Fréttablaðið - 22.01.2015, Side 12

22. janúar 2015 FIMMTUDAGUR| FRÉTTAVIÐTAL | 12
www.lyfja.is
Lægra verð
í Lyfju
www.lyfja.is
Nicorette
lyfjatyggigúmmí 20%
afsláttur
Gildir til
31. janúar 2015
Allar pakkningastærðir, 2 og 4 mg
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjanabjorg@frettabladid.is
Viktoría
Hermannsdóttir
viktoria@frettabladid.is
Alda Hrönn Jóhannsdóttir er nýr
aðstoðarlögreglustjóri hjá lögregl-
unni á höfuðborgarsvæðinu. Hún
hefur fengið mikið lof fyrir störf
sín hjá lögregluembætti Suðurnesja
þar sem vel tókst til í rannsókn
mansalsmála og framkvæmd nýs
verklags vegna heimilisofbeldis.
Það hafa orðið miklar og rót-
tækar breytingar á yfirstjórn lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæð-
inu (LRH). Alda er og hefur verið
náinn samstarfsmaður Sigríðar
Bjarkar Guðjónsdóttur, nýskipaðs
lögreglustjóra og fyrstu konunnar
til að gegna embætti lögreglustjóra
á höfuðborgarsvæðinu.
Töluverð umræða hefur verið um
lítinn hlut kvenna í æðstu stöðum
innan lögreglunnar og Alda segir
að tíma taki að breyta menningu
lögreglunnar.
„Að breyta menningu tekur
tíma. lögreglan er íhaldssöm, með
gamalgróið kerfi og skipulag. Við
erum til dæmis á mörgum stöðum í
borginni, starfsemin er svo dreifð,
en ég tel að við gætum náð betri
árangri með því að þjappa henni
betur saman,“ segir Alda frá og
nefnir að húsnæðið á Hverfisgötu
sé úr sér gengið og henti illa starf-
seminni. Hún segir að reynt hafi
verið að gera það besta úr fyrir-
komulaginu.
„Eins og þetta var þá voru allir
stjórnendur á fimmtu hæðinni.
Almennt fór starfsfólk ekkert inn
á þann gang nema það ætti þangað
erindi. Það breyttist þegar Sigríð-
ur kom. Nú er yfirstjórnin dreifð-
ari um húsið og stjórnendur nær
starfseminni.“
Alda þekkir vel til löggæslumála,
en hún hefur starfað innan lögregl-
unnar frá árinu 1999 og hefur víð-
tæka reynslu sem hún nýtir í starfi
sínu sem stjórnandi. Löggæslustörf
áttu hug hennar frá því að hún byrj-
aði sem afleysingamaður í lögregl-
unni í Hafnarfirði meðan hún var
enn í laganámi við Háskóla Íslands.
„Ég byrjaði fyrst sem afleysinga-
maður í lögreglunni 1999, þá var ég
þriðja árs nemi í lögfræði og leysti
af á lögreglustöðinni í Hafnarfirði
í tvö sumur. Ég útskrifaðist í febrú-
ar en byrjaði að vinna mánuði áður
og þá í lögreglumálum hjá Sýslu-
manninum í Hafnarfirði. Þá voru
þetta aðskilin embætti. Að vera
lögreglumaður fannst mér vera
eitt skemmtilegasta starf sem ég
hef unnið, það höfðaði strax sterkt
til mín. Refsirétturinn og réttar-
farið fannst mér spennandi og ég
valdi lögreglustörfin fram yfir lög-
mannsstörfin.“
Ekki í fílabeinsturni
Alda hefur undanfarin ár verið
yfirlögfræðingur hjá lögreglunni
á Suðurnesjum og þá var hún sak-
sóknari efnahagsbrota um eins árs
skeið. Alda, sem lauk lögfræðiprófi
frá HÍ 2001, vann líka hjá LRH um
tíma og þekkir því nokkuð til emb-
ættisins.
„Við sameininguna árið 2007
fluttist ég hingað. Í lok árs 2007
byrjaði ég á Suðurnesjum og var
þar alveg þangað til ég kom hing-
að aftur að undanskildu einu ári
þegar ég var saksóknari efnahags-
brota. Það kemur sér vel fyrir mig
núna að hafa sinnt mörgum störf-
um innan lögreglu. Ég hef starfað
sem lögreglumaður, unnið að rann-
sóknum og gengið í mörg ólík störf
innan lögreglunnar. Það hjálpar
mér mjög í því starfi sem ég nú
gegni,“ segir Alda ákveðin en með
bros á vör.
Að stuðla að liðsheild er eftir-
sóttur eiginleiki lögreglumanna.
