Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.2008, Qupperneq 57

H
FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2008 57
PV Helgarblað
*
Sveitadrengur og
andsliðsmaður
Við vendum okkar kvæði í kross og
leiðum talið að Grétari sjálfum. „Ég
er nú bara sveitadrengur að upplagi,"
segirverkalýðsleiðtoginnþegarblaða-
maður spyr hver Grétar Þorsteinsson
sé. Grétar er sextíu og sjö ára, fæddur
20. október árið 1940 í Fróðholtshjá-
leigu á Rangárvöllum, elstur þriggja
sona hjónanna Jónínu Arnadóttur og
Þorsteins Sigmundssonar.
„Ég er fæddur á heimili móðurfor-
eldra minna þar sem einmitt um þetta
leyti voru foreldrar mínir að koma sér
hrir á nýbýli sem hét Vestra-Fróðholt.
Ég var að verða eins árs þegar þau
hófu búskap þar og þar bjó ég fram til
sextán ára aldurs þegar ég fluttist til
Reykjavíkur. Auðvitað var ég æði mik-
ið í sveitinni íýrstu árin á eftír og eft-
ir að ég varð fjölskyldumaður. Ég hef
því mjög sterkar taugar til sveitarinn-
ar og er afar þakklátur fýrir að vera al-
inn upp í sveit. Það er ómetanlegt að
alast upp við þetta frjálsræði og víð-
áttu. Þetta er á miðri sléttunni á Suð-
urlandi þannig að það var hátt tíl lofts
og vítt til veggja eins og þar stendur.
Og að upplifa samskiptín við dýrin og
sveitalífið er hreinlega ómetanlegt,"
segir Grétar og hlýnar greinilega um
hjartaræmrnar við það að láta hugann
reika aftur tíl æskuáranna. Samt segir
hann aldrei hafa komið til greina að
gerast bóndi. „Svo merkilegt sem það
er í ljósi þess hve ég naut þess að alast
upp við þessar aðstæður, þá einhvern
veginn hvarflaði það aldrei að mér."
Grétar á íþróttaferil að baki en
hann var um tíma landsliðsmaður
í ffjálsum íþróttum. „Auðvitað var
maður eitthvað að hlaupa og stökkva
í sveitínni eins og allir jafnaldrar
manns. Ég held að skýringin á því
að ég fór að æfa hafi hins vegar ver-
ið sú að nánast um leið og ég kom tíl
Reykjavíkur kynntíst ég jafnöldrum
mínum sem voru í íþróttum, bæði
knattspyrnu og frjálsum. Af einhverj-
um ástæðum hafði ég takmarkaðan
áhuga fyrir knattspyrnu en fór að æfa
frjálsar," segir Grétar og einbeitti hann
sér þar að spretthlaupunum - 100
metrunum, 200 og 400.
Brauðstrit í stað íþróttaferils
Grétar kveðst hafa sett hlaupa-
skóna alltof fljótt á hilluna. „Ég var
rösklega tvítugur þegar ég hættí. Það
var einfaldleg þannig að ég var búinn
að stofna fjölskyldu, farinn að eignast
börn og lífsbaráttan bauð bara ekki
upp á það að sinna þessu áffam. Síð-
ustu tvö árin náði ég kannski að skila
dagvinnunni en á þeim árum, og svo
sem hjá mörgum enn í dag, nægði
það manni ekki tíl þess að lifa. Ég
varð því að gera þessa hlutí upp við
mig, og það var einfalt. Auðvitað valdi
ég að reyna að sjá með sómasam-
legum hætti fyrir minni fjölskyldu.
En vissulega hefði ég kosið að eiga
þarna nokkur ár til viðbótar. Ef mað-
ur hefði ekki orðið fyrir neinu áfalli
hefðu þetta væntanlega orðið bestu
árin." Aðspurður hvort hann hafi ver-
ið efnilegur svarar Grétar af hógværð
að sumir hafi haldið þvf fram. Lands-
liðssætíð hlýtur þó að segja meira en
mörg orð í því sambandi.
Frá því Grétar flutti á mölina hefur
hann búið alla tíð í Reykjavík. Húsa-
smíði varð svo fýrir valinu þegar kom
að því að velja sér starfsvettvang,
hann lauk prófi í þeirri iðn árið 1961
og starfaði um árabil við húsa- og
húsgagnasmíðar.
„Ég hafði áhuga fyrir smíðum. Kari
faðir minn var sveitasmiður og það
kann að hafa haft einhver áhrif. Ég
man líka að afi minn var mildll snill-
ingur í höndunum. Ég er því ekki frá
því að þetta sé í genunum. Hins vegar
stóð alltaf til að þetta yrði fyrsta skref-
ið í áttína að því að verða arkitekt. Það
er kannski eitthvað svipað með það
og íþróttaferilinn - manni fannst að
maður þyrftí bara að puða til að fjöl-
skyldan kæmist sæmilega af. En auð-
vitað var mér svo sem engin meiri
vorkunn en mörgum öðrum jafnöldr-
um mínum sem fóru í framhaldsnám,
en mitt val var svona og ég sé ekkert
eftír því."
Hættiaðvinna 1978
Grétar kunni mjög vel við sig
í smiðshlutverkinu. En hann hóf
snemma afskiptí af verkalýðsmálum,
var kjörinn í stjórn Trésmiðafélags
Reykjavíkur árið 1971 og varð síðan
formaður þess sjö árum seinna. Hann ^
gegndi því starfi næstu tvo áratugina.
