Skírnir - 01.04.1992, Blaðsíða 93

SKÍRNIR
ANDLEG ÁST
87
urrar athugunar. Þó að í Tristrams sögu gæti áhrifa frá amour
courtois er aðalatriðið þar hin mikla dstríða er nær ofurvaldi á
Tristram og Isönd og hefur dauðann í för með sér. I Kormaks
sögu er ástarsagan annars eðlis. Síðarnefnda sagan fjallar að vísu
einnig um mannlega harma en þeim er þó ólíkt háttað. Tristram á
þess aldrei kost að kvænast ísönd; Kormakur á þess kost en not-
færir sér hann ekki. Töfradrykkurinn í Tristrams sögu veldur því
að þau Tristram njótast með leynd en „seiður Þórveigar" (?)
hindrar að Kormakur og Steingerður fái notist.
Hegðun Kormaks hefur verið skýrð á ýmsan hátt, sem hverf-
lyndi listamanns, skapbrestir, ótti ástarinnar og skyndilegt hug-
leysi. Ennfremur kemst Einar Ól. Sveinsson þannig að orði
(1966:200): „Kormakur er skáld, sem missir af ást sinni með því
að kveða um hana. Hún hættir að verða hin elskaða kona, í línum
hins dýra dróttkvæða háttar verður hún að skáldskaparefni.“
Þessar getgátur gefa hins vegar ekki nægilega skýringu á því,
hvers vegna Kormakur yrkir aðeins en aðhefst ekkert frekar
gagnvart Steingerði þegar tækifæri gefast. Um holdlega ást, sem
þó er óaðskiljanlegur hluti allrar ástar milli karls og konu, verður
aldrei að ræða hjá Kormaki og Steingerði því - eins og Bjarni
Einarsson heldur fram - „ástarfundur Kormáks og Steingerðar
úti í náttúrunni verður að teljast misheppnaður [. . .] Við verðum
að skilja þetta þannig að Kormákur hafi gert sér grein fyrir að
hann væri getulaus og hafi þess vegna ekki farið í rúmið með
henni um kvöldið er þau gistu á litla bóndabænum“.5 Ást Kor-
maks getur þess vegna eingöngu verið andlegs eðlis og það er
einmitt þetta atriði sem gefur tilefni til að leggja annan skilning í
söguna en hingað til hefur verið gert.
III
Skoðanir fræðimanna eru skiptar um uppruna trúbadúrakveð-
skapar. Ber þar einkum að nefna kenningar um áhrif frá Aröbum,
5 Bjarni Einarsson 1976:103; þýðing mín (sjá hins vegar Schottmann
1982:22-36). Bjarni telur að hér sé um áhrif frá Satyrica eftir Petronius (d. 66
e. Kr.) að ræða (1976:89-91, 101-105).