Hagskýrslur um dómsmál - 01.01.1973, Side 8

6
DómsmálaBkýrslur 1966—68
einhvern hátt eða aðrar athafnir, sem um er fjallað, eiga sér stað. Mál og annað,
sem hér til heyrir, er þannig töflutekið á lokastigi, og engar upplýsingar látnar í
té um upphaf og feril mála, nema hvað birtar eru upplýsingar um inálatíma (þó
ekki fyrir opinber mál utan Reykjavíkur).
2. Opinber mál í Reykjavík.
Criminal cases in Reykjavík.
í kærubók sakadómaraembættisins í Reykjavík eru innfærðar allar kærur,
sem embættinu berast. í dálkurn kærubókar eru tilgreind eftirtalin atriði: Númer
og dagsetning kæru, nafn, staða og heiinili hins kærða, fæðingardagur hans og -ár
og fæðingarstaður. Enn fremur er efni kærunnar skilgreint með nokkrum orðum
eða með tilvísun í lagagreinar, sem talið er, að brotið liafi verið gegn. Þá er til-
greint, hvenær og hvernig afgreitt, tilvísun til sakadómsbókar og loks niðurstaða
málsins. Úrvinnslu Hagstofu á þessu efni var hagað á þá lund, að tala mála, sem
kemur fram í dómsmálaskýrslum, er jöfn tölu sakborninga. Hér er því lagður annar
skilningur í hugtakið ,,mál“ heldur en gert muu vera í starfi dómstólanna, þegar
„mál“ er eitt, þótt fleiri en einn sakborningur sé við það riðinn. Að sjálfsögðu kemur
það fyrir, að sama persónan sé talin oftar en einu sinni hér í skýrslunum, og er þá
maðurinn viðriðinn fleiri mál en eitt. Aldursupplýsingar eru miðaðar við aldur sak-
bornings, þegar mál er höfðað. Upplýsingar um atvinnu eða stöðu vantar mjög oft
í kærubókina, en eru ella ófullkomnar og gloppóttar. Þó voru þær flokkaðar og
settar í töflu (3 A og B), en taka ber niðurstöður hennar með fyTÍrvara. Tímalengd
máls er talin frá því mál er höfðað og þar til því er lokið með úrskurði dómstólsins.
Sá tími, sem fer í rannsókn máls áður en saksóknari tekur ákvörðun um máls-
höfðun, er því ekki talinn í þeim upplýsingum um tímalengd, sem hér eru látnar
í té. Flokkun eftir tegundum afbrota er gerð með þeim hætti, að hver kæra er færð
undir eitt refsiákvæði aðeins, enda þótt fleiri kunni að vera tilgreind í kærubók.
Það á að ráða flokkun, hvað talið er aðalatriði kæru. Koma þar til greina ýmis
sjónarmið varðandi málavexti, svo sem það, hvaða lagagrein af þeim, sem brotið
er talið beinast gegn, veitir þyngst viðurlög. Iðulega er þó erfitt að skera úr þessu
á grundvelli þeirra upplýsinga, sem kærubók geymir. Er því flokkun á kæruefnum
stundum meir byggð á ágizkun en vissu, en aðeins með því að fletta upp í máls-
skjölum hefði verið hægt að gera þessa flokkun traustari.
Kærubók sakadómaraembættisins skiptist í 2 hluta, dómahluta og sáttahluta.
í dómahluta eru þær kærur, sem afgreiddar eru með dómi eða á sambærilegan hátt
(refsing felld niður, ákvörðun um refsingu frestað, frávísun). í sáttahluta eru allar
aðrar kærur, bæði þær, sem afgreiddar eru með formlegri sátt (sekt eða áminning),
svo og allar aðrar afgreiðslur (niðurfelling, ákæru frestað, sent barnaverndarnefnd
eða öðrum embættum, o. s. frv.).
Á þeim þrem árum, sem hér er um fjallað, gengu dómar í 1 797 málum (þar
með afgreiðsla, sem má jafna til dóms), samanber A-hluta yfirlits í lok þessa kafla
(sjá í töflu 1: mál alls mínus sáttir: 2 432 (609 + 26) = 1 797). Af þessum málum
voru 694 vegna brots gegn hegningarlögum (sjá töflur 2A, 3A og 4A, sem einvörð-
ungu fjalla um þau, og töflu 1, þar sem þau eru ásamt öðrum málum). 1 103 af
málunum voru vegna brots gegn sérrefsilögum (sjá um þau töflu 5, auk þess sem
þau koma fyrir í töflu 1 ásamt öðrum málum).