Víkurfréttir - 15.12.2011, Blaðsíða 24

24 FIMMTudagurInn 15. dESEMbEr 2011 • VÍKURFRÉTTIR
Og hvar er vinnustaðurinn? Hann er í námu í Marmor-
ilik í Uummannaqfirði á vestur-
strönd Grænlands, langt fyrir
norðan hinn byggilega heim.
Náman er í fjalli sem heitir Black
Angel eða Svarti engillinn og er
inngangurinn í námuna í 600
metra hæð utan í snarbröttum
kletti. Til þess að komast inn í
námuna þarf í dag að notast við
þyrlu sem lendir á þyrlupalli í 740
metra hæð. Þaðan þarf að fara
niður snarbrattan stiga niður að
námuopinu. Stiginn er 416 þrep
og tekur bæði á rass og læri. Það
tekur 3-7 mínútur að fara niður
stigann og ræðst af veðri. Hins
vegar getur tekið um stundar-
fjórðung að ganga upp stigann
eða jafnvel nokkra klukkutíma ef
koma þarf sjúklingi upp stigann.
Námunni í Svarta englinum var
lokað árið 1990 eftir að hafa verið
í notkun í 17 ár. Kapalvagnar voru
notaðir til að flytja starfsmenn í
námuna og hráefni út úr námunni.
Gömlu kapalvagnarnir höfðu verið
teknir niður og það hefur verið
verkefni frá 2007 að undirbúa upp-
setningu á nýjum kapalvögnum til
þess að hægt sé að byrja aftur að
vinna í námunni.
Björgunarstörf í
lóðréttum stigum
Haraldur var ráðinn til starfa í nám-
unni til að hafa yfirumsjón með
öryggismálum og eins sem sjúkra-
flutningamaður með það verkefni
að koma slösuðum út úr námunni
og upp á þyrlupallinn sem er 140
metrum fyrir ofan námuopið. Það
er gríðarlega flókið og erfitt verk-
efni enda stigarnir utan í bjarginu
brattir en þar til fyrir stuttu síðan
voru þeir lóðréttir utan í bjarginu.
Í sumar voru byggðir nýir stigar
utan í bjargið í stað þeirra sem
áður voru og hafa nýju stigarnir
aukið öryggi til muna og dregið úr
áhættu við að fara í og úr námunni.
Í dag fara um 35 manns með þyrl-
unni upp í fjallið og um stigana til
að komast til og frá vinnu. Starfs-
mönnum mun fjölga til muna á
næstunni því um mitt næsta ár er
gert ráð fyrir að starfsmenn í nám-
unni verði orðnir um 500 talsins.
Þeir munu flestir nota kapalvagn-
inn en stigarnir og þyrlupallurinn
verða áfram til staðar ef bilun
verður í kláfnum.
Langir vinnudagar
Haraldur segir að vinnudagarnir í
Marmorilik séu langir. Þeir hefjast
kl. 06 með morgunmat en farið sé
í fjallið kl. 07. Allir eru skráðir út
úr vinnubúðunum og séð til þess
að allir séu með sinn öryggisbúnað
og að fjarskiptatæki séu í lagi. Eftir
hádegi fer Haraldur í námuna
en hans verkefni er að ganga úr
skugga um það að allur búnaður
sé í lagi og að öryggisreglum sé
framfylgt. Þá annast hann einnig
þjónustu við lítil veiðimannaþorp á
svæðinu en sjúkrahús á Grænlandi
sendir beiðnir til hans um að sinna
slösuðum eða veikum á svæðinu og
búa þá til flutnings á sjúkrahús. Á
svæðinu er nokkuð af smáþorpum
með 60-120 íbúum hvert þar sem
lífið snýst um veiðar. Engin önnur
atvinna er á svæðinu.
Frostið niður í -47°C
Í námunni hefur Haraldur fengið
að takast á við fjölbreytt verkefni.
Slys verður þegar menn falla eða
ef eitthvað fellur á þá. Þá eru menn
að klemmast, handleggsbrotna og
fótbrotna. Þá eru einnig dæmi um
hjartaáföll og heilablóðfall. Allt
þetta krefst fumlausra viðbragða.
