Morgunblaðið - 19.09.2015, Síða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 2015
…eru betri en aðrar
Hlíðasmári 19, 210 Kópavogi | Sími 514 1400 | sumarferdir.is
FLOTT FYRIR KANARÍFUGLA Aðeins 5.579 kr. á dag
Apartamentos Teneguia
FRÁ 133.900KR.
Íbúð með einu svefnherbergi og sundlaugarsýn m.v. 2 fullorðna.
Brottför: 28. nóv. - 22. des. - 24 nætur
Tilboðsverð
almennt verð
159.700 kr.
Kanarídagar
Opið hús 20. septfrá kl: 11-13
Kristín Tryggvafararstjóri tekur velá móti ykkur
Tilboðsverð á völdum brottförum 19.-21. sept !
Fleiri verðdæmi og dagsetningar á sumarferdir.is
Þorsteinn Ásgrímsson
Baldur Arnarson
Með samningi Íslands við Evrópu-
sambandið, sem undirritaður var á
fimmtudaginn, munu meðal annars
falla niður tollar á pasta, pítsur, alls
konar matvörur sem innihalda
súkkulaði og súpur og kornmeti. Þá
fellur niður tollur á villibráð, svo sem
hreindýrakjöt og rjúpur, sem og toll-
ur á nokkra flokka af útiræktuðu
grænmeti. Einnig lækkar tollur á
nokkrum vöruflokkum eins og
rjómaís og frönskum kartöflum.
Samningurinn felur þá í sér aukn-
ingu tollkvóta á smjör, osta, nauta-
kjöt, skyr, alífuglakjöt, lambakjöt og
svínakjöt. Mismunandi er hvort og
hversu mikið hver flokkur stækkar
eftir því hvort um er að ræða útflutn-
ing eða innflutning. Aukast kvótarn-
ir á hverju ári næstu fjögur árin og
verða komnir í fulla stærð árið 2020.
Stærstu breytingarnar fyrir út-
flutning eru þær að tollkvóti á ís-
lenskt lambakjöt sem selt er í Evr-
ópusambandinu er aukinn úr 1.850
tonnum í 3.350 tonn. Þá er bætt við
nýjum tollkvóta fyrir unnar lamba-
kjötsvörur og verður hann 300 tonn.
Kvóti fyrir skyr er aukinn stórlega,
úr 380 tonnum í dag upp í 4.000 tonn
eftir fjögur ár. Þá er opnað fyrir
kvóta á ost upp á 50 tonn, alífugl upp
á 300 tonn og svínakjöt upp á 500
tonn. Smjörkvótinn er einnig aukinn
úr 350 tonnum nú upp í 500 tonn eftir
fjögur ár.
25%-30% af framleiðslunni
Varðandi innflutning verða inn-
flutningskvótar stórlega auknir í
flestum flokkum. Nautakjötskvótinn
fer úr 100 tonnum upp í 696 tonn,
svínakjötskvótinn úr 200 í 700 tonn
og alífuglakjötskvótinn úr 200 í 856
tonn. Þá verður settur upp sérstakur
kvóti fyrir lífrænan alífugl sem ekki
hefur verið hingað til og verður sá
kvóti upp á 200 tonn. Innflutnings-
kvóti fyrir osta verður stækkaður úr
80 tonnum í 380 og kvóti fyrir sér-
osta fer úr 20 tonnum í 230.
Ljóst er að þetta getur haft mikil
áhrif á vöruframboð, verð og fram-
leiðslu hér á landi. Til að setja þessar
stærðir í samhengi nemur með þessu
innflutningskvóti fyrir nautakjöt
þannig um 25-30% af innlendri fram-
leiðslu og ostakvótinn er um 10% af
innlenda markaðnum.
Samkvæmt upplýsingum frá
Landssambandi kúabænda nemur
696 tonna nautakjötskvóti um 1.150
tonnum af nautaskrokkum, en
innanlandsframleiðsla hér á landi
hefur undanfarið verið um 3.500
tonn. Þá hefur sala á innlendum ost-
um hér á landi síðustu 12 mánuði
verið 6.000 tonn, en kvóti fyrir osta
og sérosta verður samtals 610 tonn.
Gott að fá meiri aðgang
Sindri Sigurgeirsson, formaður
Bændasamtakanna, segir jákvætt að
fá aukinn aðgang að markaði fyrir
bæði skyr og lambakjöt í ríkjum
Evrópusambandsins. Þetta sé þó
tvíeggjað sverð. Bændasamtökin
hafi talað mikið fyrir því að fella ekki
niður tolla einhliða og að tvíhliða
samkomulag sem þetta sé því til fyr-
irmyndar.
