Jökull - 01.12.1960, Blaðsíða 34

öllum jöklinum, austan frá Skorum og vestur
undir Miðfell. Aðeins á einum stað er allhár
malarhryggur, sem skiptir lóninu í sundur. Þar
setti ég nýtt merki, 50 m frá jökli. Við mið-
merkið reyndi ég að koma á mælingu, með því
að ég óð yfir meiripart af lóninu og kastaði
síðan streng yfir skoru við jökulskörina, sem
ekki var væð.“-----
Þetta er gott dærni þess, hve miklum erfið-
leikum það getur verið bundið fyrir einn mann
að framkvæma mælingar við jökulsporða, sem
liggja frarn á flata sanda.
Flosi Björnsson, Kvískerjum, segir m. a. í
bréfi 6. okt. 1960:
„Upp af Stórhöfða upp af Fagurhólsmýri
hlóð Ffelgi Arason vörðu haustið 1943 140 m
frá jökli. Flaustið 1960 liafði sú fjarlægð aukizt
í 240 m. Stórhöfði er 784 m og jökuljaðarinn
upp af honum í fast að 1000 m hæð. Mælinga-
stefnan frá vörðunni er: Stórhöfði efst ber i
Eríksnef á Ingólfshöfða.
Fjallsá hljóp að þessu sinni 10.—11. maí.
Talsvert hlaup [úr jökulsíflaða lóninu í Breiða-
merkurfjalli].
Göngin í Hrútárjökli eru nú að mestu horf-
in nema fremst. Virðast þau hafa sigið saman
víðast, en í miðju eyðzt ofan af þeim“. (Sbr.
grein í síðasta hefti Jokuls.)
Sjávarströndin. Flosi skrifar enn fremur:
„Einn mælingastaður Durhamleiðangursins
1951 er varða á aurunum skammt vestan
Jökulsár. Virðist þá skv. uppdrætti þeirra hafa
verið h. u. b. 300 m frá vörðunni út á fjöruna.
Hin síðari ár hefur sjórinn stöðugt brotið fjöru-
kambinn þarna í grennd, en hann er líka
þverbrattur. í marzmánuði 1955 mældi ég þessa
vegalengd, og var hún þá 180—190 m fram á
kambinn. Nú í haust, er ég mældi við Brm.-
jökul, mældi ég þarna aftur, og voru þá 153
m út á kambinn, en neðan undir hinum lág
l’jara, 60—70 m út að hálfföllnum sjó. En varla
gætir þessa niðurrifs langt vestur, a. m. k.
ekki vestur við Breiðárós; þar sést. stöku sinn-
um á flak brezks togara, er strandaði þar 1905,
og er það þá í flæðarmálinu."
Gizkað er á, að „landbrot" þetta kunni að
standa í sambandi við minnkandi aurburð í
Jökulsá, síðan hún lagðst í fastan farveg.
Breiðamerkurjökull austan Jökulsár. „Fram-
brún hans er orðin þunn víða“, skrifar Þor-
steinn á Reynivöllum 5. okt. 1960. „Mátti nærri
daglega sjá breytingu á honum, sérstaklega við
Jökulsá, og einnig á austurjaðrinum. Héðan að
heiman sést til Ingólfshöfða og Kvíármýrar-
(kambs), en ekki sést reykurinn frá Kvískerjum,
enda alls staðar hætt að rjúka á bæjum.“
Hoffellsjökull. Leifur í Hoffelli getur Jress
í bréfi 5. jan. 1961, að á árinu 1960 liafi stór
íshella eyðzt vestan undir Geitafelli, og megi
nú heita, að jökullinn sé laus frá Geitafells-
björgunum — alveg inn að Efstafellsgili. Þó
er þar ekki greiðfær vegur, þvi að klettarani
gengur alveg niður í lónið og lokar leiðinni
neðan undir, nema lónið sé á ís. Leifur fór
[jessa leið við annan mann 20. des. 1960. Þeir
fóru í eftirleit inn í Múla, „og mun það vera
í fyrsta skipti, að þessi leið er farin af gangna-
mönnum“, segir Leifur að lokum.
í því sambandi má minna á þau munnmæli,
að í tíð Jóns Helgasonar sýslumanns, sem bjó
í Hoffelli frá 1762—1809, liafi mátt ríða eftir
eyrum alla leið inn í Múla.
Enn segir Leifur: „Ekki er lónið fyrir vestan
Svínafell hætt að stækka og nær enn þá upp
að jöklinum á nokkuð breiðu svæði. Vestasta
merkið, sem var skammt austan við Jökulfell,
hefur alveg týnzt. Þar hefur orðið æðimikið
umrót, því að lækir koma frá Jökulfelli og
falla meðfram jökulröndinni austur í lónið.“
Múlajökull vestan við Arnarfellsháls. Þar hef-
ur Sigurgeir Runólfsson mælt um miirg undan-
farin ár. Haustið 1960 segir hann í bréfi: „A
öllum mælingastöðunum var jökullinn sléttur
að neðanverðu, mikið hallandi, og landið undir
jöklinum virðist vera mikið hallandi."
NÝIR ÁSKRIFENDUR JÖKULS:
Swets & Zeitlinger booksellers
Keisergracht 471 &: 487,
Amsterdam C, Holland.
Veðurstofa Islands,
Sjómannaskóla, Reykjavík.
Tímaritið Úrval, Laugavegi 178, R.
Skiptisamband:
The Geographical Branch
Department of Mines and Technical Survey,
Ottawa, Canada.
(Fyrir Gographical Bulletin).
32