Fréttablaðið - 20.05.2015, Qupperneq 12

20. maí 2015 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞRÓUNARSTJÓRI: Tinni Sveinsson tinni@365.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is MENNING: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
FRÁ DEGI
TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRAR:
Andri Ólafsson andri@365.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is.
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Mannúðleg heimspeki, lífsskoðun, grunn-
hugmynd eða hvaðeina sem menn vilja
nefna leiðarhnoða manna í stjórnmálum,
þarf ekki að vera flókin til að virka.
Á Íslandi og víðar, burtséð frá gölluðu
hagkerfi, er afar stór hópur sem getur
tekið undir eftirfarandi: Við viljum sem
mestan jöfnuð í lífsgæðum. Við viljum
góð tækifæri til að ráða málum okkar
sjálf, sem sagt jafnræði. Við viljum jafn-
rétti og sem mest mannréttindi. Þarna
sjá menn j-in þrjú, sem ásamt stýrðu
(en ekki ótakmörkuðu) frelsi til athafna,
heimiluðu framfarir fyrir margt löngu;
voru visst uppgjör við stöðnuð yfir-
stéttar veldi.
Nú til dags standa m.a. samþjöppun
auðs, fáveldi mokríkra einstaklinga og
völd alþjóðlegra hringa, í skjóli fjárfreks
hervalds, í vegi fyrir j-unum þremur.
Við bætist ógn við heimsbyggðina vegna
harkalegrar auðlindanýtingar og hlýnun-
ar sem fyrirhyggjulaus orkustefna veld-
ur; vegna rányrkju í stað raunyrkju.
Ísland fer ekki varhluta af þessu.
Hrunið og átökin í samfélaginu um helstu
álitamál hafa skipt þeim er hafa áhuga
á pólitík í marga hópa. Við höfum í bili
ekki önnur verkfæri til að brúka í þeim
átökum en fjölmiðlana, framboðsflokka,
þingið, sveitarstjórnir og margvísleg
hagsmuna- og áhugasamtök. Við teljumst
vera virkt þingbundið lýðræðisríki.
Hagur almennings í húfi
Við þessar aðstæður verða þeir sem bera
j-in þrjú fyrir brjósti, með býsna ólíkum
skilningi þó, að vinna saman í að minnsta
kosti nokkur ár, við að rétta af slagsíðu
samfélagsins í nafni réttlætis. Hvað sem
þröngum en skánandi hag ríkisins líður,
teiknum um þolanlega (?) stöðu hagkerfis-
ins í heild og pælingum um afnám gjald-
eyrishafta, bíða mörg verkefni úrlausna þar
sem hagur almennings og lífskjör eru í húfi.
Um það vitna kröfur og deilur sem aldrei
fyrr og ekki síður harðnandi lífsskilyrði
öryrkja, ótal ungra Íslendinga í húsnæðis-
leit, sjúklinga, aldraðra, láglaunafólks,
nema, margra innflytjenda o.s.frv.
Samvinna þess fólks sem gegnir hug-
takinu félagshyggjufólk, þarf að ná til
sameigin legrar og opinnar stefnumótunar
í helstu málaflokkum næstu tvö kjörtíma-
bil – með vönduðum tillögum að leiðum til
lausna. Hún þarf líka að ná til þess hvert
form samstarfsins verður að vera svo það
virki fólk langt út fyrir raðir flokka. Loks
þarf samvinnan að opna fyrir endurskipu-
lagningu á helstu stoðum samfélagsins. En
það er verkefni 1-2 áratuga og þarfnast þess
að samfélagið allt sé virkjað til þátttöku.
Nýtt X, takk
SAMFÉLAG
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðvísindamaður
og rithöfundur
E
kki verður deilt um mikilvægi upplýsingatækni í nútíma-
samfélaginu. Tölvur, snjalltæki og rafræn samskipti
snerta orðið velflesta þætti mannlegrar tilveru.
Hér á landi hefur líka sprottið upp margvísleg verð-
mæt starfsemi tengd þessum iðnaði, svo sem á sviði hug-
búnaðargerðar og gagnavistunar.
Um leið er mikil samkeppni á
milli landa í að laða til sín fyrir-
tæki í upplýsingatæknigeira.
Tækifærin eru augljóslega mikil
þegar að baki útflutningstölum
er þjónusta og hugbúnaður
sem byggir á hugviti. Þá þarf
nefnilega ekki að kosta til stórfé
í að sækja og vinna hráefni, eða
ganga á auðlindir náttúrunnar. Ávinningurinn, þegar hlutir ganga
upp, getur svo verið verulegur.
Í frétt á forsíðu blaðsins í dag er upplýst að eitt farsælasta fyrir-
tæki landsins á sviði upplýsingatækni, tölvuleikjaframleiðandinn
CCP, skoði nú alvarlega að flytja starfsemi sína úr landi. Vænlegir
kostir fyrir nýjar höfuðstöðvar eru fjölmargir, enda hafa for-
svarsmenn fyrirtækisins oft greint frá því áður að reglulega hafi
samband við fyrirtækið fulltrúar landa og borga sem geri sér sér-
stakt far um að laða til sín starfsemi af þessum toga. Á þeim lista
