Bændablaðið - 24.09.2015, Qupperneq 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. september 2015
Innflutningur á tollfrjálsu
frosnu svínakjöti verður auk-
inn í 700 tonn á næstu fjórum
árum verði nýr tollsamningur við
Evrópusambandið samþykktur.
Formaður Svínaræktarfélags
Íslands segir svínabændur lítið
geta gert til að rétta sinn hag í
kjölfar samningsins án aðkomu
stjórnvalda.
„Árið 2007 var gerður gagn-
kvæmur samningur um toll-
frjálsan innflutning á 200 tonnum
af frosnu svínakjöti frá löndum
Evrópusambandsins og svína-
bændur töldu þá ljóst að þeir fengju
sambærilegan útflutningskvóta á
móti og gerðu kröfu til þess. Því var
hafnað af landbúnaðarráðuneytinu
á sínum tíma og kvótinn notaður til
að flytja út lambakjöt í staðinn,“
segir Hörður Harðarson, formaður
Svínaræktarfélags Íslands.
Heildarinnflutningurinn nærri
2.000 tonnum
„Núna er hugmyndin að auka inn-
flutning í 700 tonn en við höfum
ekki farið fram á að fá sama kvóta
á móti til að flytja út kjöt og ætlum
ekki að gera það. Auk þess er gert
ráð fyrir verulegri aukningu í inn-
flutningi á unnum kjötvörum. Þannig
gæti heildarmagn innflutnings svína-
kjöts verið um 2.000 tonn að teknu
tilliti til beinahlutfalls. Á síðasta ári,
2014, voru flutt inn tæp 600 tonn af
frosnu svínakjöti til landsins, þar af
voru 200 samkvæmt samningi frá
2007. Einnig var flutt inn svínakjöt í
unnum kjötvörum en við höfum ekki
tiltækar upplýsingar um magnið.
Hljóta að vera með áætlun
„Svínabændur geta í raun gert lítið
til að bæta sinn hag án aðstoðar rík-
isvaldsins verði tillagan um aukinn
innflutning á svínakjöti samþykkt.
Ég tel því víst að þau hafi hugsað
málið til enda og vera með einhvers
konar áætlun í huga, eða ég vona það
að minnsta kosti.“
Keppt á ójöfnum forsendum
Samkeppnisstaða svínakjöts-
framleiðenda á Íslandi er engan
veginn sambærileg við það sem
gerist í Noregi og í löndum
Evrópusambandsins að sögn Harðar.
„Ef horft er til svínaræktar í Noregi
þá nota stjórnvöld þar Olíusjóðinn
til að tryggja byggð í landinu og
sum af stærstu búunum þar eru eins
og minnstu búin hér. Í löndum eins
og Danmörku, Þýskalandi, Spáni
og Póllandi eru aftur á móti mörg
risastór bú þar sem hægt er að ná
verðinu niður í krafti stærðarinn-
ar. Notkun á sýklalyfjum í þessum
löndum er víða látin viðgangast og
sögð fyrirbyggjandi. Auk þess sem
lyfjanotkunin eykur vaxtarhraða
dýranna fyrirbyggja þau sjúkdóma
og það lækkar kostnað.“
Hörður segir íslenska svína-
bændur ekki gera kröfu um að notk-
un sýklalyfja hér verði með sama
hætti og í útflutningslöndunum þar
sem þeir leggi mikla áherslu á holl-
ustu afurðanna sem þeir framleiða.
Læknar og sýklafræðingar hafa
ítrekað varað við notkun þeirra og
segja notkun á sýklalyfjum sem
vaxtarhvata í landbúnaði tengjast
mesta lýðheilsuvandamáli samtím-
ans sem er sýklalyfjaofnæmi. Hann
segir aftur á móti að ákvörðun um
notkun þeirra sé stjórnvalda og vilji
þau auka notkun í svínarækt hér á
landi til að jafna samkeppnisstöðu
bænda þá hlýði þeir þeim tilmælum.
„Það sem skiptir mestu í sam-
bandi við samkeppnisaðstöðuna er
hvernig kostnaður við framleiðsl-
una verður til. Orkukostnaður hér á
landi er í sumum tilfellum lægri en í
Evrópu en á móti þurfum við að nota
meira af orku vegna veðurfarsins.
