Morgunblaðið - 31.08.2016, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 2016
N
úna í sumar keypti faðir
minn, Alex Páll Ólafsson,
bát og fór á grásleppu-
veiðar og gerði út héðan
frá Stykkishólmi. Ég var
með honum á veiðunum eins mikið
og ég gat í sumar. En ég vann einnig
fullt starf á Hótel Egilsen meðfram
sjómennskunni. Áður hef ég unnið
við ræktun á bláskel og einnig við
þang og afurðir þessu tengdar,“ seg-
ir Jón Viðar Pálsson námsmaður
sem hefur sjómennsku sem hluta-
vinnu á sumrin.
Ertu Hólmari?
„Já, ég er fæddur og uppalinn í
Stykkishólmi og stundaði grunn-
skólanám þar og var í framhalds-
skóla í Grundarfirði. Á veturna
stunda ég nú nám við Háskóla Ís-
lands. Ég byrjaði í sálfræði og lauk
þremur önnur en er nú að skipta yfir
í viðskiptafræðina.“
Áttu til sjómanna að telja?
„Já, pabbi er sjómaður, fór á grá-
sleppu strax þrettán ára og hefur
verið meira og minna á sjó síðan.
Svo eru hinir og þessir í sjómennsku
í kringum mig, ég er að svokallaðri
„Dullafjölskyldu“, sem er gam-
algróin hér í Stykkishólmi, þar eru
nokkrir sjómenn. Langafi minn var
bátasmiður hér í Hólminum í gamla
daga. Sjómennskan er þess vegna
mér í blóð borin og uppeldið hér í
Stykkishólmi stuðlar að því. Sjórinn
er svo nálægur og hefur svo mikil
áhrif á líf fólks hér.“
Gefur aur þegar vel veiðist
Hvernig veiddist í sumar?
„Það veiddist ágætlega hjá okkur
en það hefur reyndar gengið betur.
Pabbi hefur ekki verið á grásleppu
síðan hann var unglingur og margt
hefur breyst síðan. Það fór því dálít-
ill tími í tillraunastarfsemi hjá okk-
ur. Svo gekk brösuglega í sambandi
við bátinn, hann bilaði hvað eftir
annað. En það er þrjóskunni í okkur
pabba að þakka að við fórum í gegn-
um þetta sumar.“
Hafðir þú dálítið upp úr þessu?
„Já, það má segja það. Það er
ágætt upp úr þessu að hafa fyrir
skólafólk. Það eru oft langir dagar á
sjónum, allt upp í tuttugu tíma.
Þetta gefur aur þegar vel veiðist. En
reyndar vorum við ekki að setja nein
aflamet á þessari vertíð – það verður
bara næst. Fólki í landi hættir til að
hugsa með sér að ef einhver sé á
sjónum þá moki hann inn peningum.
En það gáir þá ekki að því að fórn-
arkostnaðurinn er mikill og áhættan
töluverð. Allt veltur líka á hvernig
veiðist. Stundum fiskast ekki neitt
og þá eru kjörin rýr. “
Íslenskt að vera á sjónum
Gætir þú hugsað þér sjómennsku
sem lífsstarf?
„Ég hef oft hugsað um þetta en ég
er ekki viss. Ég get nú varla kallað
mig sjómann með réttu. Ég hef ekki
reynslu af sjómennsku nema sem
sumarstarfi á bátum. Ég hef ekki
farið langa túra á netum eða línu á
stærri skipum. Ég ber virðingu fyrir
þeim sem eru tilbúnir að vera á sjón-
um í lengri túrum, það er mikil fórn
að vera svona lengi í burtu frá fjöl-
skyldunni og öðru skemmtilegu í
landi. En líklega myndi ég ekki vilja
gera sjómennsku að lífsstarfi þótt ég
hafi gaman af að vera á sjó, einkum í
góðu veðri.“
Hvað er heillandi við sjóinn?
„Mér finnst mjög gott að vera úti í
náttúrunni og kannski er þetta að
einhverju leyti hugsjón eftir að hafa
alist upp við sjávarsíðuna. Mér
finnst ég heppinn að hafa haft tæki-
færi til að vera á sjónum og taka
þátt í veiðum og sjómannslífi á
sumrin. Mér finnst það einhvern
veginn mjög íslenskt að vera á sjón-
um.“
Konur standa ekki
í röðum á höfninni
Hefur þú orðið var við að konur lað-
ist mjög sjómönnum eins og gömul
sjómannalög gefa til kynna?
„Nei, ég er ekki viss um að það sé
málið núna. Þær standa allavega
ekki í röðum við höfnina hér. En það
getur samt vel verið að einhverjum
konum þyki sjómenn heillandi. En
þess ber að geta að það er líklega
ekki eins mikið af sjómönnum nú og
í gamla daga.“
Þú hefur verið í sálfræði – hefur
þú skoðað fiskinn og sjómennskuna
með sálfræði í huga?
