Fréttablaðið - 25.10.2016, Síða 14

1
6
-0
2
5
0
-H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA

Nærandi millimál
… er létt mál
Gríptu með þér gríska jógúrt eða kotasælu
Léttmál frá MS eru bragðgóðar nýjungar með
hreinum grunni og hollum og stökkum toppi.
Grísk jógúrt með döðlum, möndlum og fræjum
eða kotasæla með berjum og möndlum.
möndlur
sólblómafræ
chiafræ
döðlur
grísk jógúrt
graskersfræ Þann19. október birti ég grein í Fréttablaðinu um lífeyrismál þar sem hulunni var svipt af
þeirri hugmynd Flokks fólksins að
peningar sem samsvöruðu skatti
af lífeyris iðgjöldum frá árinu 1988
lægju í lífeyrissjóðunum og hægt
væri að ganga að þeim þar til að
bæta kjör aldraðra og öryrkja o.fl.
Halldór Gunnarsson, varaformað­
ur Flokks fólksins, maldar í móinn í
sama blaði daginn eftir og segir um
lífeyrissjóðsiðgjöldin m.a.: „Fram
til 1988 var greiddur skattur til ríkis
og sveitarfélaga af þessu framlagi.
Það ár var lögum breytt í þá veru
að iðgjaldið var undanþegið skatti,
en greiðsla sem samsvaraði skatti
af iðgjaldinu var innt af hendi til
lífeyrissjóðanna.“ Hann getur þess
ekki hvaða aðili er svo rausnarlegur
að inna þessa greiðslu af hendi né
vísar hann á nein gögn um þessi
stórmerki sem enginn annar virðist
kannast við.
Að færa peninga milli vasa
Jafnvel þó að lífeyrissjóðirnir hefðu
fengið þessar greiðslur væru þær
væntanlega bara hluti af þessum
ca 3.500 milljörðum sem þeir
eru sagðir eiga og duga ekki til að
standa undir lífeyrisgreiðslum. Ef
sjóðirnir eiga áfram að vera hluti
af lífeyriskerfinu dugar lítt að
skerða greiðslugetu þeirra sem er
ónóg fyrir með því að taka úr þeim
peninga til að greiða það sama
með annars staðar frá. Það er eins
og að færa peninga úr einum vasa
í annan.
Alþýðufylkingin tekur heils
hugar undir kröfu um a.m.k.
300.000 króna ráðstöfunartekjur
og hefur auk þess áform um frek­
ari umbætur sem gera lífsbaráttuna
ódýrari, t.d. með afléttingu vaxta­
klyfja. En við tökum ekki undir
hókus pókus tal sem byggt er á full­
yrðingum úr lausu lofti.
Félagsvæðing gegn
markaðsvæðingu
Ef Flokki fólksins er alvara með
sínum kröfum um 300.000 króna
ráðstöfunartekjur, ætti hann að taka
undir baráttu Alþýðufylkingarinnar
fyrir félagsvæðingu fjármálakerfis­
ins og annarra innviða samfélags­
ins. Það er eina leiðin til að stokka
upp tekjuskiptinguna í samfélaginu
þannig að allir geti lifað góðu lífi.
Vandinn við lífeyrissjóðina er ekki
sá að þeir séu of stórir og mikill
rekstrarkostnaður þeirra er jafnvel
lítill hluti af vandanum.
Hins vegar byggist markmið
þeirra um að tryggja lífeyri á þeirri
trú að hægt sé að græða endalaust
á fjármagni án þess að neinn tapi á
móti. Þegar lífeyrissjóðirnir græða á
því að fyrirtæki í eigu þeirra græða,
þá er það ýmist með því að halda
launum niðri eða vöruverðinu háu.
Einnig geta þeir grætt á skulda­
bréfum með háum vöxtum. Í báðum
tilfellum tapar almenningur sem
einnig eru sjóðfélagar lífeyrissjóð­
anna. Þegar lífeyrissjóðirnir tapa á
verðbréfahruni tapa sjóðfélagarnir
líka. Þetta er það sem fæst fyrir 12%
skatt til lífeyrissjóðanna, sem nú á
að hækka í 15,5%. Með félagslega
reknu fjármálakerfi og þar með
lífeyriskerfi sparast mikið fé sem
nota má til að bæta kjör aldraðra og
öryrkja og okkar hinna sem loksins
getum hætt að tapa.
Svar til Halldórs
Gunnarssonar um
lífeyrismál
Þorvaldur
Þorvaldsson
trésmiður og for-
maður Alþýðu-
fylkingarinnar
Með félagslega reknu fjár-
málakerfi og þar með
lífeyriskerfi sparast mikið fé
sem nota má til að bæta kjör
aldraðra og öryrkja og okkar
hinna sem loksins getum
hætt að tapa.
