Gripla - 20.12.2005, Blaðsíða 269

HUGLEI‹INGAR UM STAFRÉTTAR UPPSKRIFTIR
Árna Magnússonar á Íslandi hélt ári› 2003 málfling um „udgivelsesprincipper
og tekstformidling“.
2.2 Norræna uppskriftarhef›in
Sú uppskriftara›fer› sem hefur tí›kazt í útgáfum Det Arnamagnæanske Insti-
tut og Stofnunar Árna Magnússonar á Íslandi hefur einnig haft mikil áhrif.
Mikilvægt atri›i í henni er a› s‡na allan mun á táknum sem hugsanlega getur
haft hljó›kerfislegt gildi. fia› er t.a.m. greint á milli ‘a’ og ‘Ñ’ flar sem fyrra
tákni› stendur fyrir /a/ en hi› sí›ara fyrir /á/. Á hinn bóginn er ekki s‡ndur
munur á ‘r’ og ‘®’ vegna fless a› flau tákna sama hljó›i›, fl.e. [r]. Anna› sem
einkennir stefnuna er a› oft er skipt út sjaldgæfum stafbrig›um („útskipting“)
fyrir almennari, t.d. ‘f’ í sta› ‘ˆ’ flótt sí›arnefnda tákni› sé einhaft fyrir /f/ í
handriti. Önnur einkenni flessarar hef›ar eru a› uppleyst bönd eru ekki au›-
kennd og greinarmerkjasetning og há- og lágstafir samræmdir a› nokkru
leyti.8 fietta er fló ekki algilt og t.a.m. uppleyst bönd eru au›kennd me›
skáletri í nokkrum útgáfum Stofnunar Árna Magnússonar.9
Útgáfa Stefáns Karlssonar á íslenzkum frumbréfum (1963) hefur líklega
haft mest a› segja um fla› hvernig aukatáknakerfi norrænu hef›arinnar lítur
út.10 Flestir sem hafa gefi› út texta hjá Árnastofnunum tveimur hafa nota› eitt-
267
8 Haraldur Bernhar›sson (1997:256–57) l‡sir Árnastofnanahef›inni í ritdómi um útgáfu
Ólafs Halldórssonar á Mattheus sögu postula (1994): „[...] en a›altextinn, AM 645 4to, er
prenta›ur „hálfstafrétt“, eftir a›fer› fleirri er lengi hefur tí›kast á stofnunum Árna Magn-
ússonar á Íslandi og í Kaupmannahöfn. fiar eru upplausnir banda ekki au›kenndar og sérnöfn
prentu› me› stórum upphafsstaf, en auk fless er lesi› á íslensku úr latneskum or›um og
böndum og íslensku or›in skáletru›.“
9 Í Noregi hefur lengst af á sí›ustu öld og fleirri næstsí›ustu veri› fylgt nokku› annarri upp-
skriftarstefnu. Meira hefur veri› flar um bandréttar (og stafréttar) uppskriftir, flar sem s‡nt er
hvernig leyst er úr böndum og líti› er um útskiptingar sjaldgæfra tákna, t.d. á r rotunda (‘®’)
fyrir ‘r’, ‘˙’ fyrir ‘s’ og ‘ˆ’ fyrir ‘f’. Sérstaklega á fletta vi› um útgáfur Kjeldeskriftfondet, t.d.
Indrebø (1920) og Holm-Olsen (1945). Sá sí›arnefndi fylgir t.a.m. handritinu í flví a› nota
‘≥’ í sta› ‘v’.
10 Stefán Karlsson (viva voce 2000) tók vi› ger› síns kerfis mi› af táknakerfi flví sem Holm-
Olsen (1945) nota›i vi› útgáfu Konungs skuggsjár (1945:xix). Til a› mynda eru fla›an táknin
‘{ }’ utan um or› sem strika› hefur veri› yfir. Stefán bjó sí›an til út frá flví ‘} {’ fyrir tvíritu›
or›. Einnig eru fla›an t.d. ‘\ ÷’ fyrir millilínubókstafi og ‘*’ fyrir lei›rétt or›. Dæmi um a›ra
táknanotkun hjá Holm-Olsen en Stefáni er a› Holm-Olsen notar sviga ‘( )’ fyrir fla› sem
gleymzt hefur a› skrifa en Stefán notar < >.