Morgunblaðið - 19.09.2015, Side 14

Hvernig græða
eigendur?
» Með styrkjum frá not-
endum.
» Með því að kaupa sig
framhjá skilyrðum um hlutfall.
» Til að halda hlutfallinu í lagi
þarf að hlaða inn ólöglegu efni.
» Ef notandi er einungis að
hala niður efni þarf hann að
borga.
„Þeir sem standa á bak við svona
síður eru klárlega í þessu til að
hagnast,“ segir Guðrún Björk
Bjarnadóttir, framkvæmdastjóri
STEFs, en seint á fimmtudag voru
opnaðar tvær nýjar vefsíður þar
sem hægt er að sækja höfundar-
varið efni þrátt fyrir lögbann sem
héraðsdómur setti í fyrra.
Hérlend rétthafasamtök, STEF,
SFH, SÍK og FRÍSK, hafa náð
samkomulagi við helstu fjarskipta-
fyrirtæki landsins um framkvæmd
lögbannsins. „Við höfum fengið vís-
bendingar um að þeir sem voru
með deildu.net hafi haft þokkaleg
mánaðarlaun,“ segir Guðrún. „Það
fylgir því heilmikill kostnaður að
reka svona síðu og menn gera
þetta til að fá peninga og hafa
ágætt upp úr því samkvæmt okkar
upplýsingum.“
Hún segir rétthafasamtökin vita
af þessum tveimur nýju síðum og
býst Guðrún við að þeim verði lok-
að fyrr en síðar, en vinna við það
hófst strax í gær.
benedikt@mbl.is
Eigendur niðurhals-
síðna hafa góð laun
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 2015
ÁLÞAKRENNUR
Viðhaldslitlar
Þegar hús eru klædd með „viðhaldsfrírri“ klæðningu
er nauðsynlegt að nota „viðhaldsfríar“ þakrennur
Rennurnar frá Grövík Verk í Noregi eru gerðar úr 0.9 mm áli og tærast ekki,
ryðga né brotna. Fyrsta rennan var framleidd árið 1956 og er enn í notkun.
Litir til á lager: Svartar, hvítar, gráar, rauðbrúnar og ólitaðar.
Seljum einnig varmaskiptasamstæður, loftræstistokka og tengistykki.
Smiðjuvegi 4C
Box 281 202 Kópavogur
Sími 587 2202
Fax 587 2203
hagblikk@hagblikk.is
www.hagblikk.is
HAGBLIKK ehf.
Sigurjón J. Sigurðsson
Ísafirði
Verslun Bjarna Eiríkssonar í Bol-
ungarvík eða Bjarnabúð eins og
hún er jafnan nefnd, er ein elsta
starfandi verslunin á Vestfjörðum,
stofnuð árið 1927. Aðeins þrír eig-
endur hafa átt verslunina frá stofn-
un, þ.e. Bjarni Eiríksson sem setti
verslunina á stofn ásamt útgerð og
fiskvinnslu árið 1927, sonur hans
Benedikt Bjarnason, sem hóf störf
við verslun föður síns 13 ára gamall
og tók við ásamt Hildi Einarsdótt-
ur, konu sinni, þegar Bjarni féll frá
árið 1958 og Stefanía Birgisdóttir
og eiginmaður hennar Olgeir Háv-
arðarson, sem keyptu verslunina
árið 1996 og reka hana enn.
Í Bjarnabúð er að finna allt milli
himins og jarðar m.a. vefnaðarvör-
ur, bækur, gjafavörur og fatnað fyr-
ir alla fjölskylduna að ógleymdum
matvörum. Bjarnabúð er vinsæll
viðkomustaður ferðafólks enda
margir áhugasamir um sögu húss-
ins og verslunarinnar.
„Við vöndum okkur við að halda í
horfinu og þó að þær séu ekki uppi,
þá eigum við innréttingarnar frá
opnun verslunarinnar. Hér eru líka
geymdar allar verslunarbækur frá
árinu 1917 og í þeim er hægt að sjá
hver keypti hvað af mat, tóbaki og
öðru sem fólk vanhagaði um. Hér
kennir ýmissa grasa,“ segir Stef-
anía.
„Við höfum opið alla daga ársins
nema tvo, jóladag og nýársdag og
eru allir velkomnir til okkar,“ segir
kaupmaðurinn í Bolungarvík.
Fastur punktur í bæjarlífinu
Morgunblaðið/Sigurjón J. Sigurðsson
Kaupmaður Stefanía Birgisdóttir er þriðji eigandi Bjarnabúðar frá upphafi.
 Bjarnabúð
starfandi frá 1927
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Fólk á erfitt með að ræða um akst-
urslok því þetta er viðkvæmt mál-
efni. Karlmenn eru gjarnan óraun-
særri á eigin akstursfærni en konur.
Ég rakst á það í einni grein að auð-
veldara væri að ræða við aldraða um
tilhögun eigin jarðarfarar en akst-
urslok,“ segir Álfhildur Hallgríms-
dóttir.
Hún skrifaði meistararitgerð í
öldrunarfræði við félagsvísindasvið
Háskóla Íslands, sem nefnist „Akst-
urslok aldraðra. Líf að loknum
akstri“ en Álfhildur hefur starfað um
árabil hjá færni- og heilsumatsnefnd
höfuðborgarsvæðisins.
