Skólavarðan - 01.04.2003, Blaðsíða 19

Þannig var með tvær sem mér bárust ný-
lega. Önnur heitir What Works in Schools,
Translating Research into Action. Bókin er
eftir Robert Marzano en hann hefur átt að-
ild að útgáfu fjölda bóka sem eru allar frek-
ar handhægar og fjalla um yfirfærslu rann-
sókna á skólastarf.
Það sem gerir bókina spennandi er að
höfundur fer yfir rannsóknir sem snúa að
skólum, kennurum og nemendum, aðferðir
sem notaðar eru við rannsóknir og hvernig
má yfirfæra þær á daglegt starf. Í lokakafl-
anum er unnið vel úr þessari yfirfærslu og
útskýrt hvernig kennarinn á að vinna sem
leiðtogi en ekki einungis mata nemendur á
þekkingu.
Meðal athyglisverðra kafla eru greining-
ar á þáttum sem hafa áhrif á nemandann.
Þótt bókin sé bandarísk eru ótrúlega
margir þættir í textanum sem tala beint til
lesandans hér á landi. Einnig má segja um
margt af því sem ekki er hægt að yfirfæra
beint að þar fari atriði sem íslenskir skóla-
menn ættu að taka sér til fyrirmyndar.
Önnur bók sem fann sér beina leið inn á
áhugasvið mitt var bókin Teaching
Information Literacy Skills eftir P. Iannuzzi,
C. T. Mangrum II og S.S. Strichart. Þó að
hún sé tæplega fjögurra ára gömul fjallar
hún á mjög handhægan hátt um upplýs-
ingalæsi. Það er mikilvægt að leggja áherslu
á slíkt í tæknisamfélaginu, kenna fólki að
afla gagna, meta gögn, túlka þau og nota
og gera sér grein fyrir því að það að klippa
og líma er ekki ritgerðasmíði heldur þjófn-
aður.
Í bókinni er mjög mikið af afar læsileg-
um texta, verkefnum og hugmyndum sem
auðveldlega má yfirfæra í fjölda námsgreina
og fyrir marga aldurshópa. Farið er í
gagnaleit, gagna- og myndatúlkun,
netnotkun, mat á heimildum og
skipulagningu á skriflegu verkefni.
Upplýsingalæsi og vinnubrögð
tengd verkefnum fá síaukna umfjöll-
un víða erlendis. Þar er gagnrýnt að
námstækni byggi á gömlum hug-
myndaheimi sem ekki fellur að veru-
leika nemenda samtímans. Bókin er
verulega spennandi kostur fyrir þá
sem eru að velta fyrir sér námstækni í
nútímanum.
1. Robert J. Marzano, What Works
in Schools, Translating Research
into Action. (ASCD, 2003) ISBN
0-87120-717-6. Brot bókarinnar
er liðlega A5 og er hún
um 200 blaðsíður.
2. P. Iannuzzi, C. T. Mangrum II
og S.S. Strichart, Teaching
Information Literacy Skills.
Allyn and Bacon, 1999, ISBN
0-205-28007-2. Bókin er í u.þ.b. A4
broti og er tæplega 200 bls. en að
auki fylgir gagnadiskur.
Bókaáskorun, hugle ið ing
22
Það er alltaf vænn stafli af bókum á
borðum hjá mér en verr gengur oft að
komast í að lesa þær. Þó berast mér í
hendur bækur sem ég bókstaflega
sekk ofan í.
Hvað virkar í skólum og
nútímaleg námstækni
Ég er að renna yfir heimasíðu Kennara-
sambandsins þegar ég rek augun í stutta
fréttatilkynningu um fyrirlestur. Þarna er
verið að segja frá fyrirlestri Mariu Riis um
sorg og sorgarvinnu með börnum og
unglingum. Þar er sagt að hún hafi verið
að þróa meðferðarlíkan sitt síðastliðin átta
ár, eða frá því að hún vann með aðstand-
endum fólks sem fórst með ferjunni Eston-
iu. Gott og vel, þetta er þarft efni að ræða
hugsa ég. Að taka á sorg og sorgarvið-
brögðum var eitt það erfiðasta sem ég
gerði í starfi sem leikskólakennari en ekki
síður sem leikskólastjóri. Hræðslan við eig-
in tilfinningar og annarra er sterk. Þetta er
hræðsla sem við þurfum að takast á við og
ræða, meðal annars hvað það er sem
hræðir okkur svo. Fátt er erfiðara en að tala
um dauðann og sorgina við börn þegar
maður getur ekki einu sinni viðurkennt og
fengist við eigin tilfinningar.
Ef ég sný mér aftur að fyrirlestri Maríu
Riis. Ég get ekki fellt mig við hugtakið með-
ferð, ég get ekki fellt mig við að það að
syrgja sé sjúkdómsgert á þennan hátt.
Meðferð er hugtak sem ég set í samband
við sjúkdóma eða áráttur. Takmark með-
ferðar er bati. Sorg er ekki sjúklegt ástand,
hún batnar ekki en það er hægt að lifa með
henni. Hvernig við notum hugtök mótar
hvernig við hugsum um atburði og líðan.
Orð eru öflug tæki sem okkur ber að fara
varlega með. Að starfa með börnum og
fullorðum í sorg er hluti af okkar daglega
lífi. Dauðinn er um margt nær okkur en
nokkru sinni fyrr, hann er viðstöðulaust á
skjánum, en samtímis er hann fjær en
hann hefur nokkurn tíma verið. Kannski er
það merki um firringu samfélagsins að
þurfa að pakka eðlilegum tilfinningum inn,
að meðferðarlíkan sé nauðsynlegt til að
ræða og hugsa um þær. Ég er nú þeirrar
skoðunar að frekar þurfi að svipta hulunni
af, ræða sorgina eins og hún er, sem eðli-
legan hluta af lífi okkar allra, fyrr eða
seinna. Það gerum við ekki með því að
pakka henni inn í líkön og fræðiorð. Það
gerum við með því að viðurkenna hana
sem hluta af lífinu.
Að lokum, ég veit ekkert um hvernig
þetta líkan Mariu Riis er. Vel má vera að
það sé hið besta mál og leitist einmitt við
að afsjúkdómsvæða sorgina. Orsök þessa
litla pistils er hugtakið sem notað er í kynn-
ingunni.
Kristín Dýrfjörð,
móðir og lektor í leikskólafræðum við HA
Hugleiðing móður um sorg og meðferðarhugtakið
Bókaáskorun
Hér með er tekin upp sú ný-
breytni í Skólavörðunni að hafa
bókaáskorun, þar sem skólamenn
segja frá bók eða bókum sem þeir
mæla með og skora á þann næsta
til þátttöku. Magnús Þorkelsson,
aðstoðarskólameistari Flensborgar-
skóla, ríður á vaðið og skorar á
Ragnar Gíslason, skólastjóra Garða-
skóla, að skrifa í næsta blað.