Fréttablaðið - 03.11.2016, Side 56

Þessi áhorfandi
varð ósjálfrátt að
mjúkum meitli Þegar ég
leiddi hann um mannfjöld-
ann og Það mynduðust rásir
í salnum sem mótaðist af
gestunum.Okkur mannfólkinu er það kannski ekki í huga frá degi til dags en við verjum umtalsverðum tíma og orku í að átta
okkur á umhverfi okkar og því rými
sem við erum stödd í hverju sinni.
Umhverfi mannsins hefur löngum
verið Haraldi Jónssyni myndlistar-
manni hugleikið og þannig er það
einnig í nýrri sýningu sem hann
opnaði nýverið í Berg Contemporary
undir yfirskriftinni Leiðsla.
Haraldur segir að hann hafi í
raun unnið að undirbúningi sýn-
ingarinnar frá því áður en galleríið
hafi verið orðið til sem slíkt, heldur
aðeins verið komið á teikniborðið.
„Ingibjörg, eigandi gallerísins, bauð
mér að vera með í þeim hópi lista-
manna sem eru á hennar snærum
og að halda þessa sýningu fyrir um
tveimur árum ef ég man rétt. Þá var
ekki byrjað að innrétta hér en þar
sem ég hef mikið verið að vinna
með arkitektúr, tilfinningar og bygg-
ingar sem hugarástand þá hentaði
það mér vel. Ég fór að hugsa um
hvernig galleríið yrði í laginu, skoð-
aði grunnteikningar og fór í svona
fjarskynjunarferli. Teikningarnar
á sýningunni eru unnar með þessi
húsakynni í huga. Þær eru eðlilega
frekar geometrískar, í senn er í þeim
flæði í bæði lit og línum þar sem hið
ófyrirséða er mjög mikilvægt.“
Haraldur segist alltaf hafa verið
mjög heillaður af arkitektúr sem
myndlist. „Allt sem tilheyrir menn-
ingunni miðast við mannslíkam-
ann og út frá því hef ég lengi verið
hugfanginn af þeirri staðreynd að
bygging er í raun og veru ílát utan
um mannslíkamann. Bygging sem
hugarástand og um leið rými fyrir
ákveðna hreyfingu og virkni.“
Á sýningunni er stór veggur lagður
undir vídeóverk af gjörningi sem
Haraldur segist hafa gert á opnun-
inni. „Gjörningurinn tengir saman
öll verkin á sýningunni. Ég fékk
fimm sjálfboðaliða og svo úllendúll-
aði ég þar til það var ein manneskja
eftir. Ég hjúpaði síðan viðkomandi
áhorfanda með sérsniðnu teppi og
leiddi hann um rýmið. Flestir koma
á opnun og það verður til við það
ákveðinn holdskúlptúr sem síðan
hverfur og mig langaði einnig til
þess að varðveita hann með ein-
hverjum hætti. Þessi áhorfandi varð
ósjálfrátt að mjúkum meitli þegar
ég leiddi hann um mannfjöldann og
það mynduðust rásir í salnum sem
mótaðist af gestunum.“
Í verkum sínum leitast Haraldur
meðal annars við að skoða þá farvegi
sem við mótum í okkar daglega lífi
með því hvernig við hreyfum okkur
og ferðumst innan þess rýmis sem
við lifum og hrærumst í. „Við erum
auðvitað vanadýr rétt eins og sauð-
kindin. Við mörkum okkur slóða og
persónulega stíga um net okkar dag-
lega lífs. Hvort sem það er í gegnum
borgina eða okkar eigin íbúð. Mér
finnst þessar skilyrðingar í borgar-
samfélaginu áhugaverðar og líka
hvernig við skilyrðum okkur sjálf.