Vextir hér á landi eru einnig hærri
en þekkist annars staðar í Evrópu og
það hefur líka sitt að segja.“
Líklegt að einhverjir bregði búi
Hörður telur líklegt að einhverjir
hérlendir svínabændur muni bregða
búi í kjölfar aukins innflutnings.
„Annað er nánast óhugsandi. Hér
á landi eru nokkur stór fyrirtæki
sem koma að vinnslu afurða úr
svínakjöti og ég veit ekki hvernig
þau koma til með að bregðast við
innflutningnum. Sum þessara fyrir-
tækja hafa flutt inn talsvert af svína-
kjöti undanfarin ár og hugsanlega
auka þau einfaldlega við hann,“
segir Hörður Harðarson, formaður
Svínaræktarfélagsins. /VH
Fréttir
Tollfrjáls innflutningur á kjúklingakjöti 1.000 tonn eftir fjögur ár:
„Reiðarslag fyrir kjúklingabændur“
− segir Jón Magnús Jónsson, varaformaður Félags kjúklingabænda
Innanlandsframleiðsla á kjúkl-
inga kjöti er um 8000 tonn af
skrokkum á ári. Árið 2014 voru
flutt inn um 1.000 tonn af frosnu
og beinlausu kjúklingakjöti og
voru 200 tonn af því tollfrjáls. Á
næstu fjórum árum stendur til
að auka tollfrjálsan innflutning á
kjúklingum í 1.000 tonn.
„Hugmyndin um aukna niðurfell-
ingu á tollum af innfluttu kjúklinga-
kjöti er hreint reiðarslag fyrir fram-
leiðendur kjúklingakjöts á Íslandi,“
segir Jón Magnús Jónsson, alifugla-
bóndi að Reykjum og varaformaður
Félags kjúklingabænda.
Á síðasta ári voru flutt inn um
1.000 tonn af frosnu kjúklingakjöti
og þar af voru 200 tonn tollfrjáls.
Samkvæmt þeim tillögum sem liggja
frammi um tollfrjáls viðskipti við
lönd innan Evrópusambandsins á sá
kvóti að hækka í 1.000 tonn á næstu
fjórum árum.
Ógn við innanlandsframleiðslu
Jón Magnús segist óttast að aukinn
tollfrjáls innflutningur þýði í raun
að innflutningur á fuglakjöti verði
frjáls til landsins.
„Tollar á magn umfram þessi þús-
und tonn er föst krónutala og ég hef
ekki heyrt neitt um að hún eigi að
breytast umfram það sem hún er í
dag. Gangi þetta eftir er ég hræddur
um að framleiðendur verði alvarlega
að hugsa sinn gang og jafnvel pakka
saman og hætta starfsemi.“
Kjúklingabændur hafa rætt mikið
saman að undanförnu og eru á einu
máli um að þetta hafi verulegar
forsendubreytingar í för með sér.
Alls óvíst er hvernig þetta þróast
áfram nema að ljóst er að innflutn-
ingur muni aukast verulega. Það
muni þrengja enn frekar að innlendri
framleiðslu og gera hana óhagkvæm-
ari.
Ólík samkeppnisaðstaða
„Vegna smæðar íslenska markaðar-
ins eru íslensk kjúklingabú agnarsmá
miðað við meðalstór bú í löndum
Evrópusambandsins. Á Íslandi eru
vikmörk fyrir salmónellu 0% sem
þýðir að komi upp smit í kjúklinga-
búi er öllum kjöti og fuglum fargað.
Erlendis er smituðum fuglum víða
slátrað og þeir settir matreiddir á
markað. Þegar kemur að vörnum
gegn smiti á kamfílóbakter stönd-
um við öllum þjóðum framar. Hér
eru tekin sýni úr fuglum fyrir slátrun
og finnist smit fer kjötið ekki ferskt
á markað.
Reyndar er sjúkdómastaðan og
sýklalyfjanotkun hér allt önnur og
mun minni en í öðrum Evrópulöndum
og þeim löndum sem kjötið er flutt
inn frá. Reglur um aðbúnað og
þéttleika eru meiri hér en almennt
í Evrópulöndum sem enn frekar ýtir
undir aðstöðumun í framleiðslu-
kostnaði en auki velferð alifugla
hérlendis,“ segir Jón Magnús.
