Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2013, Blaðsíða 3

Fréttir 3Mánudagur 21. janúar 2013
Hegnt fyrir að leita
til umboðsmanns
N
ú er ég bara stopp. Ég er at­
vinnulaus en get heldur ekki
farið í skólann því ég fæ ekki
fyrirframgreiðsluna. Ég veit
bara ekkert hvað ég á að gera,“
segir Íris Dröfn Kristjánsdóttir kennari.
Íris fór árið 2010 í greiðsluaðlögun hjá
umboðsmanni skuldara. „Ég neyddist
til að leita þangað vegna þess að það
stefndi í algjört óefni hjá mér. Laun
mín voru lág og allt hafði hækkað. Þá
þarf maður að fara í ferli þar sem fjár­
hagsstaðan er rekin fjögur ár aftur í
tímann. Það er rosalega niðurlægj­
andi að gera þetta og hrikalega erfitt.
Ég hef aldrei verið á neinu eyðsluflippi
en það eru bara hlutir sem valda því
að maður missir tökin,“ segir Íris sem
engu að síður fór í gegnum ferlið.
Fékk neitun um fyrirgreiðslu
„Mitt mál var það slæmt að ég fékk
niðurfellingu á öllum samningskröf­
um. Sem var að vissu leyti ánægju­
legt, þarna voru lán sem ég var búin
að borga af í mörg ár og höfðu hækk­
að upp úr öllu valdi og ég var eflaust
í einhverjum tilvikum búin að borga
niður. Síðan er hluti af ferlinu að koma
sjálfur með leið til þess að bæta eigin
fjárhag. Eina ráðið sem ég sá, þar sem
ég er kennari og bý upp í sveit, var
bara að mennta mig meira. Það yrði
erfitt meðan á því stæði en myndi
skila sér að lokum.“ Hún segist hafa
fengið þær upplýsingar hjá umboðs­
manni skuldara að hún fengi námslán
og fyrirframgreiðslu á þeim hjá bank­
anum þar sem að námslán eru greidd
út eftir önnina. Vegna þess ákvað
hún að skella sér í námið og fékk
námsleyfi í vinnunni í eitt ár. Námið
sem hún valdi er tveggja ára nám og
myndi veita henni réttindi til þess
að kenna á framhaldsskólastigi. „Ég
sótti um fyrirgreiðslu vegna náms­
lána í mínum viðskiptabanka sem er
Íslandsbanki. Þar kom ég að lokuðum
dyrum þar sem ég var búin að vera
í ferli hjá umboðsmanni skuldara.
Samkvæmt þeirra vinnureglum er
stranglega bannað að veita fólki fyrir­
greiðslu sem er í greiðsluaðlögun. En
ég er ekki í greiðsluaðlögun, mínu
máli er lokið. Ég stóð í bréfaskriftum
og símhringingum við bankann, um­
boðsmann skuldara, umboðsmann
viðskiptavina og æðstu stjórn Íslands­
banka í marga daga en án árangurs.
Ég fékk ekki fyrirgreiðslu,“ segir Íris.
Sér fram á að þurfa að hætta
„Þá var ég komin í þá stöðu að ég
stóð uppi með fjögur börn á framfæri,
enga vinnu og ekki á leið í nám eins
og til stóð.“ Þar sem ráðið hafði verið
í stöðu Írisar í skólanum þar sem hún
kenndi þá hafði hún um fáa kosti að
velja. Einn af kostunum var að fara á
atvinnuleysisbætur í ár sem hún seg­
ist ekki hafa viljað þar sem hún vildi
bæta kjör sín. Það fór svo að barns­
faðir hennar fékk yfirdrátt í bankan­
um til þess að hjálpa henni að komast
í gegnum önnina. Í bankanum segist
hún hafa fengið þau svör að líklega
myndi hún fá fyrirgreiðslu fyrir næstu
önn ef hún sýndi fram á viðunandi
námsárangur og að henni væri alvara
með náminu. „Ég gerði það. Náði öll­
um prófunum og fór með einkunnirn­
ar í bankann. En þrátt fyrir það kom
ég enn að lokuðum dyrum. Námslán­
in sem ég fékk fyrir þessa önn fara í að
borga upp yfirdráttinn sem barnsfaðir
minn tók fyrir mig og nú sé ég fram á
að þurfa að hætta í skólanum.“
Benda hvor á annan
Hún segist ítrekað hafa leitað svara
bæði hjá bankanum og umboðs­
manni skuldara en lítið sé um svör.
„Umboðsmaður skuldara bendir á
bankann og bankinn bendir á um­
boðsmann skuldara og í báðum til­
vikum saka þeir hvor annan um að
hafa komið af stað misskilningi. Ég sé
ekki annað í minni stöðu en að hætta
í náminu sem ég er nú þegar byrjuð á.
