Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2015, Blaðsíða 54

Helgarblað 13.–16. mars 201554 Menning
S
öngleikurinn Billy Elliot var
frumsýndur í Borgarleikhús-
inu um síðustu helgi. Verkið
fjallar um 11 ára dreng, Billy
Elliot, sem býr hjá föður,
eldri bróður og ömmu. Verkið ger-
ist á norðausturhluta Englands árið
1984. Bæði faðir hans og bróðir hafa
starfað við kolanámugröft en fara í
verkfall vegna ákvörðunar bresku
ríkisstjórnarinnar um viðamiklar
námulokanir. Þetta verkfall varði í
heilt ár, fram til ársins 1985 og skilaði
engu. Verkalýðsfélög misstu pólitísk
völd sín og tíu árum síðar var búið
að loka 168 af þeim 174 námum sem
opnar voru árið 1983.
Fyrir misskilning lendir Billy einn
daginn í danstíma hjá frú Wilkinsson
sem leikin er af Halldóru Geirharðs-
dóttur. Hún fær áhuga á drengnum,
hann finnur sig í dansinum og fyrr
en varir eru þau farin að búa sig
undir inntökupróf Konunglega ball-
ettskólans í London. Sú hugmynd
á hins vegar ekki upp á pallborðið
hjá pabba hans, sem leikinn er af Jó-
hanni Sigurðarsyni. Honum snýst
þó hugur og þrátt fyrir ríkjandi fá-
tækt í samfélaginu og fordóma í
garð drengja með ballettáhuga, tekst
þeim að safna saman nægu fé meðal
vina og kunningja til þess að fara í
inntökuprófið. Öllum, ekki mjög svo
að óvörum, kemst Billy inn í skólann.
Gamaldags og
langdregið en vel leikið
Eftir að hafa horft á sýninguna með
10 ára dóttur minni varð ég hugsi yfir
því hvers vegna þetta verk var valið
til sýningar með miklum tilkostnaði
árið 2015. Það er auðvitað mjög gott
að unnið sé gegn fordómum gagnvart
drengjum í dansnámi. Ég hygg þó að
þessir fordómar tilheyri hverfandi kyn-
slóðum, krökkum og ungu fólki í dag
þykir ekkert athugavert við dansandi
drengi líkt og parkour-strákarnir geta
líklega vitnað til um. Saga námuverka-
mannanna er auðvitað áhugaverð, en
hér er varla hálf sagan sögð og gagn-
ast því lítið þeim sem ekki til þekkja.
Birtingarmynd kvenna í þessu verki
er ein rugluð amma, dáin dásamleg
mamma, áhugaverður danskennari,
hvers saga er þó ekki sögð, og tíu ball-
ettstelpur sem virðast frekar vekja
fyrir litningu en áhuga danskennarans.
Hafi námuverkamenn átt fá tækifæri
í þessu samfélagi er augljóst að staða
kvenna og stúlkna hefur verið hálfu
verri, þær eru bældar, hæfileikalausar,
ruglaðar eða bara dauðar. Sá sem fær
tækifæri til að komast burt og þroska
hæfileika sína er karlkyns.
Verkið er of langt og lögin afar
misjöfn, bæði smíðin og flutningur-
inn. En þegar Halldóra Geirharðs-
dóttir og Jóhann Sigurðarson bresta
í söng, með sínar flottu og miklu
raddir, stendur salurinn á öndinni.
Halldóra er stórstjarna sýningar-
innar. Hún er frumleg, trúverðug og
einstaklega glæsileg í hlutverki frú
Wilkinson, ballettkennarans, auk
þess sem söngur hennar var fram-
úrskarandi. Jóhann er ekki síðri
söngvari og senur hans með Billy
voru hárfínar og gríðarlega vel unn-
ar. Það má hins vegar setja spurn-
ingarmerki við aldur Jóhanns í hlut-
verki föður hins ellefu ára gamla
drengs. Mér reiknast til að hann
hafi verið kominn nálægt fimmtugu
þegar hann eignaðist Billy, en það er
náttúrlega ekki óheyrt. Sigrún Edda
Björnsdóttir er dýrðleg í hlutverki
hinar rugluðu ömmu og minnir oft
nokkuð á sína eigin móður, svona á
notalegan hátt. Aðrir leikarar koma
minna við sögu og skila sínum hlut-
verkum flestum með sóma.
Fantagóðir krakkar
Börnin sem þátt taka í sýningunni eru
öll alveg ótrúlega góð. Sölvi Viggósson
Dýrfjörð fór með hlutverk Billys
á frumsýningunni en þrír drengir
skipta hlutverkinu á milli sín. Hann
gaf sig allan í dansinn og senan sem
hann dansaði ásamt Karli Friðriki
Hjaltasyni lét engan ósnortinn. Það
hefur verið fengur að því að fá dans-
höfund verksins, Lee Proud, hingað
til lands en hann dansaði í fyrstu svið-
setningu verksins í London og hefur
unnið að uppsetningum þess í bæði
New York og Sidney.
