Dagblaðið Vísir - DV - 21.04.2010, Síða 2

2 MIÐVIKUDAGUR 21. apríl 2010 FRÉTTIR
Kristinn Stefánsson bóndi á Raufar-
felli hefur gripið til þess örþrifaráðs
að bregða búi. Bærinn stendur und-
ir jöklinum á því svæði sem fór hvað
verst út úr öskufallinu síðastliðna
daga. Laugardagurinn var verstur,
en þá sást ekki á milli húsa á meðan
askan lagðist yfir og ekki var hægt að
greina nóttu frá degi, myrkrið var allt-
umlykjandi allan sólarhringinn.
Nú er svo komið að um fimm
sentímetra þykkt öskulag þekur allt
svæðið og landslagið er einlitt, ösku-
grá moldin þekur bæði fjöll og vegi.
Vart er hægt að greina á milli þess
hvar vegir liggja á milli húsa og hvar
túnin taka við. Kristinn var nokkuð
beygður þegar blaðamann bar að
garði, enda búinn að láta frá sér all-
ar sautján kýrnar og var að búa enn
fleiri undir brottför til slátrarans.
„Askan hefur sest hér á landið og
yfir allt svæðið þannig að það er best
að bregða þessu bara. Það er ekki til
neins að hafa skepnur þar sem ekk-
ert gras er. Ég sendi slatta af fé frá
mér í dag og svolítið af kúm, galla-
kúm eins og maður segir. Svo verður
áframhaldið bara að koma í ljós, það
er bara annar pakki. Það eru fimmtíu
kýr hér inni og það fara þrettán í dag.“
Aðspurður segist hann eiga fáar
kindur, þær eru aðeins fjórtán talsins,
en þær munu allar fara í fóstur. „Þar
sem þær eru svo fáar verður auðvelt
að losna við þær. Þetta er bara hörm-
ung. En þetta hefur gerst áður í sögu
landsins. Við erum bara að upplifa
það. Ég er búinn að gefa það út að ég
ætli ekki að vera hér í sumar og reyni
því að létta þetta eins og ég get. Ég er
líka að reyna að stytta þann tíma sem
ég þarf að eyða í vinnu hér á bænum
svo ég geti eytt meiri tíma með fjöl-
skyldunni fjarri þessu hörmunga-
svæði. Ég reyni að vera duglegur að
yfirgefa myrkrið og fara af svæðinu.
Hér var kolniðamyrkur í rúman sól-
arhring þegar verst lét en síðan hefur
verið rykmistur. Þegar veður leyfir fer
ég út og reyni að taka til í gripunum.
Ég á um 130 nautgripi á öllum aldri
og sé hvað verður. Ég tek bara einn
dag í einu. Ég veit ekki hvað morgun-
dagurinn ber í skauti sér og get ekki
hugsað um það. En ég verð að halda
áfram,“ segir hann að lokum og held-
ur inn í fjós.
Sárt að senda hrossin í slátrun
Það var þungt yfir Finni Tryggvasyni
að Raufarfelli III þegar ljósmynd-
ara bar að garði. Ástæðan var sú að
hann var akkúrat á sömu stundu að
sækja hross til slátrunar. „Ég er með
eitthvað um tuttugu hross og ætla að
senda fimm frá mér í dag. Beitilöndin
eru öll komin undir gjósku. Ég hefði
haldið í þá lengur ef þetta hefði ekki
komið fyrir því þetta eru altamdir
hestar sem ég var búinn að ríða inn í
Þórsmörk og inn af fjallinu hér í kring.
Þeir fara í sláturhúsið á Selfossi,“ sagði
hann um leið og hann hélt af stað að
sækja hrossin.
Bændur á barmi taugaáfalls
Þorgils Torfi Jónsson sláturhússtjóri
í Sláturhúsinu á Hellu ehf. tók á móti
þrjátíu gripum frá Raufarfelli í dag.
Hann segist merkja ákveðna aukn-
ingu í slátrun á dýrum, en aðallega
séu það gripir sem stóð alltaf til að
slátra síðar á árinu en slátrun sé flýtt
til þess að létta á álaginu á bænd-
um og rýma til. Það komi svo í ljós á
næstu dögum hvað bændur ákveði
að gera, en enn séu fjölmargir að velta
möguleikunum fyrir sér og reyna að
halda lífi í búinu. „Það eru fleiri leiðir
færar. Ef viljinn er fyrir hendi er hægt
að færa sauðfé og hross á aðrar jarðir,
jafnvel á milli sveita. Eftir tvær, þrjár
vikur kemst sauðburður almennilega
af stað og þegar hann er afstaðinn
verður hægt að hleypa fénu út. Það
er til nóg af jörðum og það er til nóg
hey í nærsveitum ef svo ber undir,
þannig að það er alveg hægt að halda
lífi í stofninum ef vilji er fyrir því. Ríki,
sveitarfélög og búnaðarsambönd
eiga líka jarðir úti um allar trissur sem
ekki er verið að nýta.
