Lögmannablaðið - 01.03.2012, Blaðsíða 6

6 lögmannaBlaðið tBl 01/12
UMfJöllUn
Úttekt á viðhorfum til málskostnaðarákvarðana dómstóla
kallað eftir skýrari rökstuðningi dómara
ákvarðanir um málskostnað í
dómsmálum eru mikilvægur en lítt
sýnilegur hluti dómsmála. lögmenn
sem lögmannablaðið ræddi við
gagnrýna hvernig dómstólar taka
ákvarðanir um málkostnað, að þær séu
oft lítið sem ekkert rökstuddar og bæti
alls ekki alltaf þann kostnað sem
sannarlega hlýst af málum. Blaðið
leitaði einnig eftir afstöðu formanns
dómstólaráðs til málsins.
grundvallarregla um málskostnaðar­
ákvarðanir dómstóla kemur fram í 1.
mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991 en þar
segir að sá „sem tapar máli í öllu
verulegu skal að jafnaði dæmdur til að
greiða gagnaðila sínum málskostnað“.
reglan er því skýr en eftirlætur dómara
þó ákveðið svigrúm til að meta, s.s. um
það hvenær mál tapast „í öllu verulegu“
auk þess sem ákvæði kveður á um að
þá skuli málskostnaður „að jafnaði“ falla
á þann aðila sem tapar.
óljósar forsendur
Þeir lögmenn sem blaðið hefur rætt
við voru á einu máli um að ákvarðanir
samkvæmt þessari grein væru að
jafnaði lítið sem ekkert rökstuddar
og að oft væri erfitt að átta sig á því
hvaða forsendur dómarar legðu til
grundvallar við ákvarðanir sínar. mörg
dæmi eru um ákvarðanir sem ganga
þvert á reglu einkamálalaga, þar sem
t.d. málskostnaður er látinn niður
falla þrátt fyrir að úrslit málsins séu
afgerandi. Þótt sanngirnissjónarmið
kunni að leiða til slíkrar niðurstöðu í
ákveðnum tilfellum sakna þeir lögmenn
sem rætt var við rökstuðnings og
forsendna dómara við slíkar ákvarðanir.
Sérstaklega vekja ákvarðanir um að
fella niður málskostnað furðu í málum
þar sem aðstöðumunur er á milli
aðila, t.d. ef einstaklingur fer í mál við
fjármálafyrirtæki eða tryggingarfélag og
tekin er ákvörðun um að málskostnaður
falli niður.
tímaskýrslur mikilvægar en
engin trygging
Almennt notast lögmenn við tímaskýrslur
til að gera grein fyrir kostnaði sínum og
leggja fram við aðalmeðferð en þeir
sem rætt var við sögðu mörg dæmi um
að dómari dæmi ekki málskostnað í
samræmi við skýrslurnar, heldur taki
ákvörðun um mun lægri kostnað. Slíkar
ákvarðanir séu teknar jafnvel þótt
gagnaðili hafi ekki gert athugasemdir
við tímaskýrslu eða farið fram á að
málskostnaður verði lækkaður. Nokkrir
þeirra sem blaðið ræddi við nefndu þá
tilfinningu sína að um 50­75% kostnaðar
við málarekstur fengist að jafnaði bættur
með málskostnaðarákvörðun dómara,
þótt tekið sé fram að engar nákvæmar
úttektir hefðu verið gerðar á þessum
atriðum á viðkomandi lögmannsstofum.
Að sama skapi lá ekki skýrt fyrir á
hvaða forsendum málskostnaðurinn
væri lækkaður af hálfu dómara, þ.e.