Morgunblaðið - 27.08.2015, Qupperneq 48

Morgunblaðið - 27.08.2015, Qupperneq 48
48 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 2015 SVIÐSLJÓS Guðmundur Magnússon gudmundur@mbl.is Snemma í þessum mánuði tókst að ná upp skipsbjöllu breska herskipsins HMS Hood þar sem hún lá undir braki skammt frá flaki skipsins á nær þriggja km dýpi á botni Grænlands- sunds, um 500 km vestur af Reykja- nesi. Var til þess notaður fjarstýrður kafbátur með sterkum griparmi. Björgunin vakti heimsathygli, enda örlög skipsins mikið tilfinningamál í heimahögum þess, þar sem afkom- endur og ættingjar skipverjanna sem drukknuðu hafa alla tíð haldið minn- ingu þeirra á lofti. HMS Hood var sökkt af þýska her- skipinu Bismarck í frægri sjóorrustu 24. maí 1941 og fórust allir skipverjar nema þrír, 1.415 manns. Skipið, sem lokið var að smíða 1920, var eitt stærsta og veglegasta herskip breska flotans, sannkallað stolt hans, og missir þess var því mikið áfall og stórtíðindi eins og lesa má í heilsíðu- frétt Morgunblaðsins 27. maí sama ár. Voru þremenningarnir, sem lifðu árásina af, fyrst fluttir hingað til lands, en hér voru þá herlið Breta og Bandaríkjamanna eins og alkunna er. Fræg eru fyrirmæli Churchills for- sætisráðherra Breta til breska hers- ins eftir atvikið: „Náið Bismarck og sökkvið hvar sem til skipsins næst. Þar býður þjóðarsómi!“ Aðeins þremur dögum seinna lá Bismarck á hafsbotni vestur af Frakklandi eftir harða sprengjuárás breskra herflug- véla og skotárás herskipa. Af 2.200 skipverjum komust einungis 114 lífs af. Nýtur friðhelgi Reiturinn þar sem HMS Hood liggur á botni Grænlandssunds ásamt jarðneskum leifum skipverj- anna nýtur friðhelgi og því þurfti samþykki ríkisstjórnar Bretlands fyrir leiðangrinum til að ná skips- bjöllunni upp. Það leyfi fékkst. Hug- myndin er að þegar forvörslu bjöll- unnar er lokið, sem verður væntan- lega á næsta ári, verði hún áþreifan- legt merki um skipið og örlög þess á sjóminjasýningu National Museum of the Royal Navy (NMRN) í Ports- mouth. Á næsta ári verður þess minnst að öld er liðin síðan smíði HMS Hood hófst. Það var stærsta herskip heims þegar því var hleypt af stokkunum, 48 þúsund tonn og 262 metrar á lengd. Skipsbjallan, sem staðsett var á þilfari skipsins meðan það var í sigl- ingum, er reyndar eldri en skipið sjálft. Frá 1891 til 1914 var hún um borð í öðru herskipi Breta sem bar sama nafn. Eru ártölin letruð á bjöll- una eins og sjá má á myndinni hér til hliðar. Mistókst 2012 Einu sinni áður hafði verið reynt að ná skipsbjöllunni upp að því er Eg- ill Þorfinnsson, sem situr í stjórn samtakanna HMS Hood í Bretlandi, sagði í samtali við mbl.is á dögunum. Það var árið 2012 og þá var meðal leiðangursmanna einn Íslendingur, Haraldur Sigurðsson eldfjallafræð- ingur, sem er góðvinur auðkýfingsins Pauls Allen, annars stofnanda Micro- soft, en hann kostaði björgunina úr eigin vasa og lánaði lystisnekkju sína, Octopus, til verksins. Gerði Haraldur leiðangrinum og sögu HMS Hood góð skil á Moggabloggi sínu 29. ágúst 2012. Leiðangursstjóri nú var David Me- arns, framkvæmdastjóri Blue Water Recoveries, en hann fann einmitt flak HMS Hood upphaflega árið 2001. Á stríðsminjasafni Gauja litla í Hvalfirði er lítið horn tileinkað HMS Hood sem Egill setti upp. Þar er meðal annars þriggja metra langt lík- an af skipinu, sem kom í tvígang til Hvalfjarðar áður en því var sökkt. Egill sagði í samtalinu við mbl.is að björgunartilraunin