eru bæði Írland og Kanada, þar sem fyrirtækjum og starfsfólki
þess býðst margvísleg aðstoð og ívilnun, hvort sem það er skatt-
afsláttur, aðstaða eða annað.
Hér spila gjaldeyrishöftin örugglega inn í, en meira þarf til.
Fyrirtæki í upplýsingatæknigeira hafa nefnilega á annan áratug
kallað á markvissa stefnumörkun stjórnvalda og úrbætur á
rekstrarumhverfi því sem þeim er hér boðið. Þannig eru nú um
tíu ár síðan Samtök iðnaðarins gerðu stjórnvöldum beint tilboð um
uppbyggingu geirans þannig að tífalda mætti af honum gjaldeyris-
tekjurnar á fimm árum eða svo.
Síðan tók við uppgangur fjármálageirans (og hrun) og áhugi
var lítill á að styðja við upplýsingatæknigeirann. Í ágætu erindi
sem Sæmundur Sæmundsson, þá forstjóri Teris, flutti á ráðstefnu
Skýrslutæknifélagsins um stöðu UT-iðnaðar í apríl 2008 benti
hann á að samkeppnin myndi bara aukast og alþjóðavæðingin
banka á fleiri dyr. „Aðgangur að öðrum mörkuðum er akvegur í
báðar áttir,“ sagði hann þá.
Því má furðu sæta að stjórnvöld hafi allan þennan tíma ekki
í neinu brugðist við ákalli upplýsingatæknifyrirtækjanna um
úrbætur eða stefnumörkun. Hér eru til dæmis við lýði hindranir
í vegi fyrirtækja sem sækja vilja sér sérfræðimenntað starfsfólk
frá löndum utan EES. Þar hafa fyrirtæki á borð við CCP rekist á
veggi. Þá hefur ekki gengið eftir að fá hér löggjöf um gagnaver
breytt þannig að rekstur hér búi við svipað umhverfi og til dæmis
gerist í Finnlandi. Þá lenda fyrirtæki í óþarfa flækjum eigi þau
viðskipti við lönd sem Ísland hefur ekki undirritað við tvískött-
unarsamning. Lönd sem Ísland á í samkeppni við afgreiða endur-
greiðslur vegna slíkra viðskipta á innan við viku, meðan fyrirtæki
hér þurfa að bíða í heilt ár.
Heimatilbúin ljón í vegi upplýsingatæknifyrirtækja hefði maður
haldið að auðvelt ætti að vera að losna við og er þá eftir allt tal um
fyrirgreiðslu.
Afleiðingar aðgerðaleysisins liggja fyrir og raunverulegum
verðmætum glutrað niður.
Lappirnar dregnar í meira en áratug.
Orsök og afleiðing
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Starfsáætlun skal halda
Þingmönnum varð tíðrætt um það
í gær hvort Einar K. Guðfinnsson,
forseti Alþingis, hygðist standa við
starfsáætlun þingsins, en samkvæmt
henni á að fresta þingi á föstudag í
næstu viku. Einar tók af allan vafa
um það að starfsáætlunin skyldi
halda. Þegar Össur Skarphéðinsson,
þingmaður Samfylkingarinnar, þýfg-
aði Einar um það hvort mögulega
yrði sumarþing og vísaði til bjartsýni
þingforseta, var Einar jafn skýr:
„Það er rétt hjá háttvirtum þing-
manni að forseti er bjartsýnn
maður. Sem svar við fyrirspurn
háttvirts þingmanns ítrekar
forseti svar sitt frá því áðan:
Það hefur ekki verið tekin
ákvörðun um sumarþing.“
Býsna skýrt, eða hvað?
Starfsáætlun þarf ekki að halda
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra hefur kannski ekki
hlusta á Einar, nema hann hafi sagt
eins og forðum var sagt: Heyra má
ég erkibiskups boðskap, en ráðinn er
ég í að halda hann að engu. Allavega
sagði hann ekki ástæðu til annars en
ætla að hægt væri að klára öll þau
mál sem fyrir þinginu lægju, „enda
höfum við nægan tíma fyrir okkur.
Við höfum sumarið fram
undan svo að það gefst
nægur tími til að klára
þau mál sem liggja
fyrir og þau sem eiga
eftir að bætast
við.“ Býsna
skýrt, eða
hvað?
Málþóf um hvort það sé málþóf
Stjórnarandstæðingar þurftu að
ræða þessi mál nokkuð oft í gær
og raunar stjórnarþingmenn líka. Á
fyrstu tveimur tímum þingfundar
í gær komu 25 þingmenn upp í 60
ræðum og ræddu um fundarstjórn
forseta. Það þýðir að sumir komu
oftar en einu sinni og oftar en
tvisvar. Og reyndar oftar en þrisvar,
því Svandís Svavarsdóttir, Katrín
Júlíusdóttir og Lilja Rafney Magn-
úsdóttir komu allar fjórum sinnum
í pontu. Nokkrir héldu þrjár ræður,
til dæmis Unnur Brá Konráðsdóttir,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins, sem
kom þrisvar í pontu til að skamma
stjórnarandstöðuna fyrir að koma
oft í pontu og halda málum í
gíslingu. Málþóf um málþóf?
kolbeinn@frettabladid.is
2
7
-1
2
-2
0
1
5

2
2
:4
0
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
D
A
-3
9
F
C
1
7
D
A
-3
8
C
0
1
7
D
A
-3
7
8
4
1
7
D
A
-3
6
4
8
2
8
0
X
4
0
0
9
A

F
B
0
7
2
s
_
1
9
_
5
_
2
0
1
5
C
M
Y
K