Þessi mikla breyting geti þó haft
neikvæðar afleiðingar fyrir suma
framleiðendur. „Ljóst er að þetta
verður erfitt fyrir sumar búgreinar,
til dæmis alífuglarækt og svínarækt-
ina,“ segir Sindri. Á móti komi að
heilmikil sóknarfæri séu í útflutningi
á skyri, þótt innflutningur á osti geti
dregið úr ávinningi bænda af því.
„Samningarnir eru um margt já-
kvæðir en rýra samkeppnisstöðu
annarra,“ segir hann.
Sindri segir að samskipti við
Bændasamtökin hefðu mátt vera
meiri á samningstímabilinu, en
bændur muni ekki leggja árar í bát
við þessar fréttir. „Það er engin upp-
gjöf í okkur. Hefðum þó viljað hafa
meira samráð við gerð samninga.“
Ragnar Birgisson, framkvæmda-
stjóri Emmessíss, segir breyting-
arnar munu leiða til aukins innflutn-
ings á erlendum ís. Hversu mikil
áhrif breytinganna muni verða eigi
eftir að koma í ljós.
Niðurfelling á magntolli í 0 kr./kg
Lækkun á tolli Óbreytt
Kornmeti
5-52 kr./kg
Pasta með og án kjöts
13-145 kr./kg
Pítsur
68-99 kr./kg
Súkkulaði
19-129 kr./kg
Kex
5-85 kr./kg
Súpur
4-99 kr./kg
Hreindýrakjöt
1.014 kr./kg
Rjómaís
30% fer í 18%
110 kr. magntollur
fer í 66 kr./kg
Franskar
kartöflur
76% fer í 46%
Smjörvi
Er 30% og
220 kr./kg
Jógúrt
Bökunarkartöflur
60 kr./kg
Villt rjúpa
446 kr./kg
Allar tölur eru miðaðar við núverandi toll
Útflutningur
Innflutningur
Lambakjöt
Skyr
Smjörkvóti
Ostakvóti
1.850 tonn í dag
380 tonn í dag
350 tonn í dag
0 tonn í dag
verður 3.350 tonn
verður 4.000 tonn
verður 500 tonn
verður 50 tonn
Nautakjöt
Ostur
Sérostur
Alífuglar
Lífrænn alífugl
Svínakjöt
100 tonn í dag
80 tonn í dag
20 tonn í dag
200 tonn í dag
0 tonn í dag
200 tonn í dag
verður 696 tonn
verður 380 tonn
verður 230 tonn
verður 856 tonn
verður 200 tonn
verður 700 tonn
Aukinn tollkvóti
Verð á innfluttum matvörum
gæti lækkað um tugi prósenta
 Tollar á margar vörur lækka  Formaður Bændasamtakanna segir breytingarnar tvíeggjað sverð
Baldur Helgi Benjamínsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands kúa-
bænda, segir samtökin ekki búin að
meta markaðsáhrif samningsins.
„Þau gætu orðið veruleg, enda er
um að ræða umtalsvert hlutfall
framleiðslu hér,“ segir Baldur Helgi.
Hann bendir á að mögulegur út-
flutningur Íslendinga til Evrópu-
sambandsins sé innan við einn þús-
undasti af framboðinu þar og hafi
ekki áhrif á verð. Hins vegar sé toll-
kvótinn fyrir osta sem hægt verður
að flytja hingað inn 10% af osta-
markaðinum og nautakjötskvótinn
25% af innanlandsframleiðslu.
„ESB fær að selja umtalsvert
hlutfall meðan við förum með dropa-
teljara út,“ segir Baldur Helgi og
tekur fram að ótímabært sé að tjá
sig frekar um málið að sinni.
Sögðu málið í undirbúningi
Ingimundur Bergmann, formaður
Félags kjúklingabænda, gagnrýnir
vinnubrögðin. „Þetta er baktjalda-
makk. Það var látið í veðri vaka við
okkur að þetta væri í undirbúningi
og hugsanlega inni í myndinni, ekki
að málið væri komið á þetta stig.“
Ingimundur segir ekki ljóst hver
áhrifin verða á hans félagsmenn.
„Við erum að framleiða kjúklinga
við mun strangari skilyrði en löndin
sem á að fara að flytja inn frá; ég
geri ráð fyrir að það séu Evrópu-
löndin. Reglurnar hér eru mun
strangari en víða í Evrópu. Þá bæði
varðandi hreinleika afurðanna og
þéttleika fugla í húsum, o.sv.frv.“
Hann segir breytingarnar
„hljóta“ að hafa áhrif á afkomu kjúk-
lingabænda. „Ég geri ráð fyrir að
það sé inni í myndinni að aflétta
þessum séríslensku reglum. Ég get
ekki ímyndað mér annað. Það hlýtur
að vera það fyrsta sem gert verður,
svo hægt sé að gera íslensku vöruna
samkeppnisfærari.“
Ingimundur bendir á að rekstrar-
umhverfið á Íslandi sé allt mun erf-
iðara en í Evrópulöndum. „Grunn-
kostnaður við framleiðsluna er
miklu meiri hér,“ segir Ingimundur.
Formaður kjúklingabænda
gagnrýnir „baktjaldamakk“
 Samráð skorti  Kúabændur telja áhrifin „veruleg“
Finnur Árnason, forstjóri Haga,
segir breytingarnar „frábærar
fréttir fyrir neytendur og versl-
unina“. „Þarna eru mjög jákvæðar
breytingar að eiga sér stað. Hins
vegar á eftir að taka mjög stór
skref í þessum efnum. Okkur sýn-
ist sem breytingarnar nái ekki til
allra unninna landbúnaðarvara.
Samkvæmt mínum upplýsingum
hafa breytingarnar þannig ekki
áhrif á skinku, parmesanost og
pylsur almennt, svo dæmi sé tek-
ið. Þetta eru ef til vill minni breyt-
ingar en væntingar stóðu til varð-
andi unnar landbúnaðarvörur,“
segir Finnur.
Finnur segir aðspurður að lík-
lega muni verð á ákveðnum
vörum, á borð við franskar kart-
öflur, lækka um tugi prósenta.
Jón Björnsson, forstjóri Festar,
sem rekur Krónuverslanirnar, seg-
ir tollakerfið flókið. Það taki tíma
að átta sig á áhrifum breyting-
anna.
„Við erum að bíða eftir ná-
kvæmum upplýsingum um í hvaða
flokkum er verið að fella niður
tolla og í hvaða flokkum er verið
að lækka tolla … Það er ljóst að
þetta mun lækka vöruverð, gera
Ísland samkeppnisfærara og bæta
vöruúrval. Þess væri náttúrlega
óskandi að þetta tæki gildi fyrr.“
Gunnar Egill Sigurðsson, for-
stöðumaður verslunarsviðs hjá
Samkaupum, segir breytingarnar
munu leiða til lægra mat-
vöruverðs á Íslandi. Hversu mikil
áhrifin verða eigi eftir að koma í
ljós.
Þá muni breytingarnar leiða til
aukins vöruúrvals, enda verði
margar innfluttar vörur sam-
keppnishæfar í verði. Súkkulaði,
frosnar pítsur og franskar kart-
öflur séu dæmi um slíkar vörur.
Valdimar Hafsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Kjöríss, reiknar að-
spurður með að breytingarnar
leiði til aukins innflutnings. Á
móti komi að innlendur fram-
leiðslukostnaður kunni að lækka.
Jákvæð áhrif á kaupmáttinn
Ingólfur H. Bender, forstöðumaður
Greiningar Íslandsbanka, segir á
þessu stigi ekki ljóst hversu mikið
verð á matvöru muni lækka við
þessar breytingar. Það sama gildi
um áhrifin á verðbólgu. Slík lækk-
un óbeinna skatta leiði til lægra
verðs og auki kaupmáttinn.
„Á móti kemur að þetta er eftir-
spurnarhvetjandi fyrir hagkerfið,
ef ekki koma til mótvægisaðgerðir
af hálfu stjórnvalda. Án mót-
vægisaðgerða hefur þetta þannig
þensluáhrif fyrir hagkerfið á tím-
um þegar spenna er í kerfinu. Þau
áhrif eru til að auka verðbólguna.“
Ólafur Darri Andrason, hagfræð-
ingur hjá ASÍ, hafði vegna anna
ekki tök á að meta áhrifin að
sinni.
Verslunarmenn hyggjast auka
innflutning á erlendri matvöru
SAMKEPPNISSTAÐA INNFLUTTRA VARA STYRKIST