„Það hefur alltaf skipt mig máli og
komið sér vel, að geta unnið með
fólki. Ég er mjög hlynnt stjórnunar-
stíl Sigríðar Bjarkar sem er í anda
þjónandi forystu þar sem allir sam-
einast um markmið og vinna sam-
eiginlega að bættum hag í þágu
borgaranna. Hugmyndafræðin sem
við höfum unnið að á Suðurnesj-
um síðustu ár er í þeim anda. Það
hefur margt breyst á þeim 15 árum
sem ég hef starfað í lögreglunni og
stærstu breytingarnar fela í sér
breytingar á stjórnunarháttum til
góðs. Mér líkar þessi hugmynda-
fræði, að byrja í rótinni, finna rót
vandans og vinna að henni í stað-
inn fyrir að vera alltaf að vinna úr
afleiðingum. Við sem erum stjórn-
endur megum ekki vera í einhverj-
um fílabeinsturni. Við erum líka
borgarbúar. Þetta er bara vinnan
okkar.“
Mikil reynsla af mansalsmálum
Á meðal verkefna Öldu hjá LRH
verður að hafa yfirumsjón með
innleiðingu á nýju verklagi vegna
heimilisofbeldismála, mansals og
útlendingamála. Reynsla hennar
frá Suður nesjum af rannsóknum
á mansali er allnokkur.
„Sigríður sendi mig strax á ráð-
stefnu um mansal eftir að hún tók
við starfi sínu á Suðurnesjum. Ég
var nýkomin heim þaðan þegar
mansalsmálið byrjaði árið 2009
og sú þekking nýttist vel við rann-
sókn málsins. Það voru allir stjórn-
endur komnir í sama bátinn. Þess
vegna gekk vel. Strákarnir sem
unnu þetta með okkur unnu eftir
sömu hugmyndafræði og eiga
jafn mikið í árangrinum sem varð
af starfinu þar og við,“ segir hún
og segir alla hafa fagnað nýjum
vinnubrögðum.
Alda segir sér hafa verið vel
tekið og að eðlilega hafi fólk vænt-
ingar til nýrra stjórnenda. Lögð
hefur verið áhersla á að læra af
reynslu nágrannaþjóða. „Okkur
hefur verið mjög vel tekið. Við
sem störfum innan lögreglu erum
lítið samfélag og við þekkjumst
töluvert mikið. Margir þekkja
okkur sem betur fer af góðu. Það
eru ekki allir alltaf sammála en
almennt hefur okkur verið tekið
vel. Auðvitað hefur fólk vænting-
ar til okkar. Það vill að við inn-
leiðum þessa hugmyndafræði sem
okkur tókst vel með á Suðurnesj-
um. Þetta eru engin geimvísindi,
það eru allar nágrannaþjóðir að
taka upp þessi vinnubrögð,“ segir
hún og nefnir að stjórnendur hjá
lögreglunni hafi töluvert nýtt sér
reynslu erlendra lögreglumanna.
Þá sérstaklega breskra og nor-
rænna kollega. „Við höfum kynnt
okkur töluvert bresku hugmynda-
fræðina í heimilisofbeldi og yfir-
heyrslutækni. Þeir hafa verið
mjög framarlega í þessum efnum
og fengnir voru til landsins bresk-
ir sérfræðingar síðastliðinn vetur
sem kenndu rannsóknarlögreglu-
mönnum betri yfirheyrslutækni,
sérstaklega í kynferðisafbrotum
gegn börnum. Þeir kenndu ekki
bara rannsökurum, heldur líka
ákæruvaldinu og lögfræðingum
sem vinna í þeim deildum sem
rannsaka kynferðisbrot. Bretar
eru að fá mál af annarri stærðar-
gráðu en við og fjöldinn er miklu
meiri. Þeir eru miklir sérfræðing-
ar og hafa lent í því sem við erum
að lenda í. Við viljum bæta þekk-
ingu og læra af reynslu annarra
þjóða.“
Vilja bæta samfélagið
Árangur vegna átaks gegn heimil-
isofbeldi hefur vakið mikla athygli
erlendis. Hún segir að nú hafi tekið
gildi nýjar verklagsreglur um slík
mál í öllum lögregluembættum í
landinu. „Við fórum til Madrid að
kynna tilraunaverkefnið á Suður-
nesjum að beiðni velferðarráðu-
neytisins á Spáni og á fleiri staði.
Þetta er tiltölulega einfalt verkefni
sem er byggt á starfsaðferðum
sem við höfum fyrir og byggjum
á. Það eru engar nýjar lagabreyt-
ingar, við erum bara að gera það
sem við getum til að bæta sam-
félagið. Það er ekkert annað sem
vakir fyrir okkur.
