Frjáls Palestína - 01.11.2010, Blaðsíða 21

20 FRJÁLS PALESTÍNA FRJÁLS PALESTÍNA 21
lýsa því yfir hvar það vill hafa landamæri
sín. Það vill það ekki, vegna þess að skil-
greind landamæri hindra frekari landvinn-
inga. Spurningin sem stendur eftir er þá
þessi: Er verið að ætlast til þess að menn
viðurkenni ríki sem er ólýðræðislegt og
byggist á ofbeldisfullri útþenslustefnu?
Krafa um þjóðréttarlega „viðurkenningu
á tilverurétti“ er áróðursbragð, en hvað
með einfalda viðurkenningu? Það er ekki
sjálfgefið að ríki viðurkenni hvert annað,
og það má minnast þess að Egyptaland
og Jórdanía einu arabalöndin sem viður-
kenna Ísrael stjórnmálalega. Munum að
Ísrael er sköpunarverk þjóðernisstefnu og
nýlendustefnu. Það varð til í beinni and-
stöðu við sjálfsákvörðunarrétt þeirra sem
bjuggu fyrir í landinu. Það skiptir ekki máli
hvar gyðingar bjuggu á tímum Rómar-
veldis, eða hvað þjóðsögur þeirra segja
að guð hafi lofað í grárri forneskju. Zíon-
istar komu undir verndarvæng breska
heimsveldisins, tóku sér land, stofnuðu
sitt eigið ríki og hafa notað það til að kúga
nágranna sína. Að viðurkenna Ísrael er
að samþykkja hvernig til þess var stofnað
og hvað það hefur gert. Á fólk sem hefur
verið landflótta frá 1948 að „viðurkenna“
ofbeldið og yfirganginn sem það flúði und-
an? Nei, þvert á móti hefur það rétt til þess
að berjast fyrir leiðréttingu ranglætisins.
Ég dæsi þegar ofbeldi Palestínumanna
gegn Ísraelum er fordæmt einhliða eða
vopnuð andspyrna þeirra borin saman við
ofbeldi hernámsins. Öllum hernumdum
þjóðum er áskilinn réttur til þess í alþjóð-
alögum, að berjast gegn hernáminu, og
það hefur ekki þurft neina sérstaka rót-
tækni til þess hingað til, að dást að hetj-
udáðum andspyrnu í Síðari heimsstyrjöld,
t.d. í Noregi, Frakklandi, Varsjá eða Júg-
óslavíu. Zíonistar spyrja stundum hvort
gyðingar séu eina þjóðin sem megi ekki
eiga sitt eigið ríki. Það má spyrja á móti:
Eru Palestínumenn eina þjóðin sem má
ekki verjast hernámi? Er það ofbeldi, að
verjast hernámsliði? Er yfir höfuð hægt að
líkja því saman við það ofbeldi sem hern-
ámið er? Zíonistar láta gjarnan eins og
mannfall óbreyttra borgara sé óheppileg
hliðarverkun af réttlátum hefndarárásum.
Þetta rugl hittir þá sjálfa fyrir: Ef líf sak-
Tilvistarréttur og
vopnuð barátta
þessara „friðarviðræðna“, tilgangurinn er
yfirráð og brottrekstur. Þegar Ísraelar sitja
við samningaborð samtímis því að þeir
byggja fleiri ólöglegar íbúðir á herteknum
svæðum er það ekkert annað en yfirlýs-
ing um að þeir eru ekki semja. Þeir eru að
vinna tíma og jafnframt að segja öllum að
þeir fari sínu fram hvað sem alþjóðalög
og samningar kveða á um. Þeir eru í raun
að senda umheiminum þau skilaboð að
hér séu þeirra skilmálar algildir og tilraun-
ir Bandaríkjanna til þess að láta líta svo
út að hér séu raunverulegir samningar á
ferðinni séu í best falli hlægilegar.
