Frjáls Palestína - 01.11.2015, Side 12

12 FRJÁLS PALESTÍNA
Stundum getur smáatvik varpað ljósi á ógnvekjandi mynd. Þetta
gerðist á sunnudaginn var í Beer-
sheba, höfuðborg Negev [innsk. rit-
stj. 18. október sl.]. Myndin var svo
sannarlega ógnvekjandi. Atvikið hófst
með hefðbundinni árás, einni af mörg-
um sem við höfum búið við síðustu
vikurnar. Sumir kalla þetta „þriðju in­
tiföduna“, aðrir tala um „öldu hryðju-
verka“ og enn aðrir láta sér nægja að
tala um „vaxandi ólgu“. Gömul átök
eru komin á nýtt stig. Táknmynd
þess er Palestínumaður, einn að
verki og vopnaður hnífi, og kemur
annað hvort frá Austur-Jerúsalem,
Vesturbakkan um eða sjálfu Ísrael.
Árásirnar núna tengjast ekki neinni
af palestínsku fylk ingunum. Ekki er
vitað til að nokkur þessara árásar-
manna hafi haft tengsl við herskáa
hópa áður en hann framdi verk
sitt. Árásarmennirnir eru ísra elsku
leyniþjónustunni alveg ókunn ugir.
Þar af leiðandi er ómögulegt að koma
í veg fyrir slíka verknaði.
Einn góðan veðurdag vaknar
verðandi shahid upp og finnur á sér
að nú er komið að því, hann grípur sér
stóran eldhúshníf, fer í næsta hverfi
gyð inga og stingur þann ísraelska
gyð ing sem næst honum er staddur,
helst hermann, en sé enginn her-
maður til staðar, þá getur það verið
hvaða gyðinglegi borgari sem er,
maður, kona eða jafnvel barn. Árásar-
maðurinn veit vel að hann verður að
öllum líkindum drepinn á staðnum.
Hann vill verða shahid – píslarvot-
tur, en orðið merkir beinlínis „vottur
trúarinnar“. Í fyrri intifödum tilheyrðu
árásarmennirnir venjulega hreyfingum
eða sellum. Þessar sellur voru iðulega
upprættar af uppljóstrurum á mála og
næstum allir gerendurnir voru handsa-
maðir, fyrr eða síðar. Þannig tókst að
afstýra mörgum tilræðum.
Uppþotið þessa dagana er öðruvísi.
Þar sem tilræðin eru framin af einstak-
lingum sem eru einir að verki vita engir
njósnarar af þeim. Það er ekki hægt
að hindra þau. Þau geta gerst hvar og
hvenær sem er – í Jerúsalem, á her-
numdu svæðunum eða í miðju Ísrael.
Sérhver Ísraeli, hvar sem er, getur
orðið fyrir hnífsstungu. Til að fá heild-
stæða mynd verður líka að minnast
á hópa palestínskra ungmenna og
barna sem kasta grjóti við þjóðvegi-
na. Þessir hópar spretta upp af sjálfu
sér og fyrirvaralaust og eru vanalega
skipaðir unglingum af svæðinu. Þeir
kasta steinum og eldsprengjum að
bílum sem eiga leið hjá – en ganga
fyrst úr skugga um að ökumennirnir
séu ísraelskir gyðingar. Oft eru börn
í hópi grjótkastaranna, áköf að sanna
hugrekki sitt og tryggð við Allah. Einn
sem var handsamaður var 13 ára.
Grjótkast veldur stundum dauða
ökumanna sem missa stjórn á bílum
sínum. Herinn svarar með táragasi,
gúmmíhúðuðum stálkúlum (sem valda
miklum sársauka en sjaldan dauða)
og byssuskotum.
Uppþotið – sem enn hefur ekkert
ákveð ið nafn– hófst fyrir nokkrum vik-
um í Austur-Jerúsalem. Eins og vana-
lega, mætti bæta við. Í hjarta gamla
arabíska borgarhlutans er helgur
staður sem gyðingar kalla „Muster-
ishæðina“ og arabar „Haram al-Shar-
if“ – helgiskrínið. Þar stóðu musteri
gyðinga endur fyrir löngu. Eftir að
Róm verjar lögðu seinna musterið í rúst
fyrir um 1945 árum vanhelg uðu krist-
nir menn það og gerðu að sorphaug.
Þegar múslimar náðu yfirráðum árið
635 fyrirskipaði mann úðlegi kalífinn
Omar að svæðið skyld i hreinsað.
Tvær helgar byggingar músl ima voru
reistar, Klettahvelfing in, með sínu
þekkt a gullþaki og al-Aksa moskan,
sem er jafnvel heilagri og raunar þriðja
helgasta moskan í íslam. Vilji maður
baka vandræði, þá er þetta staðurinn
til þess. Ákallið um að al-Aksa sé í
hættu hristir upp í öllum Palestínumön-
num, og raun ar múslimum um allan
heim. Það æsir bæði upp hófsama
múslima (en það eru flestir arabar) og
ofsatrúarmenn. Þetta er herkvaðning,
ákall um að fórna sjálfum sér. Þetta
hefur gerst nokkru sinnum áður í geg-
num tíðina. „Atburðirnir“ hræðilegu
1929, fjöldamorð á gyðingum í He-
bron, þar sem gyðingasamfélag hafði
verið frá öndverðu, hófust með ögrun
gyðinga við Vesturmúrinn, sem er hluti
múrsins sem umlykur hæðina. Seinni
intifadan braust út vegna ögrunar Ar-
iels Sharon, sem fór fyrir liði manna
á hæðina, með sérstöku leyfi þáve-
randi forsætisráðherra Verkamanna-
flokksins, Ehuds Barak.
Vandræðin núna hófust með
heimsóknum leiðtoga öfga-hægrisin-
naðra gyðinga, þar á meðal ráðher-
ra og þing manna í Knessetinu, á
hæðin a. Þetta er í sjálfu sér ekki
bannað (nema samkvæmt lögum
rétttrúnaðargyð inga, því að ven-
julegir gyðingar fá ekki að stíga fæti
sínum þar sem hofið allra heilagasta
stóð eitt sinn). Hæðin er sá staður
sem dregur til sín mesta ferðamenn.
Til að hafa umsjón með svæðinu er
eins konar status quo, eða viðverandi
ástand, í gildi. Þegar Ísraelsher hertók
Austur-Jerúsalem í stríðinu 1967 var
ákveðið að að svæðið kringum mus-
terishæðina skyld i heyra undir lög-
sögu Jórdaníu, þótt Ísrael réði henni.
(Hvers vegna Jórdaníu? Vegna þess
að Ísrael féllst ekki á palestínska lög-
sögu.) Gyðing ar máttu koma inn á
svæðið, en ekki biðjast fyrir þar. Bin-
yamin Netanyahu heldur því fram að
friðhelgin hafi ekki verið rofin. En þes-
sa dagana hafa hópar öfgahægrisin-
naðra Ísraela farið inn á svæðið í skjóli
ísraelsku lög reglunnar og beðist þar
fyrir. Múslimar álíta þetta brjóta gegn
friðhelginni.
Enn fremur hafa gyðingahreyfingar,
sem stefna að því að endurbyggja
musteri gyðinga þegar þær hafi rústað
helgidómum múslima, verið mikið í
umræðunni. Ofsatrúarmenn eru nú
þegar farnir að hafa til klæðin og mun-
ina sem kveðið er á um í Biblíunni.
Á venju legum tímum og venjulegum
stað hefði mátt leysa þetta friðsam-
Grát, ástkæra fósturmold
Uri Avnery: