Skólavarðan - 01.06.2009, Blaðsíða 11

11
SKÓLAVARÐAN 4.TBL. 9. ÁRG. 2009
SAMTöK FÁMENNRA SKÓLA
Á tuttugu ára afmæli Samtaka fámennra
skóla þann 9. maí sl. var ákveðið að leggja
samtökin niður. Um tuttugu manns víðs
vegar af landinu mættu á afmælisstefnu,
ársþing og aðalfund SFS í Stórutjarnaskóla
þar sem Ólafur Arngrímsson skólastjóri
og samstarfsfólk hans tóku vel á móti
fólki með góðum viðurgerningi í ægifögru
umhverfi. Fluttir voru fyrirlestrar um
skólamál í fámennum byggðum og að því
loknu hófst aðalfundur en fyrir honum lá
meðal annars stjórnartillaga um að leggja
samtökin niður.
Skemmst er frá að segja að tillagan var
samþykkt en jafnframt lét fólk í ljós þá von
að þörfin fyrir samtök af þessu tæi kæmi
ef til vill í ljós þegar þeirra nyti ekki lengur
við og í árferði þegar fólk þjappar sér
saman í hugsjóna- og hagsmunatengdum
samtökum.
„Samtökin hafa aldrei tekið sig neitt
sérstaklega hátíðlega,“ sagði Ólafur Arn-
grímsson meðal annars í setningarorðum
og afmælisávarpi og tilkynnti svo að á eftir
fræðsluerindum yrði haldin líkræða. „Það
hefur tekist illa að endurnýja í SFS og ungt
fólk hefur ekki sóst eftir að ná völdum í
þessum félagsskap,“ sagði Ólafur ennfremur.
Í spjalli við hann og aðra fundarmenn varð
blaðamaður þess áskynja að talsverð eftirsjá
væri að félaginu en jafnframt að vonir stæðu
til að aðrir tækju upp þráðinn og stofnuðu
á nýjan leik til samstarfs fámennra skóla á
öllum skólastigum, ef til vill svæðisbundinnar
samvinnu þar sem ferðalög landshorna á
milli torvelduðu nokkuð samstarf af þessum
toga.
Yfirskrift ársþings SFS var „Menntun á
tímum uppgjörs og endurnýjunar: Samtök
fámennra skóla 20 ára.“ Óli Halldórsson
forstöðumaður Þekkingarseturs Þingeyinga
reið á vaðið með erindi sitt „Byggðir og
bú. Um stoðkerfi menntunar í dreifbýli.“ „Við
erum með stórt starfssvæði,“ sagði Óli um
þekkingarsetrið og ekki að ósekju: „Það
er rúmlega 300 kílómetra akstursleið en
á svæðinu búa einungis um fimm þúsund
manns. Stærsta starfsstöðin er á Húsavík
og aðrar stöðvar eru ekki mannaðar en
þar er aðstaða í námsverum og einnig er
tengiliður á hverjum stað.“ Að sögn Óla
þarf að spyrja tveggja lykilspurninga í
tengslum við menntun þjóðarinnar, annars
vegar hvernig menntakerfi viljum við og
hins vegar hvernig fáum við það? „Við
þurfum að huga að grunnforsendum áður
en þessum spurningum er svarað um
hvernig þjóðfélagsgerð við viljum og þurfum.
Hvernig ætlum við að búa í þessu landi? Við
eigum að þjónusta fólkið en fólkið á ekki
að þjónusta kerfið. Við viljum væntanlega
hámarka velsæld og þjóðarhag og til að
nálgast þá sýn höfum við þrennt: Mannauð,
náttúru og aðrar auðlindir. Gildismat síðustu
ára hefur leitt okkur í ógöngur og borgríkið
hefur blásið út í stað þess að atvinna flytjist
út í byggðir. Landið hefur verið óþarft. Nú er
hugsanlega mikil viðhorfsbreyting í aðsigi.
Höfum við efni á að mennta ekki Tryggva
í Svartárkoti?” spurði Óli og vísaði þar í
léttum dúr til gagnmerks Bárðdælings sem
áður hafði verið getið að góðu á þinginu. Óli
fjallaði einnig, auk annars, um rekstur lítilla
eininga og sagði að við þyrftum að sætta
okkur við slíkan rekstur hérlendis.
„Við þurfum að finna leiðir til að gera vel
faglega en á annan hátt en með stærðinni,“
sagði Óli og Rúnar Sigþórsson dósent við
Háskólann á Akureyri reri að sumu leyti
á sömu mið og tók upp þráðinn frá Óla í
erindi sínu „Það þarf þorp til að mennta barn
– og barn til að mennta þorp.“ „Litlar einingar
eru faglega lífvænlegar,“ fullyrti Rúnar.
„Menntun og samfélag hafa gagnkvæmar
skyldur og hlutverk, annað er óhugsandi
án hins. Menntun er óhugsandi nema í
samfélagi og samfélag er óhugsandi án
skólastarfs. Þessi augljósa staðreynd
skiptir fámenn samfélög máli umfram
önnur vegna þess að skorið hefur verið á
þessi gagnkvæmu tengsl og sum samfélög
eiga ekki lengur skóla.“ Rúnar sagðist nota
hugtakið menntun í þeim skilningi að verða
meira maður (ekki meiri maður). „Menntun
styrkir þekkingu og siðvit og stuðlar að
lífsfyllingu. Það er lítils virði að verða fróður
og fær ef það er ekki notað til góðs eins og
Páll Skúlason talaði fyrir á stórgóðri sjöundu
öskudagsráðstefnunni í Reykjavík. Skólinn
á að vera leiðarljós en ekki einvörðungu
endurspegla för samfélagsins. Enginn skóli
er eyland heldur á sér rætur í samfélaginu
en við verðum að horfa bæði aftur og fram
og eigum að mennta fólk sem ræður við
framtíðina. Skólar eiga að vera stofnanir
á tuttugu ára afmælisfundi í Stórutjarnaskóla
Samtök fámennra skóla lögð niður
Gildismat síðustu ára hefur leitt okkur í ógöngur og
borgríkið hefur blásið út í stað þess að atvinna flytjist
út í byggðir. Landið hefur verið óþarft.
Lj
ós
m
yn
d
ir
:
ke
g