Netanyahu með spil á hendi
Nýlega var birt bréf frá Obama til Net-
anyahu sem sýnir hver staða Ísraela er
í þessum viðræðum. Vegna væntanleg-
ra kosninga í Bandaríkjunum þá reyndi
Obama að fá Netanyahu til að fallast á
60 daga viðbótarfrystingu á ólöglegum
íbúðabyggingum á hernumdum svæð-
um. Gegn þessum greiða lofaði Obama
að stjórn sín myndi ekki framar krefjast
stöðvunar á ólöglegum landtökubyggð-
um, beita áfram neitunarvaldi gegn öll-
um tillögum í Öryggisráðinu sem kæmu
Ísrael illa og auka þrýsting á Íran í sam-
ræmi við kröfur Ísraela. Netanyahu svar-
aði þessu með því að aflétta bygginga-
banninu og sýndi þar með að hann getur
haldið sínu strik þvert gegn tilraunum
Obama til að framkvæma andlitslyftingu
sem kæmi demókrötum betur í kosn-
ingaslagnum. Netanyahu veit að styrkur
hagsmunasamtaka zíonista í Bandaríkj-
unum er slíkur að forseti ríkisins verður
sem leiksoppur í þeirra höndum.
Staða Palestínumanna í þessum við-
ræðum er afar veik sökum þess að fulltrú-
ar þeirra hafa mjög veika stöðu. Mahm-
oud Abbas forseti Palestínumanna er
umboðslaus. Boða átti til þingkosninga í
Palestínu skv. lögum í janúar 2009, en
Abbas aflýsti þeim af ótta við fylgistap
Fatahhreyfingarinnar. Forsætisráðherr-
ann Salam Fayyad fylgir Abbas í viðræð-
unum. Hreyfingin sem Abbas styðst við
hlaut 2% atkvæða í síðustu kosningum
– hann telst því ekki atkvæðamikill og
umboð hans er takmarkað.
Staða Ísraelsstjórnar innanlands
Færi svo að Netanyahu eða arftaki hans
hyggðist draga úr kúguninni gegn Palest-
ínumönnum þá eru mörg ljón á veginum.
Í fyrsta lagi er það auðvitað stefna zíon-
ista að yfirtaka allt svæðið sem þeir telja
sitt og hinir trúaðri telja að sé skv. afsali
frá Guði. Stefnubreyting sem þessi er í
raun hluti af endalokum stefnunnar sem
tilvera ríkisins byggir á. En hreint prakt-
ískt á litið þá getur ríkisvaldið í Ísrael
ekki leyst það verkefni að skila landinu
sem þeir hafa tekið á Vesturbakkanum.
Árið 2005 ákvað Sharon að landaræn-
ingjar sem höfðu sest að á Gaza skyldu
flytja sig yfir á Vesturbakkann. Sá flutn-
ingur kostaði þvílík átök að samfélag-
ið nötraði þegar her og lögregla fór og
sótti 5000 landtökumenn. Áætlanir um
að flytja 550,000 landtökumenn burt frá
Vesturbakkanum munu aldrei ná fram að
ganga. Ríkisvaldið ræður ekki við það,
áhrif fasískra ofsatrúarmanna hafa auk-
ist innan hers og lögreglu. Innan hersins
er nú talið að um 30% yfirmanna komi
úr röðum öfgafullra landtökumanna og
stuðningsmanna þeirra.
Umræður um frið eða einhverskonar
tilslakanir gagnvart Palestínumönnum
eru því andvana fæddar og sýnir reynsl-
an það mjög skýrt. Svo lengi sem band-
arísk stjórnvöld styðja Ísraela og stefnu
þeirra þá skiptir ekki máli hversu oft full-
trúar deiluaðila hittast og hversu margar
ljósmyndir heimspressan birtir af bros-
andi diplómötum. Hið svokallaða alþjóð-
asamfélag hefur látið þetta mál dandalast
í þessum vonlausa faravegi í marga ára-
tugi og enn er engin breyting í sjónmáli.
lauss fólks eru á annað borð réttlætan-
legur fórnarkostnaður í refsihernaði, þá
hlýtur það að gilda á báða bóga. Þessi
þversagnakenndi málflutningur er útkom-
an úr því þegar hernámsveldi reynir að
líta út fyrir að hafa ekki bara hernaðarlega
yfirburði, heldur líka siðferðislega, þótt of-
beldi þess sjálfs yfirskyggi allt annað of-
beldi, og það hundraðfalt.
Sá sem fer fram með ofríki getur ekki
krafist þess að vera látinn í friði sjálfur,
enda er réttlæti forsenda fyrir friði, eða
friður ávöxtur réttlætisins eins og Jesaja
spámaður orðaði það. Menn benda oft á
Martin Luther King eða Gandhi sem for-
dæmi, að þetta sé leiðin – jafnvel „eina“
leiðin – til að ná fram réttlátum markmið-
um. Því miður er það vitleysa. Ráðandi
öflum í Bandaríkjunum fannst bara skárra
að gera málamiðlanir við sjónarmið Kings,
heldur en að eiga á hættu harðari baráttu
við róttækari öfl. Og í tilfelli Gandhis var
breska heimsveldið að niðurlotum komið
eftir stríðið í Evrópu, og vildi frekar semja
við hófsamari öfl en að eiga við róttækari
og herskárri öfl. Friðsöm og hófsöm bar-
átta sigrar nefnilega því miður oftast ekki
nema þegar hún er háð í samhengi við
herskárri og róttækari baráttu. Ofbeldi er
hluti af öllum stjórnmálum, hvort sem okk-
ur líkar betur eða verr.