Hvernig við hreyfum okkur innan
um hluti, byggingar og annað fólk.“
Vídeóverkið er í senn skapað og
sýnt innan listrýmisins en Haraldi er
einnig hugleikið það sem er þar fyrir
utan. „Í verkinu leiði ég manneskju
út undir bert loft og hún mig. Við
líðum um borgarskipulagið í ljósa-
skiptum skynjunarinnar, þangað
til við komum aftur inn í galleríið á
allt öðrum stað.“ Vídeóverkið vísar
sömuleiðis til verks á gólfi sem er
samansett úr ótalmörgum svörtum
samanbrotnum landakortum. „Já,
grunneiningin í því verki er svart
landakort. Það snertir líka eitthvað
mjög líkamlegt. Þau eru svört og því
ólesanleg í hefðbundnum skilningi
og minna kannski eilítið á verk sem
ég gerði úr nafnspjöldum sem voru
hvít báðum megin. Þau eru líka ein-
hvern veginn að hverfa rétt eins og
landakortin með tilkomu snjallsíma
og gps-tækninnar. Það finnst mér
líka áhugavert. Þessi tilfinning fyrir
því sem er að fara. Ég tók eftir því á
opnuninni að sumir veigruðu sér við
að fara þarna inn. Mér finnst spenn-
andi að skapa þetta hik – þetta lík-
amlega ástand áhorfandans. Þarna
liggja næfurþunn mörk á milli listar
og lífs sem er spennandi að kanna.“
Þar sem Haraldur vinnur með
þetta flæði og þau mörk sem við
setjum okkur sjálf í því samhengi þá
er hann að einhverju leyti meðvit-
aður um þetta dagsdaglega. „Ég reyni
að brjóta upp mína farvegi, með mis-
góðum árangri reyndar, en ég reyni.
Maður stendur jú aldrei undir sömu
sturtunni. Galleríið er fyrir mér til-
raunastofa þar sem ég get búið til
kringumstæður sem kalla á viðbrögð
og upplifun. Sá leikur finnst mér
eitt af áhugaverðari viðfangsefnum
listarinnar.“
Þarna liggja næfurþunn mörk á milli listar og lífs
haraldur jónsson myndlistarmaður opnaði sýnunguna leiðsla í Berg Contemporary fyrir skömmu og þar
tekst hann á við umhverfi mannsins og það rými sem við sköpum og förum um í okkar daglega lífi.
Haraldur Jónsson við eitt af verkunum á sýningunni Leiðsla í Berg Contemporary. FréttaBLaðið/GVa
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
Leikhús
extravaganza
eftir Sölku Guðmundsdóttir
HHHHH
Soðið svið og Borgarleikhúsið
Leikarar: María Heba Þorkelsdóttir,
Sveinn Ólafur Gunnarsson, Aðalbjörg
Árnadóttir og Hannes Óli Ágústsson
Leikstjóri: Ragnheiður Skúladóttir
tónlist og hljóðmynd: Ólafur Björn
Ólafsson
Leikmynd: Brynja Björnsdóttir
Lýsing: Ólafur Ágúst Stefánsson
Búningar: Þórunn Elísabet Sveins-
dóttir
Nýtt íslenskt leikverk eftir Sölku
Guðmundsdóttur að nafni Extra-
vaganza var frumsýnt í Borgar-
leikhúsinu síðastliðinn föstudag.
Sýningin er samvinnuverkefni leik-
hússins og leikhópsins Soðið svið
en Salka er einnig hirðskáld hússins
um þessar mundir.
Í fyrrum félagsmálablokk, nú í
eigu eignarhaldsfélagsins Porcellus
Property sem leigir allar íbúðirnar
út til túrista, má finna lítið sölu-
horn kallað Puffins etc. en Lýdía er
eini starfsmaðurinn. Samkvæmt
undanþágusamningi fær hún afnot
af íbúð í lundablokkinni gegn því
að vinna langar vaktir í móttökunni
en heimur hennar riðlast þegar hún
finnur laumuíbúa í kjallaranum.
