Skírnir - 01.01.1943, Side 104

102
C. A. C. Brun
Skírnir
fyrir því, að Noregur yrði ekki innlimaður í Svíþjóð, held-
ur sjálfstætt ríki í sambandi við hana, og að hin nýja
stjórnarskrá frá 17. maí 1814 fengi að haldast. Sjálfum
var honum leyft að hverfa óáreittum aftur til Danmerkur.
Sjálfræði Kristjáns Friðriks í landstjórastöðunni varð
því í raun réttri Noregi til hins mesta gagns, og því
gleymdu menn honum ekki. Og þegar hann 4. nóvember
snéri heim til Danmerkur, var honum ekkert gert, hann
rann inn í öll réttindi sín sem prins og ríkisarfi; einnig
þeim dönsku embættismönnum, sem fylgt höfðu honum,
var veitt uppgjöf saka, og sýnist það hafa verið í sam-
ræmi við óskir Svíþjóðar og stórveldanna. En 1814 var
það, sem betur fer, í seinasta skipti, sem Danmörk og
Svíþjóð voru fjandmenn.
Ég held að menn hljóti að fallast á það, að það komi í
því, sem ég hefi hér sagt frá, fram ýmiskonar líkindi milli
ástandsins 1814 og 1940, og sérstaklega milli þess, hvernig
landstjóri konungs í Kristjaníu og sendiherra konungs í
Washington komu fram. En eigi að jafna hér saman, þá
eru enn tvær spurningar, sem þarf að svara, sem sé:
1) Voru skipanir Friðriks VI. sprottnar af sönnum vilja
hans, eða var hann þvingaður til þess að gefa þær, og
2) Var Kristján Friðrik uppreisnarmaður, þó í góðu
skyni gert væri, eða hafði hann brotið í bág við skip-
anir konungs í því trausti, að hann væri með því ein-
mitt að koma hinum raunverulega vilja hans fram.
Ég verð að játa, að ég veit ekki, hvort nokkurn tíma
áður hefir verið reynt að svara þessum spurningum, eða
hvort birtar hafi verið nokkrar aðrar heimildir þeim til
skýringar en ég hefi getað náð til og lagt til grundvallar
frásögn minni; það eru víst til einhver bréf frá landstjór-
anum til konungs, sem ég vegna fjarlægðar hefi ekki get-
að nálgazt. En hvað sem því líður, virðist mér það gerlegt
að komast allnærri hinu sanna með því að athuga þær
staðreyndir, sem hér liggja fyrir.