Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Síða 33

undir hina. Talið er öruggt að fleiri fagmenn hafi komið að verkinu en þeir
sem Mathesius telur upp, m.a. Caspar Aquila.
Þann vinnustíl að setja þýðingarstarfið í hendur nefndar má rekja til
Marteins Lúthers sem þýddi Gamla testamentið ásamt samstarfsmönnum
sínum og fékk þá einnig til að lesa Nýja testamentið yfir að lokinni þýðingu
sem tók aðeins ellefu vikur.
Stíllinn skiptir því miklu þegar þýðingar eru almennt til umræðu en á
sérstakan hátt þegar nefnd er falið að sjá um starfið eins og oftast er gert
þegar Biblían er færð af frumtextum yfir á önnur tungumál. Að vísu eru
þess nokkur dæmi að einstaklingar hafi þýtt Biblíuna yfir á móðurmál sitt, í
nútímanum fer slíkum dæmum fjölgandi að því er virðist. Eg gæti ímyndað
mér að verk þeirra hafi verið ólíkt einfaldara en hefðu þeir starfað í nefnd.
Astæðan er sú að stíll er hluti af persónueinkennum manna. Hver maður
hefur sinn stíl. Þetta er augljóst þegar litið er til ritaðs máls, hvort sem
það eru ritverk skáldsagnahöfunda, presta eða fræðimanna. Það er nánast
óhugsandi að ímynda sér rithöfund sem hefur ekki persónulegan stíl hvað
þá myndlistarmann, tónskáld eða arkitekt. Texti án stíls er óhugsandi. Stíll
textans er ekki hvað sagt er heldur hvernig það er sagt.
Þýðingarstarf í nefnd er við fyrstu sýn nánast óvinnandi verk þegar
hugsað er um stílinn, hvernig hlutirnir eru sagðir. Það hlýtur að enda með
málamiðlun milli nokkurra persónulegra stílgerða nema svo óheppilega tak-
ist til að einn eða fleiri nefndarmanna setji mark sitt með óeðlilega sterkum
hætti á þýðinguna.
Hitt er einnig hugsanlegt að þýðingarstarf í nefnd hafi ákveðna kosti
umfram þýðingarstarf einstaklings (þótt mér séu þeir kostir ekki augljósir).
Meginkosturinn væri hugsanlega sá að ákveðinni hlutlausri meðaláferð væri
viðhaldið þar sem stíllinn nær hvorki að rísa hátt né heldur að hrapa djúpt
niður í sérstaka lágkúru. I því tilviki verður að ganga út frá því að þeir sem
valdir hafa verið til þýðingarinnar, og í þýðingarnefnd til að ganga frá text-
anum til útgáfu, hafi sýnt og sannað að þeir hafi gott vald á íslensku máli
og kunni góð skil á stílfræði og hafi sýnt það í eigin verkum.
í umfjöllun sinni um þýðingu Roberts Alters á Fimmbókaritinu 2004
segir bandaríski rithöfundurinn John Updike að af „öllum þýðingum á
ensku sé það þýðingin kennd við Jakob konung frá 1611 sem beri höfuð og
31