Jökull


Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 9

Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 9
2 Outline of the geology of Iceland KRISTJÁN SAEMUNDSSON National Energy Authority, Reykjavík GENERAL ASPECTS Vertical sections of the volcanic sequence in Ice- land expose up to 1500 m of rocks below which lie at least another 2—5 km of extrusives. At this depth seismic layer 3 (Vp = 6.5 km/s) is reached which possibly constitutes the base of extrusive rocks. Deep drilling in Reykjavík, near Akureyri in northern Iceland, and in Reydarfjördur in eastern Iceland has confirmed a minimum 4 km thickness of the lava pile. The exposed volcanic pile is built predominantly of basalt (80—85%) and acidic including inter- mediate rocks constitute about 10%. The amount of sediment of volcanic origin is in the order of 5— 10% in a typical Tertiary lava pile but much higher in Quaternary rocks. Among the basalts three main lava types have been recognized in the field. 1) compound flows of olivine tholeiite, 2) simple flows of tholeiite with little or no olivine and 3) flows porphyritic in plagioclase and/or pyroxene. Gradations exist bet- ween the three but as a rule they are distinctive enough in the field to provide mappable strati- graphic units. Certain lava types are characteristic for distinct types of lava morphology. Thus the olivine tholeiite often produces lava shields which are seen in the lava pile as thick pahoehoe flows consisting of numerous thin flow units. The olivine poor tholeiite is characteristic of fissure erupted aa lavas. Central volcanoes erupt both types but the latter is more abundant forming unusually thin flows, free of phenocrysts, possibly erupted in a superheated state. The porphyritic lavas are more often produced from fissures and range among the most voluminous flows erupted in single eruptions. In outcrop they are usually distinctive in their thickness and massive appearance. Of the acidic rocks some 60—70% are lavas and intrusions. 30—40% consist of pyroclastic material deposited as agglomerate in vent regions, as ash flow tuff sheets or as airfall tuff beds carried downwind from the source for long distances. Some of the ash flow tuff sheets constitute easily mapped marker horizons in the volcanic pile. They are commonly welded and individual sheets seldom exceed 5 km3 by volume. Alkalic rocks are limited to branches of the neo- volcanic zones that are termed flank zones, and are superimposed on the tholeiite rocks that build up the lava pile. The lavas of the pile dip gently on a regional scale, generally towards the central part of Iceland (Fig. 1). The dips increase gradually from near zero at the highest exposed levels of the pile to about 5—10° at sea level. The increase in dip is matched by individual lava groups thickening down the direction of dip (Fig. 2). The regional tilt thus must have been imparted to the pile during its growth, which takes place within axial rift zones that are stationary for long periods of time. Extension and subsidence in these zones was matched by dyke injections and lava pouring out at the surface. Lateral transport due to crustal spreading would gradually remove the growing pile away from the zone of accretion and no more lavas would add to it. At this point erosion begins to modify the topo- graphy by carving out valleys and exposing the internal structures of the pile. Structural relationships indicate that the lava pile grew as lenticular units from elongate volcanic systems which included swarms of dykes and fissures usually localized about central volcanoes. These units attain their greatest thickness in the area of the central volcanoes which are also marked by the occurrence of acid and intermediate rocks among the copious basalt outpourings (Fig. 3). They commonly develop calderas. Intrusive bodies, up to 10 km2 in area, of dolerite, gabbro and/or granophyre are exposed in most eroded central volcanoes studied to date. The roots of the latter are also invaded by intrusive sheet complexes which JÖKULL 29. ÁR 7
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.