Síðasta önn nýtist mér því ekki neitt
nema sem góð reynsla og aukin þekk­
ing í mínu fagi en það er dýr reynsla
þar sem ég þarf að greiða af námslán­
um næst komandi ár eða áratugi og
ég fæ enga gráðu út á þetta eina miss­
eri sem ég hef lokið af mínu námi.
Það sem mér þykir verst í þessu öllu
saman er að ég veit um fleiri sem eru
í þessari stöðu og ég veit líka um fólk
sem hefur fengið undaþágu frá þess­
um svokölluðu verklagsreglum bank­
anna og fengið fyrirgreiðslu þrátt fyr­
ir að vera í greiðsluaðlögun,“ segir Íris
og vill gjarnan vara fólk við svo það
lendi ekki í sömu stöðu og hún.
Vara sig á ráðleggingum
„Það er sorglegt að fólk sem er allt af
vilja gert til þess að bæta sína stöðu fái
hreinlega ekki tækifæri til þess. Það
er stórt skref að sækja um námsleyfi
og fara í nám þegar fjárhagsstaðan er
ekki sterkari en hún er í mínu tilviki.
Samkvæmt lögum átti ég rétt á fyrir­
greiðslunni eftir því sem fulltrúi frá
umboðsmanni heldur enn fram en
bankinn skoðar hvert tilvik fyrir sig og
veitir sumum undanþágu en öðrum
ekki,“ segir hún. „Fólk þarf greinilega
því virkilega að vara sig á þeim ráð­
leggingum sem fulltrúar hjá umboðs­
manni skuldara veita því.“
Er óráðin
Íris segist ekki vita hvað hún muni gera
en hún leiti leiða til þess að geta klárað
námið. Hún hafi sótt um næturvinnu
á hjúkrunarheimili og sjái fram á að ef
hún fái þá vinnu þá geti hún hugsan­
lega látið þetta ganga upp. „Þá vinn ég
sjö nætur í röð og fæ frí sjö nætur og
get þá verið í skólanum á daginn,“ seg­
ir Íris. Eins og áður sagði er hún með
fjögur börn og því töluvert púsluspil að
láta allt ganga. Hún býr einnig í Hval­
fjarðarsveit og myndi þurfa að keyra
til Reykjavíkur til vinnu auk þess sem
hún keyrir í skólann þannig að hún
sér fram á töluverðan bensínkostnað.
Hún vill þó láta þetta ganga þar sem
tekjur hennar muni aukast í kjölfarið.
Hún er reið út í bankann sinn og finnst
leitt að ekki sé hægt að gera undan­
þágu þar sem það hafði verið sagt við
hana að hún yrði með hreinan skjöld
eftir greiðsluaðlögunina. „Ég fór eftir
öllu því sem mér var sagt að gera til að
ferlið gengi vel fyrir sig og nú stend ég
uppi atvinnulaus, tvístígandi yfir námi
sem þegar er hafið því ég hef enga
framfærslu vegna rangra upplýsinga
frá umboðsmanni skuldara.“ n
„Með breytingu á 3. gr. laga nr. 101/2010
um greiðsluaðlögun einstaklinga kemur
fram að:
Greiðsluaðlögun tekur ekki til krafna
viðskiptabanka vegna tímabundinnar
fyrirgreiðslu sem námsmanni er veitt vegna
framfærslu á grundvelli væntanlegs láns
frá Lánasjóði íslenskra námsmanna, enda
hafi samhliða verið samið um að láninu skuli
ráðstafa að fullu til uppgjörs á fyrirgreiðslu
viðskiptabankans. Ef umsækjandi fullnægir
ekki skilyrðum lánasjóðsins um framvindu
náms skal farið með fyrirgreiðslu við-
skiptabanka, eða eftir atvikum þann hluta
hennar sem ekki fæst greiddur með láni
frá sjóðnum, sem samningskröfu og tekur
greiðsluaðlögun þá til kröfunnar.
Í framhaldi af þessari lagabreytingu
er framkvæmdin hjá Íslandsbanka um
fyrirgreiðslu til námsmanna sem sækja um
greiðsluaðlögun eftirfarandi:
Námsmönnum, sem lagt hafa inn
umsókn hjá umboðsmanni skuldara og
njóta greiðslufrests skv. 11. gr. laga nr.
