Skólavarðan - 01.04.2003, Blaðsíða 3

4
Leiðar i
Ritstjóri: Kristín Elfa Guðnadóttir kristin@ki.is
Ábyrgðarmaður: Helgi E. Helgason helgi@ki.is
Hönnun: Penta ehf.
Ljósmyndun: Jón Svavarsson
Teikningar: Ingi
Auglýsingar: Öflun ehf. / Kristín Snæfells / kristin@oflun.is / sími: 533 4470
Prentun: Prentsmiðjan Grafík / Gutenberg ehf.
Forsíðumynd: Jón Svavarsson
Skólavarðan, s. 595 1118 (Kristín) og 595 1119 (Helgi).
Þorpsbúarnir í
skólanum
Mikill fjöldi barna á tvö heimili og tengist fleiri fullorðnum náið en áður
var. Þetta er að mörgu leyti gott og minnir um sumt á hin fleygu orð að
það þurfi heilt þorp til að ala upp barn. En samskipti hinna fullorðnu
sem ala upp nútímabarnið eru ekki alltaf til fyrirmyndar, enda gjarnan
til þeirra stofnað á álagstímum og í skugga uppbrots á fjölskyldum.
Fyrir vikið verður heimilið, eða heimilin, ekki ævinlega barninu sá
griðastaður sem skyldi.
Kennarar eru í lykilaðstöðu til að sjá
þegar nemanda líður illa og oftar en ekki
eru það einmitt þeir sem koma fyrst auga
á vandann og hrinda af stað hjálparstarfi
fyrir barn eða ungling í tilfinningalegri
neyð. Undanfarna mánuði hafa kennarar
tekið sig saman um að vekja athygli á sér-
stökum erfiðleikum barna sem eiga við
hegðunartruflanir og geðrænan vanda að
stríða, með þeim árangri að umræða um
þau mál hefur stóraukist í samfélaginu. Vandinn er að sjálfsögðu ekki
bundinn við nemendur í erfiðum heimilisaðstæðum heldur koma þar
einnig til sjúkdómar sem lítt eða ekki eru tengdir umhverfisþáttum. En
hver sem orsökin er láta úrræðin á sér standa. Ef eitthvað er förum við
aftur á bak í stað þess að sækja fram á veginn. Börnum í vanda fjölgar
en úrræðum ekki, það er afturför.
Og bakslagsins gætir á fleiri sviðum. Með lokun Lestrarmiðstöðvar í
fyrrasumar lagðist af mikilvæg starfsemi. Þar fengu lesblindir nemend-
ur greiningu sem er víða forsenda þess að hægt sé að fjármagna þá
aukaaðstoð í náminu sem þeir þurfa með. Eins og staðan er nú þurfa
margir þeirra, sérstaklega nemendur á framhaldsskólastigi, að kosta
lesblindugreiningu hjá einkaaðilum og ekki hafa allar fjölskyldur efni á
því. Í Skólavörðunni að þessu sinni ræðum við meðal annars við Rann-
veigu G. Lund, lestrarfræðing og fyrrum forstöðumann Lestrarmið-
stöðvar, um tildrög og eftirmála lokunar Lestrarmiðstöðvarinnar.
Það þarf heilt þorp til að ala upp barn. Skólinn verður í síauknum
mæli miðpunktur í menningar- og félagslífi í byggðum landsins og því
kjörinn vettvangur fyrir „þorpssamstarf“ af þessu tagi. En þá þurfa for-
eldrar og kennarar líka að taka höndum saman í öflugu samstarfi og
knýja á um úrbætur í brýnum málum. Báðir vita hvar skórinn kreppir
og hagsmunir beggja eru þeir sömu, að tryggja börnum og unglingum
bestu aðstæður sem völ er á til að dafna og þroskast. Ólík nálgun
þessara tveggja hópa, kennara sem fagaðila og foreldra sem
uppalenda, er enn sem komið er ekki fullnýtt í þágu nemenda þótt
samvinna fari vaxandi.
