Skólavarðan - 01.03.2007, Blaðsíða 18

18
VETRARFRÍ
Á undanförnum árum hafa flestir grunn-
skólar landsins tekið upp vetrarfrí. „Þó
fyrr hefði verið,” segja sumir og benda
á að skólaárið hafi verið lengt verulega
á undanförnum árum. Aðrir hafa þá
skoðun að slík frí þjóni litlum tilgangi,
að foreldrar hafi ekki tök á að taka sér
frí til að vera með börnum sínum og að
atvinnulífið sé ekki í stakk búið til að
bregðast við þessari breytingu.
Vetrarfrí í grunnskólum hafa tíðkast um
margra ára skeið í flestum nágrannalöndum
okkar. Þar hafa þau þótt nauðsynleg til
að stytta námslotur nemenda, en lengi
vel var skólaárið víðast hvar lengra en
á Íslandi. Samkvæmt upplýsingum frá
danska kennarasambandinu, Danmarks
Lærerforening, ákveða sveitarfélögin sjálf
hvenær vetrarfrí eru höfð. Þau eru þó
yfirleitt á sama tíma yfir allt landið, oftast
eru þau vikulöng og tvisvar á ári. Það sama
gildir um Noreg og Svíþjóð. Í grunnskólum
í Englandi er oftast vikufrí í október og
febrúar og svipað fyrirkomulag er víða í
Evrópu.
Faglegar ákvarðanir skólanna
stangast stundum á við gæsluþörf
foreldra
Elín Thorarensen, framkvæmdastjóri
Heimilis og skóla, segir að ekki hafi verið
almennur þrýstingur frá foreldrum að
koma á vetrarfríum í skólum á Íslandi. Hún
segir að fríið hafi fyrst og fremst orðið til
vegna þeirra aðstæðna sem sköpuðust
við lengingu skólaársins. „Þetta gerðist
nokkuð hratt og án nokkurrar umræðu
og ég veit ekki til þess að rætt hafi verið
markvisst við nokkur foreldrasamtök um
vetrarfríin,“ segir Elín. Að sögn Eiríks
Jónssonar, formanns Kennarasambands
Íslands, má rekja upphaf vetrarfrís í
grunnskólum á Íslandi til kjarasamninga
grunnskólakennara frá árinu 2001. Þá var
skólaárið lengt og skóladögum fjölgað
úr 170 í 180. „Til þess að stytta námslotur
nemenda var gefin heimild til vetrarfrís.
Upphaflega hugsunin á bak við þetta var
að hver skóli gæti metið hvort og hvenær
vetrarfrí væri tekið. Þróunin hefur aftur á
móti orðið sú að nú segja sveitarfélögin
skólunum hvenær þeir eigi að taka leyfi,
hyggist þeir gera það,“ segir Eiríkur. Hann
segir að sú gagnrýni, sem hefur heyrst
varðandi vetrarfrí, snúist yfirleitt um að
börnin séu án gæslu í fríinu. „Vissulega er
skólinn staður þar sem börn eiga að geta
dvalið í öryggi meðan á kennslu stendur.
En skóli er fyrst og fremst menntastofnun.
Telji skólayfirvöld að það sé börnunum og
skólastarfinu til góða að taka vetrarfrí þá
ber að virða þá ákvörðun. Við megum ekki
gleyma því að við erum að tala um börn
og unglinga sem eru að vaxa og þroskast
og þurfa hreinlega hvíld.“
Eiríkur segir að ýmsir aðilar í þjóðfélaginu
líti á grunnskólann sem geymslustað fyrir
börn á meðan foreldrarnir eru í vinnu.
„Þessi afstaða einkennir umræðuna allt
of mikið. Vinnustaðir þurfa að marka
sér fjölskylduvænni stefnu þannig að
hægt sé að koma til móts við þarfir
barna. Það er sífellt verið að draga í efa
faglegheit og ákvörðunarrétt skólanna.
Faglegar ákvarðanir skólanna stangast
því miður stundum á við gæsluþörf for-
eldra. Þá upphefst þessi eilífa umræða
Vetrarfrí í grunnskólum
Nauðsyn eða óþarfi?
Upphaflega hugsunin á bak við þetta var að hver skóli gæti
metið hvort og hvenær vetrarfrí væri tekið. Þróunin hefur
aftur á móti orðið sú að nú segja sveitarfélögin skólunum
hvenær þeir eigi að taka leyfi, hyggist þeir gera það.
Myndirnar tengjast ekki efni greinarinnar.
SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 7. ÁRG. 2007