Grunnefnið og hugmyndirnar
eru þarna, það er augljóst: túrisma-
væðing höfuðborgarinnar, sjálfs-
blekking lífsstílsvarnings og snilli
gömlu revíanna blandast saman
í ádeilu sem hefur alla burði til að
vera spennandi. Inn á milli koma
smellnir brandarar sem hitta í mark
og söngatriðin eru flest einkar góð.
En handritið hefði mátt slípa betur
til, orðfæri persónanna er á köflum
of stirt og söguþráðurinn er alltof
oft ekki nægilega fyndinn.
María Heba Þorkelsdóttir leiðir
leikarahópinn og tekst ágætlega
upp í hlutverki hinnar taugaveikl-
uðu Lýdíu. Tímasetningar hennar
eru góðar en hún stólar alltaf á sömu
nálgunina og persónan þróast lítið.
Laumuíbúann Gnúma leikur Sveinn
Ólafur Stefánsson og svipaða sögu
má segja um hans frammistöðu: hún
er ágæt en alltaf í sama fasanum.
Hannes Óli Ágústsson gerir það sem
hann getur í takmörkuðu hlutverki
skrifstofublókarinnar Júlíusar. Aðal-
björgu Árnadóttur tekst aftur á móti
að finna orkustig sem hæfir verkinu
og drífur áfram hverja senuna á
fætur annarri.
Nýja svið Borgarleikhússins er
eitt af bestu leikrýmum landsins en
dapurlegt er að sjá hversu rýmið er
illa nýtt. Brynja Björnsdóttir er mjög
frambærilegur sviðsmyndahönnuð-
ur og hikar ekki við að taka áhættu
í sinni hönnun en í þetta skiptið
fatast henni flugið. Litlu hlutirnir
heppnast þokkalega en stóra vanda-
málið er hvernig sviðið er minnkað
um helming og dýptinni fórnað
á meðan breiddin er nánast ekki
notuð af persónum verksins.
En slæmu sviðsnýtinguna verður
líka að skrifa á Ragnheiði Skúla-
dóttur, leikstjóra sýningarinnar.
Bæði er Nýja sviðið illa nýtt og sam-
leikur hópsins með stirðara móti.
Alla spennu skortir, framsetningin
nánast alltaf í sama taktinum og
sýningin nánast stöðvast um mið-
bik fyrri hluta en skánar töluvert
eftir hlé. Sýningin rokkar á milli
þess að vera rómantískur gaman-
leikur, revía og farsi en Ragnheiður
vinnur ekki nægilega vel með neitt
af þessum formum þó að revíuhlut-
arnir séu þó best heppnaðir.
Þrátt fyrir fögnuðinn sem fylgir
ávallt nýjum íslenskum leikverkum
þá er einhver ógnvænleg undiralda
sem þjakar íslenska leikritun um
þessar mundir. Salka er hæfileika-
ríkt leikskáld og einstaklega orð-
heppin en Extravaganza virðist vera
annaðhvort óklárað eða tilraun til
að gera of marga hluti í einu án þess
að nostra við neitt af þeim hefðum
sem um ræðir. Þræðirnir hanga
saman en fátt virðist ganga upp í
verkinu eða koma á óvart. Sýningin
hefði getað bjargast fyrir horn með
þéttu utanumhaldi en allt kemur
fyrir ekki.
Sigríður Jónsdóttir
Niðurstaða: Leikhópur og listafólk
sem á að gera og getur gert betur.
Brestir í blokkarlífinu
Úr leiksýningunni Extravaganza sem leikhópurinn Soðið svið sýnir í Borgarleikhús-
inu. Mynd/Hörður SVEinSSon
3 . N ó v e m b e r 2 0 1 6 F i m m t u D a G u r42 m e N N i N G ∙ F r É t t a b L a ð i ð
menning
0
3
-1
1
-2
0
1
6
0
4
:5
8
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
B
2
B
-9
B
5
0
1
B
2
B
-9
A
1
4
1
B
2
B
-9
8
D
8
1
B
2
B
-9
7
9
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
7
2
s
_
2
_
1
1
_
2
0
1
6
C
M
Y
K