Ritgerðin byggist á viðtölum við
átta aldraða einstaklinga sem búa í
heimahúsi á höfuðborgarsvæðinu og
voru fyrrverandi ökumenn. Þegar
fólk hættir að geta keyrt sjálft upp-
lifir það sig oft missa mikinn hreyf-
anleika, frelsi og sjálfstæði.
Tregt að breyta ferðahegðun
Hún bendir á að fólk eigi erfitt
með að segja við kunningja eða for-
eldra: „Þú ert farinn að tapa mikið
ökufærni og ættir að fara að huga að
því að hætta að keyra.“ Þessi um-
skipti, að hætta að keyra, reynast
mörgum erfið.
„Fólk er tregt til að breyta ferða-
hegðun sinni. Einkabíllinn er svo
stór hluti af lífsstíl fólks á Vestur-
löndum og þeirrar kynslóðar sem
eldist núna,“ segir Álfhildur. Ýmsar
leiðir eru þó í boði.
Eftir því sem aldraðir nýta sér
fleiri samgöngumöguleika því auð-
veldari verða umskiptin. Hægt er að
nýta akstursþjónustu eldri borgara,
strætó, og leigubíla svo fátt eitt sé
nefnt. Í þessu samhengi bendir hún á
að börn og barnabörn séu oft mjög
dugleg að sinna öldruðum fjöl-
skyldumeðlimum og keyra þá til að
sinna erindum sínum. Þetta nefnir
hún hið dulda þjónustuhagkerfi.
Rannsókn Álfhildar benti til þess,
að fólk þurfi að undirbúa aksturslok
eins og það undirbýr starfslok. Hún
segir að sumir aldraðir telji að það
þurfi ekki að undirbúa sig fyrir akst-
urslok en reynslan sýni að því er
þveröfugt farið.
Byggja eigið ferðanet
Þessi undirbúningur þyrfti að
vera hluti af hefðbundinni starfsemi í
kringum eldri borgara. Víða erlendis
eru haldin sérstök aksturslokanám-
skeið þar sem fólki er hjálpað að fara
í gegnum aksturslokaferlið og kennt
að byggja sitt eigið ferðanet.
„Það þarf að gera aksturslok eðli-
leg. Þetta er svoldið tabú, bæði hér
og erlendis,“ segir Álfhildur.
Aksturslok reynast mörgum erfið
 Auðveldara að ræða tilhögun eigin jarðarfarar en aksturslok  Karlmenn eru gjarnan óraunsærri á
eigin akstursfærni en konur  Þarf að aðlagast aksturslokum eins og starfslokum og byggja ferðanet
Morgunblaðið/Golli
Akstur Það þarf að gera aksturslok eðlileg og ræða um þau, þetta kemur fram í meistararitgerð Álfhildar.
Sunnudaginn 20. september nk. kl.
11 fer fram djákna- og prestsvígsla
í Dómkirkjunni. Séra Kristján Val-
ur Ingólfsson, vígslubiskup í Skál-
holti, annast vígsluna.
Hrafnhildur Eyþórsdóttir verður
vígð djáknavígslu til þjónustu í
Laugarnessókn, Hátúni 10 og 12.
Eva Björk Valdimarsdóttir verð-
ur vígð prestsvígslu til þjónustu í
Keflavíkursókn. Loks verður Jó-
hanna Gísladóttir vígð prestsvígslu
til þjónustu í Langholtssókn.
Vígsluvottar verða: Ásta Ágústs-
dóttir, djákni í Kópavogskirkju, sr.
Erla Guðmundsdóttir, sóknar-
prestur í Keflavíkurprestakalli, sr.
Guðbjörg Jóhannesdóttir, sóknar-
prestur í Langholtsprestakalli, sr.
Helga Soffía Konráðsdóttir, pró-
fastur í Reykjavíkurprófastsdæmi
vestra, sem lýsir vígslu, sr. Kristín
Þórunn Tómasdóttir, sóknar-
prestur í Laugarnesprestakalli, sr.
Oddur Bjarni Þorkelsson, prestur í
Dalvíkurprestakalli. Séra Hjálmar
Jónsson, sóknarprestur Dómkirkj-
unnar, þjónar fyrir altari.
Djákna- og prests-
vígsla á morgun
„Við lítum á það sem okkar
hlutverk að gera fólki kleift að
halda heilsunni svo það geti
verið sjálfstætt sem lengst.
Hluti af sjálfstæðinu hjá mörg-
um er að geta keyrt bíl,“ segir
Sigurbjörn Björnsson öldr-
unarlæknir. Hann segir það
mikilvægt fyrir aldraða að geta
keyrt sem lengst á meðan
heilsan leyfi. Fólk þurfi sjálft
að axla ábyrgð á akstrinum
með því að meta heilsuna.
Í starfi sínu hefur hann ekki
þurft að hringja í lögreglu til
að benda á fólk sem ætti ekki
að vera í umferðinni. „Ég hef
þó þurft að beita fortölum og
þá að beiðni aðstandenda.“
Þau tilfelli hafi þó ekki verið
mörg að sögn Sigurbjarnar.
Hann segir skynsamlegt að
leyfa eldra fólki að aðlagast
því smám saman að hætta
akstri.
Halda
heilsunni
AÐLÖGUN MIKILVÆG