„Ég hef ekki farið út í að hugsa
um sálarlíf fiska. En ég hef hugsað
um hvers vegna sumir menn eru
aflasælli en aðrir og gengur betur.
Ég held að þar ráði hugarfarið
nokkru. Þeim sem eru jákvæðir í
fasi gengur yfirleitt betur í lífinu.
Ég hef tekið eftir því að þegar mað-
ur sjálfur rær út með bjartsýnum
huga þá veiðist yfirleitt betur. Þeir
sem eru hundfúlir veiða minna. Ég
hugsa að fiskurinn syndi nú ekki
burt frá neikvæðninni en fúlir sjó-
menn gera hlutina sennilega verr en
þeir sem eru jákvæðir, þannig er
það í tilverunni almennt.“
Finnst þér fiskur góður?
„Já mér finnst eiginlega allur fisk-
ur góður nema siginn fiskur. Ég hef
unnið mikið á veitingastöðum og
fengið allskonar fiskrétti þar en
sjálfur er ég ekki neinn listakokk-
ur.“
Sakna kyrrðarinnar
við Breiðafjörðinn
Finnst þér líklegt að fiskur sé góður
fyrir heilastarfsemina?
„Ég hef oft heyrt að svo sé. Alla-
vega ef maður borðar hollan mat og
hugsar vel um sig þá er maður óneit-
anlega skýrari í kollinum.“
Saknar þú sjómennskunnar á vet-
urna?
„Já, ég bý í Reykjavík meðan á
náminu stendur. Stundum þegar ég
hef verið lengi í borginni sakna ég
þess að vera ekki úti á Breiðafirð-
inum í kyrrðinni. Það er mikið af
trillum í Stykkishólmi, þegar
strandveiðarnar eru í gangi, þá er
mesta lífið í bænum.“
Er Breiðafjörðurinn hættulegur
veiðistaður?
„Það er allt morandi í skerjum og
eyjum í firðinum. En pabbi og aðrir
karlar hér sem stunda sjómennsku
kunna vel á miðin sem betur fer.“
Féll milli skips og bryggju
Hefur þú lent í hremmingum á sjó?
„Ég hef lent í smávægilegum
hremmingum, svo sem að fá öngul í
handarbakið og einhverja létta hluti
í hausinn. En alvarlegast var þó
þegar ég datt á milli skips og
bryggju. Það var mjög óhugnanlegt.
Ég slapp samt mjög vel, það voru
góðir menn í kring með hraðar
hendur. Það atvik hefði getað farið
miklu verr. Mér varð ekki kalt fyrr
en ég var kominn heim og undir
heita sturtu. En eftir á var þetta at-
vik sjokk. Ég gerði mér þá grein
fyrir hvað hefði getað gerst.“
Og hvað tekur nú við?
„Ég bý á Stúdentagörðunum á
veturna. Ég byrjaði að taka áfanga í
viðskiptafræðinni meðfram sálfræð-
inni og fannst þeir svo áhugaverðir
að ég ákvað að skipta um svið, þótt
vissulega hafi ég enn áhuga á sál-
fræðinni. Þetta tvennt spilar reynd-
ar töluvert saman. Ég hef stundum
velt því fyrir mér hvort ég eigi eftir
að enda með eitthvert fyrirtæki sem
tengist hafinu. Ég er vanur störfum
tengdum sjávaraiðnaði. Hafið togar
dálítið í mig.“
gudrunsg@gmail.com
Hafið togar dálítið í mig
Sjómennskan heillar,
það er Íslendingum
kunnara en frá þurfi að
segja. Það hefur lengi
tíðkast að námsfólk
sæki sjóinn í náms-
leyfum eða vinni störf
tengd honum. Jón Viðar
Pálsson hefur stundað
grásleppuveiðar og
kræklingarækt ásamt
þjónustustörfum á
sumrin í Stykkishólmi.
Sjómannaætt „Ég er að svokallaðri „Dullafjölskyldu“, sem er gamalgróin hér í Stykkishólmi, þar eru nokkrir sjómenn. Langafi minn var bátasmiður hér í Hólminum í
gamla daga. Sjómennskan er þess vegna mér í blóð borin og uppeldið hér í Stykkishólmi stuðlar að því. Sjórinn er svo nálægur og hefur svo mikil áhrif á líf fólks hér.“
Verðmæti Jón Viðar hefur fengist við ýmislegt sem lýtur að verðmætasókn til sjós,
meðal annars grásleppuveiðar, kræklingarækt og hér sést hann við þangskurð.
Sálfræðin „Ég hef ekki farið út í að hugsa um sálarlíf fiska. En ég hef hugsað um
hvers vegna sumir menn eru aflasælli en aðrir og gengur betur,“ segir Jón Viðar.