En eins og staðan er núna þá eru
bændur náttúrulega í örvinglan og
á barmi taugaáfalls. Eftir því sem ég
best veit hafa allavega tveir fengið
taugaáfall. Undir slíkum aðstæðum
er varla hægt að taka skynsamlegar
ákvarðanir, þó að einhverjir meti það
sjálfsagt þannig að það sé ekki hægt
að halda áfram að óbreyttu. Ég verð
líka að segja að það hjálpaði ekki til
að landbúnaðarráðherra skyldi koma
með þau skilaboð til bænda að það
væri Bjargráðasjóður sem ætti að sjá
um þetta og hann væri tómur. Það er
alveg makalaust. Yfirlýsing forsetans
í dag er líka óskiljanleg,“ segir hann
og á við orð forsetans um að þetta sé
aðeins æfing, við ættum að búa okkur
undir alvöru hamfarir. „Við þurfum
ekkert á þessu að halda núna, þegar
við erum að reyna að halda ró okk-
ar og komast í gegnum erfiðleikana.
Þetta þurfti ekki að koma núna,“ segir
hann að lokum.
Býður þeim sem verst standa
jarðir
Hlynur Snær Theódórsson á Voð-
múlastöðum í Austur-Landeyjum
hefur boðið nágrönnum sínum und-
ir Eyjafjallajökli afnot af jörð sinni
ef á þarf að halda. Þetta kom fram á
fundum með íbúum á Suðurlandinu
í gær, þar sem Almannavarnir fóru
yfir stöðuna og næstu daga. Fyrsti
fundurinn fór fram í Gunnarshólma
og þar eru íbúar nokkuð rólegir yfir
ástandinu þó að þeir finni til með ná-
grönnum sínum. Í lok fundarins tók
Hlynur til máls og bauð fram aðstoð
sína og hvatti sveitunga sína til að
gera slíkt hið sama. „Við sluppum al-
veg ótrúlega vel hér og ég á land sem
ég er ekki að nota sem ég bauð fram.
Þá geta bændur sem eru að missa
eigið land undir öskumökk og drullu
fengið afnot af því. Þar er hægt að
plægja og sá og fá þá einhverja upp-
skeru og ég get hjálpað þeim við það.
Ég er tilbúinn til þess að lána landið
eins lengi og þörf er á, eða þar til jafn-
vægi kemst á jarðveginn undir jökl-
inum og ég vonast til þess að fleiri
séu tilbúnir til þess. Ég veit um fleiri
bændur hér í sveitinni sem eiga ónot-
að land og ég veit að samhugurinn er
mikill hér á Suðurlandinu. Við áttum
allt eins von á þessari gusu hingað til
okkar, en enn sem komið er höfum
við sloppið þó að ég sé auðvitað með-
vitaður um að það getur breyst hve-
nær sem er með vindáttinni og ég er í
raun skíthræddur við það.“
Tilbúnir að rétta hjálparhönd
Pétur Halldórsson starfsmaður Bún-
aðarsambands Suðurlands hefur tek-
ið við málinu og heldur utan um það
þannig að þeir sem óska eftir því að
fá afnot af jörðum eða láta jarðir geta
haft samband við hann. Pétur vill
undirstrika það að allir séu boðn-
ir og búnir til þess að hlaupa undir
bagga með þeim sem urðu verst úti ef
á reynir, hvort sem það eru bændur í
nærsveitum eður ei. „Ég held að það
séu allir bændur á landinu tilbúnir til
þessa rétta hjálparhönd eins og þörf
er á, en eins og staðan er í dag líður
búpeningnum vel og bændur eiga
nægan forða. En ef eitthvað breytist
þá er til nóg af jörðum sem hægt er
að nýta auk þess sem við eigum næg-
an fóðurforða,“ segir hann og legg-
ur áherslu á mál sitt. „En það er ekki
Öskufallið undir Eyjafjallajökli er farið að
hafa fara veruleg áhrif á bændur á svæð-
inu og þeir sem hafa orðið verst úti leita
leiða til þess að létta á búskapnum, jafnvel
með því að slátra dýrum. Það er þó engin
ástæða til að örvænta, flest dýrin á svæð-
inu eru vel haldin og í sveitum landsins er
nóg af jörðum og heyi ef á þarf að halda.
„ÞETTA ER BARA HÖRMUNG“
INGIBJÖRG DÖGG KJARTANSDÓTTIR
blaðamaður skrifar: ingibjorg@dv.is
Þetta er bara hörmung. En
þetta hefur gerst áður í
sögu landsins. Við erum
bara að upplifa það.
Ég er tilbúinn til þess að lána
landið eins lengi og þörf
er á, eða þar til jafnvægi
kemst á jarðveginn und-
ir jöklinum.
Losar sig við búfénað Kristinn Stefánsson
á Raufarfelli reynir að létta á sér með því
að senda gripi til slátrunar. Með því dregur
hann úr vinnunni á bænum og getur um
leið dregið úr viðverunni í öskustónni.
Erfið ákvörðun Það var þungt yfir
Finni Tryggvasyni á Raufarfelli III
þegar hann sótti hross til slátrunar.
MYNDIR RÓBERT REYNISSON
Réttir hjálparhönd Mikil samstaða
hefur skapast á meðal bænda í sveitum
landsins og allir eru til þess að hjálpa
þeim sem verst eru staddir. Hlynur Snær
Theódórsson á Voðmúlastöðum býður
jörð til afnota og hvetur sveitunga sína
til að gera slíkt hið sama.