Eitt sinn hafði ég spurnir af leikskóla þar sem starfsmönnum var
bannað að tala illa um foreldra á kaffistofunni og hef síðar fregnað að
svona sé þessu víðar farið í leikskólum. Líklega yrði erfitt að banna for-
eldrum að tala illa um kennara á heimilinu og í áheyrn barna, en aukin
og skipulögð samskipti munu án efa leiða til þess að mjög dregur úr
slíku umtali. Skólinn sem menntastofnun á allt sitt undir því að foreldr-
ar styðji við starfið sem þar fer fram og þá fyrst getur hann líka beitt
sér af fullum krafti í þágu nemenda og fjölskyldna þeirra í víðara sam-
hengi. Án samvinnu - lítill árangur. Svoleiðis er það bara. Það þarf heilt
þorp til að ala upp barn.
Kristín Elfa Guðnadóttir
Efni
Meginviðfangsefni þessa tölublaðs:
DYSLEXÍA 12 - 18
Aftur til fortíðar í þjónustu við nemendur
með dyslexíu? 12
Nemendur blómstra í góðu sambandi við kennara 14
HLJÓM-2, skimunarpróf fyrir elstu nemendur
leikskóla 15
Ljáðu mér eyra, undirbúningur fyrir lestur 16
Sleppum ekki af þeim hendinni 17
Aðrar greinar
Mat á skólastarfi og raunveruleikinn 7
Mat á skólastarfi hefur verið slagorð stjórnvalda um nokkurt
skeið en hver er tilgangur þess og hvernig á að vinna það svo
það skili árangri? Fjórir skólar á grunn- og framhaldsskólastigi
hafa undanfarin tvö ár unnið að matsverkefni undir leiðsögn
Penelope Lisi og héldu nýverið ráðstefnu um málefnið.
Starfsmannasamtöl 8
- tæki til starfsþróunar eða launahækkunar? Gylfi Dalmann
Aðalsteinsson skrifar.
Leikur - samskipti - nám 20
Dr. Ulf Janson var aðalfyrirlesari á námstefnu Félags leik-
skólakennara og Faghóps leikskólasérkennara í marslok sl.
Námstefnuna sóttu 160 manns en markmið hennar var að
vekja athygli á þýðingu leiks fyrir nám og þroska allra
barna og beina sjónum að íhlutunaraðferðum í leik
sem hafa gefist vel.
Sjálfstæð og skapandi vinna 23
Öðruvísi skólalok hjá 10. bekk í Grundaskóla á Akranesi.
Könnunarleikur 24
Einföld og skemmtileg aðferð sem Hildur Skarphéðinsdóttir
hefur verið að kynna fyrir reykvískum leikskólum.
Fastir liðir
Formannspistill 3
Elna Katrín Jónsdóttir skrifar.
Gestaskrif 5
Eru SMS skeytin ógn við ritmálið? spyr Gunnar Salvarsson
Skólavörðuna yfir brúnina á kaffibollanum.
Skóladagar 6
Myndasaga Skólavörðunnar.
Bókaáskorun 22
Nýjung í Skólavörðunni. Magnús Þorkelsson segir frá góðum
bókum og skorar á Ragnar Gíslason að skrifa næst.
Smiðshöggið 30
Douce France ....... eða hvað? Jórunn Tómasdóttir er í
námsorlofi í París og þótt þessi háborg evrópskrar menningar
sé alltaf jafnheillandi er ekki allt sem sýnist...
Að auki
Ráðstefna í Skotlandi um hvernig er að vera barn í samtím-
anum, uppeldisnámskeið Jean Illsey Clarke, hugleiðing
móður um sorgarhugtakið, niðurstöður úr hópastarfi á árs-
fundi FG, rannsóknasjóður leikskóla o.fl.