Núverandi kosningakerfi er hannað með þeim hætti að hagsmuna­ og hugsjóna­
bandalög sem ná til um það bil
10% þjóðarinnar geta vænst þess
að vinna þingmenn, og þá að jafnaði
5­7 manna þingflokk. Eftir því sem
bandalögin eru sértækari, minnka
möguleikar þeirra á nægilega
breiðri skírskotun til að ná kjöri, og
eftir því sem þau eru almennari er
meiri hætta á að þau klofni á mótum
sértækra hagsmuna eða hugsjóna.
Það er því innbyggð í kerfið ákveðin
tregða gagnvart myndun breiðra
hagsmuna­ og hugsjónabandalaga,
um leið og þröskuldur útilokar mjög
sértæk bandalög.
Frá sjónarhóli kjósandans tryggir
núverandi kerfi að jafnan er úr
nokkrum kostum að velja. Þann­
ig gætu verið nokkrir flokkar sem
boða stefnu sem hugnast kjósand­
anum, en eru kannski skipaðir fólki
sem honum líst misvel á að muni
koma henni í verk.
Í kerfi samsteypustjórnmála má
líta á kosningar sem nokkurs konar
uppboð á hugmyndum og fólki til
að framkvæma þær. Kjósandinn
leggur lóð sitt á vogarskálarnar með
framboði til merkis um að hann vilji
að fólkið og hugmyndirnar þar að
baki hljóti aukið vægi þegar kemur
að því að mynda stjórn að loknum
kosningum. Í kerfi samsteypu­
stjórnmála gengur kjósandinn ekki
með þær grillur í höfðinu að einn
flokkur muni ráða öllu að loknum
kosningum og þannig koma öllum
sínum hugmyndum í framkvæmd.
Kosningastefnuskrár stjórnmála­
flokka í kerfi samsteypustjórnmála
ber að túlka í því ljósi; þær eru ekki
bókstafleg loforð, heldur fremur
samningsmarkmið ef til stjórnar­
myndunar kæmi. Þetta er, eða ætti
að vera öllum kjósendum ljóst.
Að loknum kosningum ræður
fylgi flokka hversu sterka samn­
ingsstöðu þeir hafa til að koma
markmiðum sínum í framkvæmd í
samstarfi við aðra flokka. Kjósendur
kunna að treysta ákveðnu fólki fram
yfir annað til að framfylgja svipuð­
um stefnumálum, og kjósendur geta
gefið ákveðnum hugmyndum sér­
stakt vægi með atkvæðum sínum.
Á grundvelli vals kjósenda er stefna
málamiðlunar mörkuð fyrir fram­
haldið í stjórnarsáttmála af fólki
sem til þess var treyst af kjósendum.
Væntar stjórnarsamsteypur
myndaðar skömmu fyrir kosningar
um ákveðið fólk eða ákveðnar hug­
myndir taka val af kjósendum sem
þeir annars mundu hafa. Ef búið er
að semja um málamiðlanir áður en
atkvæðin eru talin, missa kjósend­
urnir af tækifærinu til að leggja sitt
lóð á vogina með sjónarmiðum
einhvers af aðilum samsteypunnar.
Heiðarlegra væri að sameina fram­
boð sem vilja ganga bundin til kosn­
inga um ákveðin stefnumál eða fólk.
Ef semja á um málamiðlun á milli
ólíkra framboða áður en atkvæðin
eru talin er valfrelsi kjósenda gefið
langt nef. Enda má spyrja: hug­
myndir hvaða framboðs eiga að
hafa mest vægi við slíka fyrirfram
stjórnarmyndun og á hverju á vægið
að byggja, ef ekki samningsstöðu
sem leiðir af úrslitum kosninga?
Samsteypustjórnmál
Ef búið er að semja um mála-
miðlanir áður en atkvæðin
eru talin, missa kjósendurnir
af tækifærinu til að leggja
sitt lóð á vogina með sjónar-
miðum einhvers af aðilum
samsteypunnar.
Haukur Logi
Karlsson
doktorsnemi í
samkeppnisrétti
við European Uni-
versity Institute
2 5 . o k t ó b e r 2 0 1 6 Þ r I Ð J U D A G U r14 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
2
5
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:2
7
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
0
C
-E
8
0
C
1
B
0
C
-E
6
D
0
1
B
0
C
-E
5
9
4
1
B
0
C
-E
4
5
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
4
0
s
_
2
4
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K