Húnavaka - 01.05.2009, Page 29

H Ú N A V A K A 27
þakka en einhverju öðru. Þess vegna svíður það sárt þegar stjórnmálamenn
sem telja sig faglega til starfsins borna og fleiri bölsótast yfir krónunni og horfa
viljandi framhjá kostunum. Ég viðurkenni að krónunni fylgja fjölmargir gallar
en kostirnir eru engu að síður yfirgnæfandi. Ég tel að hagstjórnin þurfi á meiri
skynsemi að halda og komist af með minni þröngsýna sérfræði.
Og hver er svo ástæðan fyrir niðurlægingu krónunnar um þessar mundir?
Jú, menn tóku óskynsamlegar ákvarðanir í bankamálum í byrjun þessarar
aldar. Farið var eftir þröngum fræðikenningum. Þeir spiluðu spil sem þeir réðu
ekki við og margir brutu leikreglurnar. Viljandi ákváðu svo hinir fáu að
misþyrma krónunni. Bankakerfið, stórfyrirtækin og fjármálakerfið blekktu
almenning, þjóðina og eftirlitsstofnanir, bæði viljandi og óviljandi. Alþingis-
menn tóku ekki nægilegt mark á viðvörunum, „lásu ekki í landið“ og skorti
kjark og kannske skynsemi til aðgerða og Seðlabanki Íslands var skilinn eftir
nær vopnlaus í baráttu við verðbólguna.
Stjórnendur bankanna gerðu sér grein fyrir því að í óefni stefndi þegar
lánalínur lokuðust smátt og smátt og til að blekkja þjóðina og viðskiptavini var
gripið til þess örþrifaráðs að falsa afkomutölur og ráðast á krónuna. Þetta
kennir okkur að við megum ekki sofa á verðinum. Á því byggist meðal annars
sjálfstæði þjóðarinnar.
En stæðum við ekki miklu betur að vígi ef við hefðum haft evruna okkur til varnar?
Þetta er svona dæmigerð „ef“ spurning. Mér sýnist að svindl í viðskiptum
þekkist líka á stóru myntsvæðunum og bankar fara þar á hausinn. Hér nýttu
menn sér veilur í eftirlitskerfi og misnotuðu trúnaðartraust viðskiptamanna og
þjóðarinnar. Menn misnotuðu frelsið. Sennilega er auðveldara að svindla í
evrum ef eitthvað er. Voru ríkissjóðir nær skuldlausir í evrulöndunum á miðju
ári 2008?
Matvælaöryggið, samfélagsleg ábyrgð
Ég treysti mér ekki til að svara spurningunni enda er hún sett meira fram sem fullyrðing en
spurning. Ég finn að hann er orðinn heitur eins og sagt er og vil hamra járnið. Umræðan
færist yfir í landbúnaðinn og við dveljum lengi við öryggismál og Jóhannes færist í aukana.
Matur er frumþörf. Sá sem hefur ekki neitt að borða hefur ekkert að gera
við neitt annað, hann hreinlega þrífst ekki, tilveran stöðvast. Vestræn samfélög
líta á mat sem sjálfsagðan hlut en ekki átta allir sig á þeirri fyrirhöfn sem fylgir
matvælaöfluninni né heldur hversu matvælaöryggið er mikilvægt hverri þjóð.
Íslendingar eru sú þjóð sem flytur inn mjög hátt hlutfall af mat. Við framleiðum
aðeins um 50% þeirra matvæla sem hér er neytt miðað við orku. Það er afar
lágt hlutfall. En við flytjum líka út gríðarlega mikið af próteinfæðu sem er
mjög eftir sóknarvert.
Grunnhyggnir stjórnmálamenn og hagspekingar halda að viðskipti með
lífsnauðsynjar lúti almennum viðskipta- og samkeppnislögmálum. Það eru
falskenningar. Engin skynsöm þjóð af sal ar sér réttinum til að uppfylla frumþörf
sína fyrir mat en til er fólk sem vill selja þennan rétt fyrir „baunadisk“.