Að því sögðu er auðvitað augljóst að
pólitískt ofbeldi er vægast sagt vand-
meðfarið, og réttur til vopnaðrar and-
spyrnu þýðir ekki sjálfkrafa að hún sé vit-
urleg. Það er sjálfsagt – nei, það er skylda
okkar, sem styðjum málstað og tilkall Pa-
lestínumanna til réttlætis – að gagnrýna
alla þá sem fremja heimskupör eða illvirki
í þeirra nafni, og spilla fyrir málstaðnum.
Stuðningurinn á að vera skilyrðislaus við
þá kröfu að Palestínumenn, eins og allt
annað fólk, njóti fullra mannréttinda. Strat-
egíska spurningin er þá hvernig sé hægt
að ná því markmiði. Þjóðríkið sem módel
hefur víða orðið dýrkeypt þar sem margar
þjóðir og þjóðabrot hafa búið hver innan
um önnur. Ef stefnan á tvö þjóðríki hlið við
hlið, Palestínu og Ísrael, var einhvern tí-
mann sniðug, þá virðast Ísraelar hafa gert
út um hana. Eitt sameiginlegt ríki, þar sem
leiðarstefin væru lýðræði og mannréttindi,
gæti hins vegar leyst hnútinn. Þörfin fyrir
tvö ríki er líka vandséð, ef menn geta á
annað borð lifað í sátt. Raunar fer talsm-
önnum tveggjaríkja-stefnunnar fækkandi
meðal stuðningsmanna frjálsrar Palest-
ínu, á meðan ísraelsk stjórnvöld, heim-
svaldasinnaðir stuðningsmenn þeirra og
samverkamenn þeirra í forystu Fatah eru
helstu talsmenn hennar. Samstaða með
Palestínumönnum hlýtur að fela í sér að
taka þátt í uppbyggilegri og gagnrýnni
samræðu um stefnuna í baráttunni. Þótt
vopnuð andspyrna kunni að eiga rétt á
sér formlega, grefur hún undan því mark-
miði að arabar, gyðingar og fleiri geti búið
saman í einu ríki í framtíðinni. Sem pó-
litísk strategía er hún því röng. Og sem
hernaðarleg strategía er hún fráleit, í ljósi
valdahlutfallanna.
Höldum okkar striki, látum aldrei drepa
umræðunni á dreif eða leiða hana afvega.
Látum orðræðu hatursfullra afla eða vel-
meinandi úrtölumanna ekki stjórna hugs-
un okkar. Stöndum með því sem rétt er:
Frjáls Palestína!
Vésteinn Valgeirsson
Framhald af bls. 8
Þegar zíonistar og aðrir stuðnings-menn Ísraelsstjórnar fjalla um málefni
Palestínu og Ísraels, nota þeir oftast sitt-
hvorn mælikvarðann á Palestínumenn og
Ísraela, gera fórnarlömb að glæpamönn-
um, rugla saman þjóðum og stjórnmála-
stefnum og afflytja málstað andstæðing-
anna. Með þessum og öðrum mælsku-
brögðum hafa þeir endaskipti á réttlæti
og ranglæti og leiða umræðuna afvega.
Sumir eru velmeinandi og hafa sjálfir ve-
rið blekktir, aðrir hafa hagsmuni eða vafa-
samar hugsjónir að verja. Tilgangurinn er
að blekkja vestrænan almenning, og hef-
ur það víðast hvar gengið vel hjá þeim, en
það asnalega við málflutning zíonista er
að oft hittir hann þá sjálfa fyrir. Við skulum
taka dæmi.