Sér ekki fram á útflutning í bráð
Jón segist ekki sjá fyrir sér í fljótu
bragði hvernig kjúklingabændur
geti brugðist við aukinni samkeppni
á markaði samfara auknum innflutn-
ingi á tollfrjálsu kjöti. „Það er nokk-
uð ljóst að við förum ekki í sókn í
útflutningi fyrsta kastið. Til þess að
skapa okkur þá sérstöðu sem þarf til
þess þarf mikið fjármagn og langan
undirbúning.“
Eins og að fá blauta tusku í
andlitið
„Að mínu mati er um þessar mund-
ir verið að reka fleyg í samstarf
búgreina á Íslandi. Á sama tíma og
sauðfjár- og kúabændum er gert kleift
að auka sína framleiðslu sé alifugla-
og svínabændum gert erfitt fyrir,“
segir Jón Magnús Jónsson, varafor-
maður Félags kjúklingabænda. /VH
Jón Magnús Jónsson, alifuglabóndi
að Reykjum og varaformaður Félags
kjúklingabænda.
Með samningunum við ESB
lækkar tollur á frönskum kart-
öflum um 40% en hann er ekki
felldur niður.
Annað dæmi um breytingu
er að heimilt er að leggja 378%
verðtoll og 50 kr/kg magntoll á
bökunarkartöflur í tollskrá, en
mörg undanfarin ár hafa stjórn-
völd heimilað að þær séu fluttar
inn tollfrjálst með árlegri útgáfu
reglugerðar. Með samningnum
afsalar Ísland sér þessari álagn-
ingarheimild gagnvart ESB og
tollfrjáls innflutningur á bökunar-
kartöflum frá ESB er festur í sessi.
Fjölmörg sambærileg dæmi má
finna í samningnum.
Gagnkvæm viðurkenning
afurðaheita
Samið er um gagnkvæma viður-
kenningu afurðaheita, það er að
Ísland fær aðild að skráningar-
kerfi ESB um landfræðilega
vernd vöruheita. Það þýðir að
Ísland viðurkennir skráningar
ESB á slíkum vöruheitum sem
mörg eru vel þekkt, til dæmis
fetaostur, Rioja skinka, Stilton-
ostur og fleira. Að sama skapi geta
framleiðendur hér fengið afurðir
sínar skráðar og verndaðar innan
ESB, svo sem skyr eða aðrar vörur
sem eiga rætur í íslenskri sögu eða
hefðum, geti þeir sýnt fram á sér-
stöðu þeirra.
Nýir samningar koma í stað
samninga frá 2001 og 2007
Í tilkynningu frá atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu kemur
fram að formlegar viðræður hafi
byrjað árið 2012. Þar kemur einnig
fram að nýjum samningum sé
ætlað að koma í stað samninga
frá 2001 um viðskipti með unnar
landbúnaðarvörur og 2007 um
viðskipti með óunnar landbúnað-
arvörur. Með þeim muni að mati
ráðuneytisins vöruúrval aukast og
vöruverð lækka til hagsbóta fyrir
neytendur – auk þess að fela í sér
veruleg ný tækifæri fyrir útflytj-
endur.
Samningarnir munu nú fara í
lögfræðilega yfirferð og lokafrá-
gang og verða lagðir fyrir til form-
legs samþykkis ESB og íslenskra
stjórnvalda.
Niðurfelling tolla og afsal
á álagningarheimildum
Tollfrjáls innflutningur á frosnu svínakjöti 700 tonn eftir fjögur ár:
„Vona að stjórnvöld hafi hugsað málið til enda“
– segir Hörður Harðarson, formaður Svínaræktarfélags Íslands
Hörður Harðarson, formaður Svínaræktarfélags Íslands.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir og skilaboð náðist
ekki í Sigurð Inga Jóhannsson, sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra, við vinnslu fréttar. Þar stóð
til að spyrja hann um nýjan samning milli Íslands
og Evrópusambandsins um tolla og verslun með
búvörur. Þar á meðal hvort stjórnvöld hafi lagt
mat á áhrif samningsins fyrir einstakar búgreinar
og hvort til standi að veita þeim greinum sem
verst koma út úr breytingunum stuðning. /VH
Ekki náðist í Sigurð Inga
landbúnaðarráðherra