Skólavarðan - 01.06.2009, Blaðsíða 6

6
SKÓLAVARÐAN 4.TBL. 9. ÁRG. 2009
orðin forfallin áhugamanneskja um kennslu.
Ég naut þess að fá góða kennslu í kennslu,
þótt ég hafi aldrei lært kennslufræði. Á
fyrstu önninni minni sem aðstoðarkennari
í framhaldsnámi vann ég hjá prófessor
sem lagði mikið upp úr samskiptum við
nemendur og góðri endurgjöf. Við vorum
fjögur sem unnum hjá honum og höfðum
50-80 nemendur hvert á okkar könnu.
Nemendur skiluðu verkefnum og ritgerðum
nær vikulega og eftir að við höfðum farið
yfir verkefnin fór prófessorinn yfir vinnu
okkar. Okkur var kennt að vera málefnaleg
í gagnrýni og finna alltaf eitthvað til að
hrósa fyrir. Þegar ég hugsaði til baka um
skólagöngu mína gat ég auðveldlega fundið
dæmi um kennara í Bandaríkjunum sem
höfðu unnið svona, en þeir voru mun færri
heima. Mun algengara var að fá endurgjöf
í töluformi, einhverja punkta af tíu, og lítið
sem sagði manni hvernig væri hægt að bæta
frammistöðu. Það sem mér var oftast bent á
að lagfæra var rithöndin.
Að vísa veginn
Eftir að hafa kennt í nokkur ár hérna heima
sé ég sömu mál og mér fannst vera áberandi
þegar ég var sjálf í skóla endurspeglast í
vissum hlutum. Nemendur vita ekki endi-
lega hvað það er sem þeir vilja gera. Það
virðist ekki vera mikið sem sýnir þeim hvað
felst í ólíkum námsbrautum og margir prófa
hitt og þetta áður en þeir finna sig. Það er
í sjálfu sér ekkert að því, en ég velti samt
fyrir mér hvort ekki sé hægt að búa til
einhverjar tengingar á milli skólastiga til að
fólk átti sig til dæmis á því hver munurinn sé
á sálfræði og félagsráðgjöf, viðskiptafræði
og hagfræði og þar fram eftir götunum. Þá
væru nemendur kannski áhugasamari um
verkefnin sem þeim eru sett fyrir og legðu
meira á sig við að vinna þau vel. Enn vantar
þó mikið upp á þjálfun í ritun og munnlegri
tjáningu til að þeir geti komið fyrir sig orði og
sett fram skoðanir sínar í ræðu og riti þegar
þeir koma inn í háskólakerfið. Ég dett sjálf
oft í það þegar ég fer yfir ritgerðir að leiðrétta
málfar, en mér finnst hreinlega erfitt að
lesa í merkingu þess sem nemendur eru að
segja þegar málfarið er jafn slæmt og raun
ber vitni. Þegar ég bendi nemendum á að
setningin „verkefni Atlantshafsbandalagsins
í öðrum ríkjum“ sé ekki merkingarbær þá
skilja þau fæst hvað ég á við. Þegar ég útskýri
frekar, að þar sem Atlantshafsbandalagið sé
ekki ríki þá eigi ekki að tala um önnur ríki
í sömu setningu, finnst þeim ég vera með
pjatt af því þetta skipti ekki raunverulegu
máli heldur eigi ég frekar að lesa í það sem
þau eru að meina. Minnir mig um margt á
lítinn dreng sem ég passaði fyrir mörgum
árum og hundskammaði mömmu sína
einn daginn fyrir að hlusta ekki rétt á sig.
En þá kemur það aftur á móti upp í hugann
að enginn hugsar skýrar en hann talar og
með því að æfa sig í að setja hugsanir sínar
fram þá skýrast þær. Þannig þjálfum við
nemendur okkar í að móta skoðun sína á
hlutum með því að tala og skrifa um þá.
Þegar ég fór að kenna við Háskóla
Íslands fékk ég tækifæri til að taka þátt í
tilraunaverkefni þar sem við hittumst nokkur
sem vorum að stíga okkar fyrstu skref í
kennslu. Við gátum meðal annars látið taka
okkur upp í kennslu og farið yfir framkomu,
hegðun og stíl. Þetta er vísir að því sem
ég tel að þurfi að verða í framtíðinni, að
háskólakennarar læri að kenna. Við erum öll
sérfræðingar í okkar fagi, vitum hvað skapar
því sérstöðu og viljum gjarnan miðla því.
Hins vegar förum við flest eftir tilfinningu um
hvernig eigi að koma nemendum í skilning
um mikilvægi þessa efnis, án þess að hafa
endilega forsendur til að meta hvernig eigi
að gera það. Við höfum ratað, markvisst eða
fyrir tilviljun, á okkar hillu í lífinu og reynum
að sannfæra nemendur okkar um að hún sé
sú merkilegasta og mikilvægasta í lífinu. Með
þjálfun í kennslu og kennslufræðum verðum
við færari um að kenna nemendum okkar
það sem máli skiptir, að hugsa gagnrýnið
um viðfangsefnið og tjá sig um það.
Silja Bára Ómarsdóttir
Höfundur er aðjúnkt í stjórnmálafræði við HÍ og
doktorsnemi í alþjóðasamskiptum við University of
Southern California.
Þegar ég útskýri frekar, að þar sem Atlantshafsbandalagið
sé ekki ríki þá eigi ekki að tala um önnur ríki í sömu
setningu, finnst þeim ég vera með pjatt af því þetta skipti
ekki raunverulegu máli heldur eigi ég frekar að lesa í það
sem þau eru að meina.
GESTASKRIF: SILjA BÁRA ÓMARSdÓTTIR