Þegar útkall kemur úr námunni fer
flugmaður þyrlunnar og gerir hana
klára fyrir flug upp í fjallið á meðan
Haraldur klæðir sig upp í sinn galla
og tekur með sér neyðartöskuna
sem inniheldur allan þann helsta
búnað sem þarf til að sinna erfiðu
útkalli. Haraldur segir erfiðasta
hlutann vera að koma manninum
úr námunni og upp á þyrlupallinn.
Það er alltaf einn sjúkraflutninga-
maður á vakt hverju sinni og þá er
stólað á aðra starfsmenn í námunni
til að aðstoða við að koma börum
með sjúklingi upp stigana. Har-
aldur segir að veður ráði einnig
miklu um björgunarstörf. Stundum
getur verið betra að geyma hinn
slasaða í námunni frekar en að fara
með hann út í stigana en það getur
tekið nokkrar klukkustundir að
koma hinum slasaða upp. Síðasta
vetur fór frostið í Marmorilik niður
í -47°C í miklum vindi. Haraldur
tekur fram að í námunni sé mjög
góð aðstaða til að sinna slösuðum
og þar sé allur helsti neyðarbún-
aður og sjúkrabörur. Hann beri
hins vegar sjálfur á sér bakpoka
með neyðarbúnaði hvert sem hann
fer, enda aldrei vitað hvenær útkall
berst.
Öryggismálum á
Grænlandi ábótavant
Eins og kom fram hér áðan hefur
Haraldur farið til aðstoðar í veiði-
mannaþorp á svæðinu og þá hefur
hann farið upp á íshelluna til að-
stoðar við gönguskíðafólk sem þar
var á göngu. Einn úr hópnum féll
niður um sprungu og slasaðist al-
varlega. „Maður tekur bara því sem
að höndum ber í þessum málum,“
segir Haraldur.
Hann segir öryggismálum á Græn-
landi ábótavant. Þekking í skyndi-
hjálp er lítil, öryggisvesti á sjó eru
sjaldgæf og þá segist hann ekki sjá
börn með hjálma þegar þau eru úti
að hjóla. Öryggisvitund sé ekki til
staðar.
Með námustarfsmenn
í gíslingu
Slysum í námunni í Svarta engl-
inum hefur fækkað nokkuð eftir
að Haraldur og Ingvi hófu vinnu
sína í öryggismálum. Haraldur
gantast með það að hann hafi nám-
ustarfsmennina í gíslingu. Þannig
séu allir í fallbeltum við vinnu
sína inni í námunni. Hann segir
FURHUGA
ATVINNA FYRIR
Ævintýragjarnan sjúkraflutningamann vantaði til Grænlands. Haraldur
Haraldsson sjúkraflutninga- og slökkviliðsmaður í Reykjanesbæ og björgunarsveitar-
maður úr Björgunarsveitinni Suðurnes sótti um starfið og fékk. Hann segir í samtali
við Víkurfréttir að hann hafi í raun ekki gert sér grein fyrir því út í hvað hann var að
fara fyrr en hann mætti í vinnuna fyrsta daginn. Danska vinnueftirlitið segir að þetta
sé hættulegasti vinnustaðurinn í danskri lögsögu og staðurinn fær reglulegar heim-
sóknir danska vinnueftirlitsins vegna þess. Samstarfsmaður Haraldar í námunni er
Ingvi Kristinn Skjaldarson sem kemur einnig frá Björgunarsveitinni Suðurnes en
Haraldur fékk hann til að starfa á móti sér í öryggismálunum. Þeir starfa í námunni
í sex vikur og fara svo heim til Íslands í 3ja vikna frí á milli. Þegar Haraldur er úti er
Ingvi heima og öfugt. Þeir félagar eru báðir húsasmiðir og sjúkraflutningamenn og
hafa starfað í björgunarsveit í tvo áratugi.
Haraldur bíður eftir þyrlunni á
þyrlupallinum utan í hlíð fjallsins
í 748 m.y.s.
Haraldur í snar-
brattri hlíð Svarta
engilsins. Með
myndavélina fasta
við hjálminn og á
bakvið hann má sjá
stigann sem er alveg
lóðréttur og alls
ekki árennilegur.
Viðtal: Hilmar Bragi Bárðarson // Myndir: Úr einkasafni