Jökull


Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 62

Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 62
landite, icelandite (andesite), dacite and rhyolite. The equivalent plutonic rocks (gabbro, etc.) have also been observed. The major element composition along with information on phenocryst phases of four typical extrusive rock types of the tholeiitic series is shown in Table 1. In this series, close parallels to the tholeiitic magma types of the classical Hebridean province can be demonstrated. The transitional series is a hypersthene- normative alkalic series. The basic rocks are usually characterized by a high content of Fe and Ti, and low Al. The basalts of this series will plot above the division line in Fig. 2, but evolved compositions on the other hand plot below the division line. This series is made up of the following main rock types: ankaramite, transitional basalt, basaltic andesite (hawaiite), andesite (mugearite), trachyte (?) and comenditic rhyolite. Equivalent plutonic rocks to some of these compositions have been observed. The majorelement composition of four typical rock types of the transitional alkalic series is shown in Table 1. The alkalic series is of mild character, the rocks are nepheline normative and plot above the di- vision line in Fig. 2. The alkalic series is made up of ankaramite (?), alkali olivine basalt, hawaiite (trachybasalt), mugearite (trachyandesite), benmo- reite, trachyte (?) and alkalic rhyolite. Equivalent plutonic rocks have not been found with certainty. The major element composition of three typical members of this series is shown in Table 1. The alkalic series of Vestmannaeyjar (Fig. 7) is nearly identical to the Plateau Magma Type of the Hebridean volcanic province. Several typical differentiation trends within these three rock series is shown with regard to their alkali:silica content in Fig. 2. The plots of Post- glacial basalts of the rock series is shown in Fig. 8. Compositional variation within each rock series is perceptible, i.e. the exact trend of differentiation of a volcanic system may vary from that of others belonging to the same rock series. However, each rock series has characteristics which are retained, e.g. the trends in the alkalksilica diagram of Fig. 2. The occurrence and distribution of the rock series will be discussed in the following sections. TERTIARY TO PLEISTOCENE VOLCANIC ROCKS Tertiary The petrology of the Tertiary rocks of Iceland (about 16—3.1 m.y. ago) appears to be fairly homogenous from a genetical point of view. Volcanism in this period was probably confined to an axial rift zone, similar to the present axial rift zone, and only rocks belonging to the tholeiitic series have been observed within the exposed Tertiary volcanic systems of which there are approximately 44. From a petrological point of view large areas are still unknown, but the central complexes of several individual volcanic systems have been studied in detail, especially the Thing- múli and Álftafjördurcomplexes in eastern Iceland and the Setberg I, Reykjadalur and Hafnarfjall complexes in western Iceland. These central volcanoes generally consist of basic, intermediate and acid lavas, pyroclastic rocks and a minor amount of sediments. Intrusive activity is confined to feeder dykes (dolerite), cone sheets (dolerite and acid rocks) and irregular intrusions (mainly gabbro and granophyre), a laccolith being recorded in one case. These studies indicate the existence of a complete olivine tholeiite — tholeiite — basaltic icelandite — icelandite — (dacite) — rhyolite series of rocks. Picrite basalts are infrequent. At this point it is appropriate to note that the field terms frequently used in Iceland of olivine basalt, tholeiite and plagioclase porphyritic basalt are not genetical and apply to the macroscopical ap- pearance, although these field types prove in most cases to be tholeiitic. The petrochemical trends of these Tertiary central volcanoes are very similar, apart from minor differences, e.g. parellel shifts in trend lines as in the alkali: silica diagram of Fig. 2. The mineralogy of the Tertiary volcanoes is relatively simple. In Thingmúli, where the rock suite has been suggested to be derived by a process of fractional crystallization from a basaltic parent, olivine is a ubiquitous phenocryst phase (Fo 85— 65) in the basic rocks, and is also found as a groundmass constituent of the olivine tholeiite. The olivine is absent in the tholeiites and the basaltic icelandite, but reappears in the icelandites and the acid rocks (as Fo 45), a recurrence analogous to that of the olivine in the Skaergaard intrusion. Plagioclase is the only feldspar, and the groundmass constituent becomes progressivly more sodic going from the basalts towards the acid end of the series. In the basic rocks augite is rare as a phenocryst phase; in the groundmass augite and pigeonite coexist and vary in composition in a 60 JÖKULL 29. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.