Á grundvelli verklagsins sem
byrjaði á Suðurnesjum voru sett-
ar nýjar verklagsreglur hjá ríkis-
lögreglustjóra sem eiga við öll lög-
regluembætti í landinu. Þær tóku
gildi 2. desember. “
Alda nefnir að frá árinu 2005
hafi tekið gildi verklagsreglur um
heimilisofbeldi en lögreglan hafi
ekki unnið eftir þeim að öllu leyti.
Nú sé það breytt. Viðhorfsbreyt-
ing hafi orðið í samfélaginu vegna
heimilisofbeldis. Feluleikurinn er
á enda. „Það voru settar verklags-
reglur árið 2005 en við vorum ekki
að vinna að öllu leyti eftir þeim.
Ég held að það sé ekki ein skýring
á því. Ég held að þær séu marg-
ar. Viðhorf lögreglunnar og sam-
félagsins var stundum að þetta
væru einkamálefni fólks. Það
varð líka viðhorfsbreyting í sam-
félaginu. Þetta hefur allt haft ein-
hver ruðningsáhrif og það er ekki
þessi feluleikur í dag. Það er meiri
meðvitund um heimilisofbeldi.“
Loksins gerir einhver eitthvað
Minni ásókn í Kvennaathvarfið og
aukin nýting á úrræðinu Karlar
til ábyrgðar eru meðal þess sem
Alda telur upp sem góðan árangur.
Í upphafi var rætt um hvort aukin
afskipti lögreglunnar myndu hafa
fælingaráhrif á þolendur. Það hefur
ekki orðið raunin og þolendur þökk-
uðu lögreglu fyrir að gera loksins
eitthvað sem breytti gangi mála.
„Karlar til ábyrgðar var til
dæmis of lítið nýtt úrræði en
það varð töluverð mikil aukning
í því eftir að átakið á Suðurnesj-
um hófst. Bæði vegna tilvísana
frá barnaverndarnefnd þar sem
börn voru og svo komu karlar líka
sjálfir. Við höfum líka fengið upp-
lýsingar frá Kvennaathvarfinu
um að það sé mun minni ásókn
kvenna í Kvennaathvarfið vegna
þess að það var meira verið að
beita úrræðum. Þetta er að virka.
Þegar við byrjuðum á þessu verk-
lagi árið 2013, þá held ég að ekkert
okkar sem unnum að þessu höfum
gert okkur grein fyrir því að þetta
hefði svona mikil áhrif. Við viss-
um ekki alveg hvers við ættum að
vænta. Við spurðum okkur að því
hvort fólk myndi hætta að tilkynna
um ofbeldi ef við færum að auka
afskipti okkar. Af því við viljum
ekki að verklagið hafi fælingar-
áhrif. En það varð ekki raunin. Það
var töluverð aukning á milli ára.
Tilkynningum fjölgaði úr 41 máli
2012 í 56 mál árið 2013. Þannig að
það hafði öfug áhrif. Á Suðurnesj-
um er nálægðin meiri og ég kom
að mörgum þáttum verklagsins.
Kom bæði að rannsóknum mál-
anna og sótti þau. Þá fékk ég við-
brögð frá þolendum. Þeirra við-
brögð voru okkur mikil hvatning
því sumir sögðu: Loksins. Loksins
gerir einhver eitthvað.“
Róttækar breytingar gerðar hjá
lögreglu höfuðborgarsvæðisins
Alda Hrönn Jóhannsdóttir er nýr aðstoðarlögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins og hægri hönd nýskipaðs lögreglustjóra. Verkefni hennar verður að
hafa yfirumsjón með innleiðingu á nýju verklagi vegna heimilisofbeldis, mansals og útlendingamála en ekki síður að innleiða nýja hugsun í störf
lögreglunnar. Hún segir mikilvægt að bæta þekkingu innan lögreglunnar og læra af reynslu annarra þjóða í mikilvægum málaflokkum.
VILL BÆTA SAMFÉLAGIÐ Alda Hrönn valdi lögreglustörfin fram yfir lögmannsstörfin. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Við sem erum stjórn-
endur megum ekki vera í
einhverjum fílabeinsturni.
Við erum líka borgarbúar.
Þetta er bara vinnan okkar.
Við spurðum okkur að
því hvort fólk myndi hætta
að tilkynna um ofbeldi
ef við færum að auka
afskipti okkar.
Þá fékk ég viðbrögð frá
þolendum. Þeirra viðbrögð
voru okkur mikil hvatning því
sumir sögðu: Loksins. Loksins
gerir einhver eitthvað.
2
8
-1
2
-2
0
1
5

0
0
:5
7
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
F
7
-F
3
E
8
1
7
F
7
-F
2
A
C
1
7
F
7
-F
1
7
0
1
7
F
7
-F
0
3
4
2
8
0
X
4
0
0
5
A

F
B
0
6
4
s
_
2
1
_
1
_
2
0
1
5
C
M
Y
K