„Ég segi við félaga mína í þessu
umhverfi að ég hafi hætt að vinna
78," segir Grétar og brosir í kampinn.
„Síðan þá hef ég verið í fullu starfi á
vettvangi verkalýðshreyfingarinn-
ar. Ég held að samhugur með þeim
sem minna máttu sín hafi verið eitt-
hvað sem ég tileinkaði mér í uppeld-
inu. Það er auðvitað grundvallaratriði
í verkalýðsbaráttunni. Þegar ég kom
í bæinn fór ég reyndar líka að starfa
mikið með bindindishreyfingunni.
Þar var rík áhersla, fyrir utan bindind-
ið, á að huga að hlutskiptí lítílmagn-
ans. Þetta fór því allt saman," segir
Grétar sem hefur verið bindindismað-
ur alla tíð. Hann hefur ekki hafa starf-
að á þessum vettvangi í á annan ára-
tug vegna tímaskorts. „Hann er ekki
til skiptanna þessi tími sem maður
hefur þegar maður er kominn í svona
starf. Það breytir þó engu um grund-
vallarviðhorf."
Um aðdragandann að því að hann
varð forsetí ASÍ fyrir tólf árum segir
Grétar að fljótlega eftír að hann lauk ;»
námi hafi hann farið að mæta á fundi
hjá Trésmiðafélaginu. „Nokkrum
árum eftir að ég lauk sveinsprófi var
ég - mér liggur við að segja plataður
- til að gefa kost á mér sem varamaður
í trúnaðarráð. Síðan varð ég aðalmað-
ur í ráðinu, svo varamaður í stjórn,
síðan aðalmaður í stjórn, svo varafor-
maður félagsins og loks formaður. Á •.
þessum árum var ég líka kominn á kaf
í störf fyrir Samband byggingamanna.
Síðustu árin sem það starfaði var ég
kominn í stöðu formanns þar en það
sameinaðist síðan Félagi málmiðn-
aðarmanna. Ég var síðan fyrstí for-
maður Samiðnar eftir stofnun þess
sambands árið 1993. Þá var ég kom-
inn í hóp sem menn kalla forystulið-
ið á vettvangi Alþýðusambandsins.
Árið 1992 var þjarmað svolítið að mér
með að sækjast eftír embættí forseta
sambandsins en félagi minn, Bene-
dikt Davíðsson, var þá kosinn forsetí.
Hanngafsíðanekkikostásérl996og ;•
þá var lagt mjög hart að mér af félög-
um mínum sem endaði með því að ég
lét tilleiðast. Og hér er ég.“
Tíminn læknar ekki öll sár
Á þeim tólf árum sem liðin eru
segist Grétar aðspurður ekki vera bú-
inn að fá leið á starfinu. „En auðvitað
eru skin og skúrir í þessu eins og öllu.
Það er bara þannig. Stundum verður
maður fyrir miklum vonbrigðum, en
svo koma augnablik sem halda manni
á flotí í þessu. Eitt þannig augnablik
er núna. Eftír samninga sem tak-
ast vel líður manni afskaplega vel og
þeir fleyta manni nokkra mánuði inn
í ffamtíðina. Þetta er heillandi starf í
eðli sínu, felur í sér mikil samskiptí
við Qölda fólks og það er kannski það
sem gefur þessu mest gildi."
Grétar hefúr einnig upplifað skin
og skúrir í einkalífinu. Hann lagðist
inn á geðdeild í tvo mánuði árið 2000
eins og Grétar hefur talað opinskátt
um í viðtölum. Hann eignaðist fjögur
böm, Jón Gunnar, Nínu Karen, Hjört
Þór og Selmu Björk, með konu sinni,
Söndm Jóhannsdóttur, auk einnar
uppeldisdóttur, Jódísar Jóhannsdótt-
ur. Eldri sonur Grétars, Jón Gunnar,
féll frá í desember síðastliðnum eftír
að hafa háð harða baráttu við krabba-
mein. Jón Gunnar, sem var tæplega
fjörutíu og sjö ára, starfaði mestall-
an starfsferilinn í fjölmiðlum, þar af
síðustu ellefu árin á fréttastofu Sjón-
varpsins. Hugur hans stóð einnig til
hagsmunabaráttu líkt og foður hans
og var Jón í stjórn Félags fréttamanna
1999 tíl 2005 og formaður frá 2001.
Jón gegndi einnig ýmsum trúnaðar-
störfum innan íþróttahreyfingarinn-
ar, sat meðal annars í stjórn Tennis-
sambands Islands og var formaður
fþróttabandalags Hafnarfjarðat' frá
2003. Hann lætur eftír sig eiginkonu
og þrjú börn.
Grétar segir að vikurnar sem liðn-
ar em frá andlátí Jóns Gunnars hafi
verið mjög erfiðar. „Þetta hefur ver-
ið skelfileg martröð. Og hún stendur
yfir enn." Grétar gerir hlé á máli sfnu.
Augun verða rök. Lítur þú lífið öðrum »
augum eftir þessa erfiðu lífsreynslu?
„Auðvitað er það þannig. Og auðvit-
að mun svona áfall fylgja manni allt
lífið. Það sem sagt er, að tfminn lækni
öll sár, er því ihiður ekki rétt. Tíminn
hjálpar manni bara að lifa með sorg-
inni."