Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.2008, Síða 8

8 FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2008
Fréttir DV
ROBERT HLYNUR BALDURSSON
bladamaður skrifar: roberthb@dv,ls
Afborganir af húsnæði stór hluti af ráðstöfunartekjum
Hlutur húsnæðiskostnaðar af ráðstöfunartekjum hefur aukist
síðustu árin. Síðasta vor var hann í kringum 20 prósent en
búist er við því að hann hafi hækkað mikið á því ári sem nú er
liðið. Almennt gildir að hlutfallið megi ekki fara yfir þriðjung.
Stefán Úlfarsson, hagfræðingur hjá
Alþýðusambandi íslands, segir vel
mega búast við því að vaxtagjöld
sem hlutfall af ráðstöfunartekj-
um heimilanna hafi aukist veru-
lega samhliða efnahagsþróuninni
að undanförnu. ASÍ vinnur nú að
því að kanna hversu mikið vaxta-
byrði heimilanna hefur breyst síð-
ustu 2 til 3 árin. Árið 2005 námu
vaxtagjöldin hátt í 10 prósentum
af ráðstöfunartekjum, miðað við 6
til 7 prósent fyrir tíu árum. Ætla má
að afborganir og vextir af húsnæði
vegi í dag að meðaltali um 20% af
útgjöldum heimilanna.
íþyngjandi vaxtabyrði
Stefán bendir á að undanfarin ár
hafi sum heimili getað létt á vaxta-
byrði sinni með endurfjármögnun
lána, lengingu lánstíma eða lán-
töku í erlendri mynt. Nú eru þessir
möguleikar ekki lengur fyrir hendi
og hafa fjármálaleg skilyrði heim-
ila farið versnandi. „Þetta má bæði
sjá í verðtryggðum lánum, þar sem
verðbólga mælist nú 8,7 prósent
á ársgrundvelli og höfuðstóllinn
hækkar samsvarandi þeirri þróun.
Þá hefur veikari króna áhrif á er-
lendu lánin, þar sem æ fleiri krón-
ur þarf til að borga til baka erlendu
lánin. Það er ekki hægt að skjóta á
hver vaxtabyrðin er í dag, en hún er
þegar orðin íþyngjandi þegar hún
er orðin 10 prósent af ráðstöfunar-
tekjum," segir Stefán.
Frá árinu 1994 til ársins 2005
jukust vaxtagjöld úr 6,7 prósentum
í 9,8 prósent sem hlutfall af ráðstöf-
unartekjum, eða um 45 prósent. Til
samanburðar er hlutfallið 4 til 5
prósent innan Evrópusambands-
ins, á milli 3 og 4 prósent í Svíþjóð
og enn minna í Finnlandi.
Þorvaldur Gylfason, prófessor í
hagfræði við Háskóla íslands, seg-
ir almennt gilda að húsnæðis-
kostnaður megi vera allt
að þriðjungur af ráð
stöfunartekjum
heimilanna.
„Það er aft-
ur á móti
ekki al-
gild
regla,"
seg-
ir Þor-
vald-
£t-'

frumvarp fyrir Alþingi þar sem
gert er ráð fyrir að stimpilgjöld af
fyrstu íbúðakaupum verði afnum-
in 1. júlí. Stefán segir aðgerðirnar
vissulega koma til með að minnka
kostnaðinn af því að koma sér upp
húsnæði. „Þetta skiptir samt eng-
um sköpum miðað við
hvað húsnæðislánin
eru há, hve verð-
bólgan er mik-
il og hversu
veik krón-
langbest
borgið með
því að
k. vinda
ofan af verðbólgunni, sem dreg-
ur úr kaupmætti og hefur áhrif á
vaxtagjöldin. Þó meðalheimilið
geti tekist á við þetta, getur þetta
verið mjög íþyngjandi fyrir þá
sem eru að koma inn
á húsnæðismark-
aðinn. Okkur hjá
ASf langar að
skoða sérstak-
lega áhrifin á
þann hóp,"
segir Stef-
án.
„Þetta skiptir samt engum sköpum miðað við
hvað húsnæðislánin eru há, hve verðbólgan er
mikil og hversu veik krónan er."
Erfitt fyrir
fyrstu
húsnæðis-
kaup
Stefán segir
þessa þróun sér-
staklega erfiða
fyrirþásem eru að
stíga sín fyrstu skref
í húsnæðiskaupum.
Árni Mathiesen fjár-
málaráðherra
hefur lagt
Þessir
þættir Önnur
valda útgjöld
því að hækka
byrðin einnig
verður Stefán
mjög segist einn-
þung. ig búast við
Hags- því að aðr-
munum ir stórir út-
allra er gjaldaliðir,
líkt og matar-
innkaup og sam-
göngur, hafi hækk-
að verulega. Stefán
segir matvælaliðinn

hafa minnkað á und-
anförnum árum
eftir því sem
landið hef-
ur þróast. „f
tengslum
við boðað-
ar verð-
hækkanir á
matvæla-
verði má
þó búast
við því að
umskipti
verði á
þessu,"
segir Stef-
án.
Fjárhagsstaðan góð
Ásgeir Jónsson, forstöðumaður
greiningardeildar Kaupþings, segir
að þrátt fyrir að vaxtabyrðin hækki
sé fjárhagsstaða heimilanna góð al-
mennt séð. „Þegar talað er um fjár-
hagsstöðuna er hún að ýmsu leyti
öruggari en áður hjá þeim sem hafa
tekið verðtryggð lán. Seðlabanki fs-
lands hefur hækkað stýrivexti al-
mennt til að þyngja vaxtabyrðina
og minnka einkaneyslu. Þeir sem
hafa komið nýir inn á markaðinn
bera þyngstu byrðina, ásamt þeim
sem þurfa á yfirdráttarlánum að
halda eða þeir sem tóku gengis-
bundið lán," segir Ásgeir.
Ásgeir telur að afnám stimp-
ilgjalda á fýrstu íbúð komi ekki
til með að hafa mikil áhrif á hús-
næðismarkaðinn eins og staðan
er núna, í ljósi hárrar verðbólgu og
hárra vaxta. Hann telur að skyn-
samlegast væri að stimpilgjöld
væru afnumin almennt.
Staða heimilanna góð Ásgeir Jónsson segir stöðu
heimilanna almennt góða þrátt fyrir aukna vaxtabyrði
Erfiðleikar hjá fyrstu húsnæðiskaupendum
^ Stefán Úlfarsson segir verulega erfitt fyrir fólk að koma inn
á markaðinn til fyrstu húsnæðiskaupa eins og staðan er.
Hann segir að afnám stimpilgjalda af fyrstu íbúð breyti lit
Ætla má að afborganir og vextir af húsnæði vegi í dag að minnsta kosti 20 prósent af útgjöldum heimilanna.
Búast má við þvi að stærstu útgjaldaliðir heimilanna hafi hækkað verulega að undanförnu. Stefán Úlfarsson
hagfræðingur hjá Alþýðusambandi íslands, segir veika krónu og verðbólgu gera heimilunum erfitt fyrir.
Ásgeir Jónsson, forstöðumaður greiningardeildar Kaupþings, segir Qárhagsstöðu heimilanna almennt góða.