Vinir Palestínumanna eru stundum
sakaðir um að vera í raun gyðingahatar-
ar sem noti Palestínudeiluna bara til að
koma höggi á gyðinga sem slíka. Það er
misjafn sauður í mörgu fé, þannig að það
eru varla neinar fréttir að til sé fólk sem
hati Ísrael vegna þess að þar séu gyð-
ingar, eða að einhverjir rugli saman gyð-
ingum og zíonistum í hita leiksins, eins
og ísraelsk stjórnvöld og stuðningsmenn
þeirra gera reyndar iðulega. Það er hægt
að skrumskæla jafnvel hinn besta mál-
stað. En þetta er ekki fólkið sem ein-
kennir málstað Palestínumanna. Tilfellið
er að zíonismi er kynþáttastefna, sem
snýst um gyðinga og felur í sér misrétti
gegn öðrum, einkum Palestínumönn-
um. Um það hafa meira að segja Sam-
einuðu þjóðirnar ályktað. Ef menn halda
að gyðingar séu pólitísk og lífræn heild
og að eitthvert eitt ríki geti verið „fulltrúi“
þeirra, þá er kannski ekki von að menn
þekki muninn á gyðingi og zíonista. Þeg-
ar zíonisti sakar stuðningsmenn Palest-
ínu um gyðingahatur, er hann þá ekki í
raun að segja að gyðingar sem slíkir séu
ábyrgir fyrir glæpum ríkisstjórnar Ísraels?
Sá sem trúir því er kominn á hála braut
– en þarna er kannski komin skýringin á
afneitun zíonista á glæpum Ísraelsríkis.
Zíonistar stagast oft á því að hinir og
þessir – til dæmis Hamas-samtökin eða
forseti Írans – viðurkenni ekki „tilverurétt“
Ísraelsríkis. Það má oft lesa milli línanna
að þessir þrjótar ætli að fullnusta and-
styggð sína með því að láta eldflaugum
rigna yfir Ísrael (svipað og Ísraelar gera
stundum sjálfir við Palestínumenn og fleiri
nágranna sína). En hver er sannleikurinn
á bak við klisjuna? Þrjóturinn Ahmadine-
jad Íransforseti vitnaði í Khomeini erki-
klerk þegar hann kallaði eftir því í ræðunni
„Veröld án zíonisma“ árið 2005, að „rík-
ið sem hersæti Jerúsalem“ yrði „strokað
út af síðu tímans“. Hann var að tala um
að afnema hinn ríkjandi zíonisma. Hann
lét það auk þess fylgja að í staðinn ætti
að koma lýðræðisleg stjórn, og að flótta-
mönnum skyldi hleypt heim aftur. Hvern-
ig komust menn að þeirri niðurstöðu að
hann hafi verið að blása til nýrrar helfar-
ar? Jú, með því dreifa útúrsnúningum í
fjölmiðla. Hamas hafa ekki farið varhluta
af vandlætingu heldur, þar sem þau viður-
kenna Ísrael ekki formlega. En viti menn,
þau viðurkenna Ísrael í reynd. Oslóar-
samningar PLO og Ísraels eru forsenda
Palestínsku heimastjórnarinnar, og það
þarf að viðurkenna samningana, og þar
með aðilana sem gerðu þá, áður en menn
bjóða fram í kosningum heimastjórnarinn-
ar. Já, og hvað svo með zíonista sjálfa,
viðurkenna þeir kannski „tilverurétt“ Pal-
estínuríkis? Og viðurkenna þeir „tilveru-
rétt“ Íslands? Eða Mongólíu?
Þjóðréttarlega séð, er svarið við þessu
neitandi. Í þjóðarétti er ekkert ríki skuld-
bundið til þess að viðurkenna „tilverurétt“
neins annars ríkis, enda er hugtakið „til-
veruréttur“ ekki til í þjóðarétti. Fólk hefur
réttindi, en ríki er ekki fólk heldur pólitísk
stofnun og hefur ekki réttindi í sjálfu sér.
Réttur ríkis til þess að vera til er með öðr-
um orðum háður því hvort íbúarnir vilja að
það sé til eða ekki. Önnur ríki eru hins veg-
ar skuldbundin til að virða fullveldi og sjálf-
stæði ríkja, og ríki mega ekki brjóta gegn
pólitísku sjálfstæði eða landfræði legri
heild annarra ríkja. Þetta er satt að segja
álitamál í tilfelli Ísraels. Ríkið tilheyrir, sam-
kvæmt sinni eigin sjálfstæðisyfirlýsingu,
gyðingum heimsins, en ekki íbúunum sem
slíkum. Þess vegna er pólitískt sjálfstæði
Ísraels lagalegt álitamál. Landfræðileg
heild þess er auk þess óskilgreind, vegna
þess að Ísrael hefur aldrei fengist til að
Að semja um hið ósemjanlega