101/2011, er almennt veitt fyrirgreiðsla í
formi yfirdráttar sem nemur framfærslu-
viðmiðum LÍN. Gegn lánsloforði frá LÍN
geta námsmenn fengið framfærslulán hjá
bankanum að því gefnu að umsækjandi sé
lánshæfur samkvæmt útlánareglum. Tekið
er mið af viðskiptasögu þegar umsókn um
framfærslulán er metin. Ef viðskiptavinur
er í greiðsluerfiðleikum hjá Íslandsbanka
eða öðrum lánastofnunum t.d. Íbúðalána-
sjóði þá þarf að skoða málið sérstaklega.
Meta þarf hvert mál fyrir sig og átta sig
á alvarleika greiðsluvanda. Mun frekari
lánveiting auka enn á greiðsluvanda?
Er um skammtímavanda að ræða og er
lausn í sjónmáli? Um hve háa fjárhæð er
að ræða? Er viðskiptavinur í vanskilum hjá
bankanum og hver er ástæðan?“ segir Guð-
ný Helga í svari til DV.
Hjá umboðsmanni skuldara fengust þær
upplýsingar að almennt ætti það ekki að
vera vandamál að fá fyrirgreiðslu í bönkum
vegna námslána en vitað væri að bankar
neituðu í einhverjum tilvikum. Þá væri skjól-
stæðingum stundum ráðlagt að fara með
viðskipti sín til annarra fjármálastofnana.
Viktoría Hermannsdóttir
blaðamaður skrifar viktoria@dv.is
n Móður neitað um fyrirgreiðslu námslána n Fór í greiðsluaðlögun hjá umboðsmanni skuldara
Í pattstöðu Íris segist ekki vita hvað hún geti gert. Hún er atvinnulaus eins og stendur
vegna þess að ráðið var í stöðu hennar meðan hún er í námsleyfi en sér ekki fram á að hafa
efni á að klára námið.
Þetta segir Íslandsbanki
Í svari frá Guðnýju Helgu Herbertsdóttur upplýsingafulltrúa Íslandsbanka kemur þetta fram.
V
instrihreyfingin ­ grænt
framboð hefur mátt muna
fífil sinn fegurri, en flokk­
urinn fékk verri útreið en
nokkru sinni fyrr í niður­
stöðum skoðanakannana sem
kynntar voru um helgina. Sam­
kvæmt könnun Fréttablaðsins og
Stöðvar 2 mælist VG aðeins með 7
prósenta fylgi og í netkönnun sem
gerð var fyrir þáttinn Sprengisand á
Bylgjunni sögðust aðeins 5 prósent
þátttakenda styðja flokkinn. VG kom
ögn betur út í Þjóðarpúlsi Capacent í
desember þar sem fylgi hans mæld­
ist 9,1 prósent. Í öllu falli er hér um
gríðarlegt fylgistap að ræða enda
naut flokkurinn 22 prósenta stuðn­
ings í síðustu þingkosningum.
Öllum þremur könnununum ber
saman um að Björt framtíð njóti
meira fylgis en VG. Björt framtíð er,
ólíkt VG, hlynnt inngöngu í Evrópu­
sambandið en báðir flokkarnir leggja
áherslu á umhverfisvernd.
Ætla má að fylgishrun VG megi
rekja til sundurlyndis í flokknum,
enda hefur flokkurinn logað í átök­
um á kjörtímabilinu sem nú fer að
ljúka. Þrír þingmenn VG hafa yfirgef­
ið flokkinn auk þess sem deilt hefur
verið harkalega um aðildarviðræð­
urnar við Evrópusambandið, Ice­
save­málið og umhverfisvernd svo
fátt eitt sé nefnt. Nýlega tilkynnti Jón
Bjarnason, sem hrökklaðist úr rík­
isstjórn fyrir rúmlega ári, að hann
hygðist ekki gefa kost á sér til áfram­
haldandi þingsetu fyrir flokkinn.
Hugsanlegt er að hann leiti á önnur
mið og harðir andstæðingar Evrópu­
sambandsins elti hann. Þá hafa
nokkrir aðilar sem áður staðsettu sig
yst á vinstri væng VG yfirgefið flokk­
inn og stofnað byltingarsinnaða
hreyfingu, Alþýðufylkinguna.
Taka ber tölunum sem hér hafa
verið nefndar með fyrirvara en
svarhlutfall í könnun Fréttablaðsins
og Stöðvar 2 var aðeins 60 prósent.
Í samtali við Smuguna um helgina
sagði Katrín Jakobsdóttir, varafor­
maður VG, að hún teldi að rofa
myndi til þegar flokkurinn færi að
kynna mál sín fyrir kjósendum. n
Vinstri-grænir í frjálsu falli
n Gífurlegt fylgishrun stjórnarflokksins í könnunum
Tapa fylgi Niðurstöður
skoðanakannana eru ekkert
gleðiefni fyrir þingmenn
Vinstri-grænna.