Málfregnir - 01.12.1997, Qupperneq 6

Aristoteles og Andromakka. - Vinnuhópur-
inn mælir með því að nota broddstafi í hófi.
Athugasemd um grfskar endinear
Mörg grísk orð og einkum nöfn hafa flust
yfir í nútímamál í gegnum latínu. Mörg
þessara mála og einkum enska hafa beinlínis
tekið upp latneskan rithátt margra grískra
nafna, t.d. Plato fyrir Platon, Aeschylus
fyrir Æskylos o.s.frv. Því skal hafa
eftirfarandi samsvörun grískra endinga og
latneskra í huga: -os og -us (gr. Æskylos, lat.
Aeschylus), -on og -um (gr. Múseion, lat.
Museum), -oi og -i (gr. Delfoi, lat. Delphi),
-on og -o (gr. Platon, lat. Plato).
2.2 Umritun úr nýgrísku
A, a —► A, a
B, þ -► V v
Dæmi: Kaþátpriq = Kavafís,
Botáaaypévri = Vúlíagmení.
r, y -♦ g, g
r er borin fram sem j á undan e- og
f-hljóðum en ekki þarf að taka tillit
til þess nema þegar saman koma F
og t á undan sérhljóði, þá er umritað
sem J, j + sérhljóð: návvriq =
Jannís.
yK —► g (í upphafi orðs)
yy, yK —* ng (inni í orði)
yi; —► nx
Yl —► nk
A, 5 -+ Ð, ð; D, d
A er alltaf borin fram sem ð í
nýgrísku og eðlilegt er að umrita
svo, t.d. mannsnafnið ’0p(paví8r|<; =
Orfaníðís. Vel kemur til greina að
umrita með D, d í upphafi orðs
(Atovúato; = Ðíonýsíos eða
Díonýsíos), og sjálfsagt er að rita
svo staðarheiti sem til hafa verið
allar götur síðan í fornöld (t.d.
Ae>apoí = Delfij.
E, e -* E, e
Z, ^ -► Z, z; S, s
Hljóðgildi t, er raddað í í nýgrísku.
Það hljóð er ekki til í íslensku og
eðlilegt væri að umrita það sem s,
sem er næst því að hljóðgildi. Það
veldur því hins vegar að ekki væri
lengur hægt að greina á milli S, c og
Z, og því er bent á að z megi nota
við umritun á Z, einkum í manna-
nöfnum (sbr. Zopp7tá<; (Zoppná;)
= Zorbas eða Sorbas).
H, ri -+ / í
0,6 -+ Þ, þ
0, 0 er alltaf umritað sem Þ, þ enda
hlýtur það stuðning af nútíma-
framburði. Dæmi: 0eo8ö)páicr|<; =
Þeoðorakís.
I, t -+ / í
K, K -+ K,k
A, X -+ L, I
M, p —► M, m
Mjt, U7t er notað til að tákna hljóðið
b, einkum í upphafi orðs, t.d.
M7teváicr|<; = Benakís. Inni í orði er
Mrt. U7t oftar borið fram mb. - Dæmi
urn gríska umritun á erlendum
nöfnum: Bonn > M7IÓV, Bach >
Mná'/y tökuorð í grísku, dæmi:
pjtáp < e. bar, |i7iípa eða p7fúpa <
ít. birra.
N, v -+ N, n
Nx, vx er notað til að tákna hljóðið d
í upphafi orðs, t.d. Nxápþiv =
Darwin, og nd inni í orði, t.d.
’Avxpéa; = Andreas.
2, £, -+ X, x
Hefð er fyrir að umrita 2, q sem X,
x, líka í upphafi orða, þótt engin
íslensk orð hefjist á x: 2evÓ7tou^o<;
= Xenopúlos, 2eváicr|<; = Xenakís.
O, 0 —► 0,o
n, 7t —* P, p
Sjá einnig undir M, p.
P, p -+ R, r
S, o —* S, s
T, x -+ T,t
Sjá einnig undir N, v.
Y, n -+ Ý, ý
O, (p -+ F,f
6