Skírnir - 01.04.1992, Síða 26

20
ELSA E. GUÐJÓNSSON
SKÍRNIR
13. mynd. Spjaldofið band á vefnaðarleifum frá Reykjaseli. Þjms. 4873 a.
Ljósmynd: Þjóðminjasafn íslands, ívar Brynjólfsson.
Spjaldofin bönd
Vefnaðarleifar úr fornleifagröftum eru oftast nær smáar og óásjá-
legar, og það má með sanni segja um þær sem varðveittust í hol-
rúmum undir kúptum nælum sem fundust í konukumlum að
Reykjaseli og Ketilsstöðum í Norður-Múlasýslu 1901 og 19387°
Er þakkarvert að þeim var haldið til haga því að með þeim leynd-
ist eini trúlega íslenski listvefnaðurinn sem við getum státað af úr
heiðnum sið, leifar af tveimur spjaldofnum ullarböndum sem
höfð hafa verið til skrauts og bryddingar á ígangsklæðum.71
Með spjaldvefnaði voru eingöngu ofin bönd og borðar ýmiss
konar. Ekki var notaður til þess vefstaður, heldur var uppistaðan
strengd við belti vefkonunnar annars vegar og til dæmis rúmstuð-
ul hins vegar. Skilin voru ekki gerð með höföldum, heldur með
litlum ferhyrndum spjöldum, oftast úr tré, en dæmi eru um
spjöld úr surtarbrandi. Göt voru í hornum spjaldanna, uppi-
stöðuþræðirnir þræddir gegnum þau og skil myndað með því að
snúa spjöldunum. Fór það eftir munstrinu sem vefa átti, hvernig
þrætt var í spjöldin. I spjaldvefnaði hylur uppistaðan oftast nær
ívafið, og er hún þá höfð í þeim litum sem fram eiga að koma á
bandinu. Islenskar konur þóttu mjög leiknar að vefa í spjöldum
áður fyrr, og mun spj aldvefnaður hafa tíðkast hér á landi allt frá
upphafi byggðar.72