árið 2012 hafi mistekist vegna þess að griparmur fjarstýrða kafbátsins sem sendur var niður að flakinu hafi ekki verið nægi- lega sterkur. Þá hafi það haft áhrif að veður versnaði skyndilega og ákváðu leiðangursmenn þá að hætta við í bili. Tröllvaxið skip Þjóðverja Þýska herskipið Bismarck, sem grandaði HMS Hood, var nýsmíðað þegar sjóorrustan var háð á Græn- landssundi vorið 1941. Er hér stuðst við áðurnefnda frásögn Haraldar af atburðinum. Hafði Bismarck aðeins verið nokkra daga í siglingum. Bret- um var kunnugt um þetta tröllvaxna skip og vissu að hlutverk þess var að ráðast á farskipalestir bandamanna á leiðinni á milli Norður-Ameríku og Rússlands. Hinn 21. maí sigldi Bismarck á ofsahraða frá Bergen út á Atlants- hafið undan vesturströnd Noregs og beint norður fyrir Ísland. Það kom inn á Grænlandssund snemma að morgni 23. maí. Þá veittu menn um borð í breska herskipinu Suffolk Bismarck athygli. Á svipuðum slóð- um var annað breskt herskip, Nor- folk, sem óvænt varð fyrir skotárás frá Bismarck. Þær kúlur hæfðu þó ekki skipið vegna þoku. Breska flota- stjórnin í London fékk skeyti um málið og fyrirskipaði að öll heskip á svæðinu skyldu nú reyna að koma höggi á Bismarck. HMS Hood og fleiri skip sigldu fyrir sunnan Ísland og stefndu á Grænlandssund til að hefja orrustuna.. Örlagarík orrusta Bismarck og annað þýskt skip, Prinz Euge, sem þarna var, héldu beint áfram til suðurs og í átt að skipalestunum, en Suffolk elti fast á eftir. Skömmu eftir miðnætti hinn 24. maí sáu skipverjar um borð í Hood Bismarck í um 17 sjómílna fjarlægð. Undir morgun var fjarlægðin á milli skipanna 23 og fallbysur Hood og breska skipsins Prince of Wales voru látnar skjóta á óvininn. Þessi fyrstu skot höfðu engin áhrif. Fyrstu skotin frá Bismarck lentu hins vegar mjög nærri Hood. Auk þess var aðstaðan erfiðari fyrir Breta, sem sigldu beint upp í vindinn. Skot frá Prinz Eugen hæfði Hood og það kviknaði í á þilfari um miðju skipsins. Klukkan var tæplega 6 að morgni og aðeins þrjár mínútur liðn- ar frá því að orrustan hófst. Það hafði kviknað í birgðum af púðri um borð í Hood. Fljótlega breiddist eldurinn út og skotfærabirgðir byrjuðu að springa á dekkinu. Bilið milli skip- anna var um 12 mílur þegar hér var komið sögu. Þá breytti Hood um stefnu og sigldi nú samhliða Bis- marck svo að hægt væri að skjóta af öllum fallbyssum í einu á Þjóðverj- ana. En einmitt þá kom fallbyssu- skothríð frá Bismarck og hitti beint í mark. Risastór sprenging varð nú um miðju á Hood og eldsúlan stóð upp meira en fjórum sinnum hærri en miðmastrið. Skipið valt strax og skuturinn byrjaði að sökkva. Stuttu síðar stóð stafninn beint upp, og Hoodhvarf í hafið. Orustunni var lokið. Náðu skipsbjöllunni af hafsbotni  Þjóðverjar sökktu breska herskipinu HMS Hood á Grænlandssundi vorið 1941  1.415 létu lífið  Tilfinningarík stund er skipsbjallan, eitt helsta tákn skipsins, náðist upp fyrir nokkrum dögum Ljósmynd/Vefur Pauls Alle. Tækni Fjarstýrður kafbátur með sterkum griparmi var sendur að flaki HMS Hood og náði að lyfta bjöllunni upp. Síðasta ferð HMS Hood vorið 1941 Ísland Færeyjar Noregur Bretland HMS Hood sökkt 24. maí 1941 Stolt flotans HMS Hood var stærsta herskip Breta þegar það hóf siglingar 1920. Stórtíðindi Orustan á Grænlandssundi var fréttaefni um allan heim. Ljósmynd/Wikipedia Bjallan Skipsbjallan er frá árinu 1891. Hún var áður í öðru herskipi.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.