað-
ur til að borga júdónámskeið fyrir
hann, annar bauðst til að gefa hon-
um frítt körfuboltanámskeið. Hon-
um var boðið í lasertag og svona
mætti lengi telja. Landsliðsmenn í
handbolta höfðu samband, knatt-
spyrnumaður hjá Fylki, leikarar og
tónlistarmenn hafa boðið fram að-
stoð sína. Einar Bárðarson hringdi
líka, hann, Logi Geirsson og Ingó í
Veðurguðunum ætla sækja Gabríel
Víði í skólann á mánudaginn og
eiga með honum góðan dag, fara
með honum í bíó eða eitthvað,“ svo
dæmi séu tekin.
„Þessi stuðningur er ómetan-
legur. Hann hefur gefið mér styrk til
að takast á við þessa erfiðu ákvörð-
un um að koma fram undir nafni og
mynd. En ég hef fundið að ég er ekki
sú eina sem stend í þessum sporum.
Aðrir foreldrar fórnarlamba eineltis
hafa haft samband sem og fulltrúi
frá Jerico-samtökunum.“
Faðir drengsins sem svipti sig lífi í
Sandgerði hringdi líka, en sonur hans
lést ellefu ára að aldri eftir að hafa
glímt við langvarandi einelti, einhverf-
uröskun og þunglyndi. „Við töluðum
saman í svona einn og hálfan tíma og
mér þótti rosalega vænt um það. Hann
bað mig um að vera vakandi fyrir líðan
drengsins, sagði að hann hefði haldið
að allt hefði verið í lagi hjá syni sín-
um þegar hann kyssti hann góða nótt
en svo hefði hann aldrei vaknað aft-
ur. Svo ég mun vaka yfir drengnum
mínum. Þetta er bara fyrsta skrefið. Ég
gefst ekki upp í þessari baráttu,“ segir
Elsa Margrét sem ætlar ekki að þegja
lengur.
Ekkert heyrt frá skólanum
Forstöðukona frístundaheimilisins
sem Gabríel Víðir gengur í hafði líka
samband og Elsa Margrét átti gott
samtal við hana. Hún hefur hins veg-
ar ekkert heyrt frá skólanum eftir að
greinin birtist og það kom henni leið-
inlega á óvart. „Ókunnugt fólk hring-
ir í okkur og veitir okkur stuðning. Ég
held að Facebook-síðan mín muni
springa undan öllum einkaskilaboð-
unum sem ég fæ. Því finnst mér mjög
skrýtið að enginn í skólanum eða hér
í stuðningsneti Gabríels í Árbænum,
hvorki umsjónarkennarinn hans, að-
stoðarskólastjórinn, skólastjórinn,
stuðningsfulltrúinn hans, félags-
þjónustan né nokkur sem kemur að
hans málum hafi samband.
Ef þeim stendur ekki á sama, af
hverju hringja þau þá ekki? Kannski
þora þau því ekki, kannski eru ein-
hverjar reglur innan skólans sem
banna þeim það. En það væri allt í
lagi að spyrja hvernig okkur líði eða
hvort þetta hefði þurft að fara svona.
Ég er ekki að ráðast á neinn, ég er
bara að tala um það hvernig barninu
mínu líður í skólanum,“ segir Elsa
Margrét.
Ósátt við orð skólastjórans
Hún á þrjú önnur börn í skólanum.
„Mér hefur alltaf líkað vel við skól-
ann hvað þau varðar. En kannski af
því að þau falla inn í normið, sem
n Elsa Margrét Víðisdóttir segir skólastjórann skorta skilning á fötlun sonarins n Efast um að skólastjórinn
hafi vilja eða getu til að taka á eineltinu n Segir að hann hafi sagt að það væri ekki við öðru að búast
Elsa Margrét Víðisdóttir og Gabríel Víðir Hann hefur þurft að þola vítiskvalir vegna eineltis og hún ætlar ekki að þegja lengur. Nú
berst hún gegn einelti, fyrir Gabríel Víði og öll þau börn sem búa við einelti. „Frá honum hef ég
oftar en einu sinni
fengið að heyra að það sé
ekkert skrýtið að Gabrí-
el Víði sé strítt. Þar sem
hann sé með allar þessar
greiningar í almennum
skóla, sé ekki við öðru
að búast en hann lendi í
einelti.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaöamaður skrifar solrun@dv.is
Þorsteinn Sæberg Skólastjóri Árbæjar-
skóla sagði að tekið væri á eineltismálum
með öflugum hætti. Móðir Gabríels Víðis
kannast ekki við það.