Grettir Valsson var dásamlegur í
hlutverki Michaels og hinn kornungi
Hilmar Máni Magnússon var ein-
faldlega ættleiddur af salnum í hvert
sinn sem hann birtist, ég minnist
þess ekki að hafa séð jafn yndislegt
barn á sviði. Líkt og útlistað hefur
verið, þá gaf handritið stúlkunum tíu
sem léku ballettstelpurnar ekki mik-
ið úr að moða. Þær urðu ekki einu
sinni öfundsjúkar yfir athyglinni og
velgengninni sem Billy naut. Frels-
un hans var ekki þeirra og líklega
hafa þær bara haldið áfram að láta
ballett kennarann smána sig og for-
mæla eftir að Billy yfirgaf bæinn.
Viktoría Rós Antonsdóttir fékk þó
að skapa sér persónu í hlutverki
Debbie, dóttur frú Wilkinson, og
gerði það vel.
Að baki sýningunni liggur gríðar-
lega mikil tæknivinna. Fremsta í
flokki vil ég nefna hljóðstjórana
sem vinna mikið þrekvirki með öll-
um þessum leikarafjölda. Hljóm-
sveitarstjórn, leikmynd, lýsing, dans,
myndbönd og hljóðstjórn mynda
magnað samspil sem nær hápunkti
sínum í lokaþætti leikritsins, þegar
námumennirnir síga aftur niður í
jörðina eftir lok verkfallsins.
Í stuttu máli þá er þetta vel unnin
stórsýning og mikil upplifun en
handrit og lagasmíði heilluðu ekki á
þann hátt sem vonir stóðu til. Einnig
er ljóst að leikstjóri hefur haft gríðar-
lega góða stjórn á öllum þeim fjölda
sem að sýningunni koma. n
Góð uppfærsla á veikum grunni
Söngleikurinn Billy Elliot í Borgarleikhúsinu
„ Í stuttu máli þá
er þetta vel unnin
stórsýning og mikil upp-
lifun en handrit og laga-
smíði heilluðu ekki á þann
hátt sem vonir stóðu til.
Billy Elliot Leikritið
gerist í miðju verkfalli
námuverkamanna árið
1984 vegna viðamiklla
námulokanir bresku
ríkisstjórnarinnar.
A
rkitektar gera fleira en að
hanna hús þessa dagana.
Hildur Steinþórsdóttir er
á meðal þeirra sem fara
ótroðnar slóðir í verkefnum og efnis-
vali. Á daginn vinnur hún sem arki-
tekt hjá PK-Arkitektum, en tekur sér
einnig ýmislegt annað skapandi fyrir
hendur. Á Hönnunarmars opnar
hún tvær sýningar þar sem annars
vegar er unnið með steypu og hins
vegar með gull og silfur.
Óvenjulegur eyrnalokkur
Skartgripalínan II - Indland Ísland,
er samstarfsverkefni Hildar, ASA
Jewellery og Írisar Stefánsdóttur
ljósmyndara. Línan er hönnuð fyr-
ir íslenskar konur undir áhrifum frá
indverskri skartgripahefð og er sýnd
í Hrím, Laugavegi 25.
Fyrir nokkrum árum eignaðist
Hildur óvenjulegan eyrnalokk frá
Indlandi, og hefur borið hann nán-
ast daglega síðan. Eyrnalokkurinn
og viðbrögð hér
heima við honum
urðu innblástur
að hönnun skart-
gripalínunnar.
„Fólk hefur stopp-
að mig í biðröðum
um allan bæ til að
dást að þessum
eyrnalokki. Hann
er sérstakur því
hann hangir utan
um eyrað en er
samt festur á ein-
um punkti. Svo
er hann þægileg-
ur og passar við
öll tilefni. Ég get
verið að steypa
með hann á
mér, hann flæk-
ist ekkert fyrir,
og svo get ég farið í síðkjól í kampa-
vínskokkteil síðar sama dag,“ segir
Hildur.
Spennandi steypa
Annað athyglisvert verkefni, sem
Hildur vinnur með
Rúnu Thors vöru-
hönnuði undir
merkjum TOS
designers, verður
sýnt í Harbinger
sýningarrýminu
á Freyjugötu 1.
Listamannalaun
og styrkur frá Hönnunarsjóði Ís-
lands gerði þeim kleift að kynna
sér alveg nýjan efnivið, svokallað
trefjasement.
„Trefjasteypan hefur þann eig-
inleika að vera mjög þunn, en samt
gríðarlega sterk. Frumgerðirnar sem
við sýnum í Harbinger eru fjölbreytt-
ir innanstokksmunir – afrakstur
tveggja daga tilraunavinnu í verk-
smiðjunni í Sviss.“
Umsóknarferli sannra Íslendinga
Sama dag og umsóknarfrestur-
inn fyrir styrk úr Hönnunarsjóði
rann út ákváðu Hildur og Rúna að
sækja um, enda sannir Íslendingar:
„Ég hringdi út til Eternit, en það er
fyrirtækið sem framleiðir trefja-
steypuna, og bað um að fá að tala
við skemmtilegasta starfsmann-
inn þeirra. Hönnunarstjóranum
fannst þetta fáránlega fyndið, og
fyrir klukkan 12 var ég komin með
staðfestingu í hendurnar þess efn-
is að við Rúna værum velkomnar
í heimsókn. Ég svaraði með því að
senda honum tölvupóst sem inni-
hélt eitt myndband – lagið Gold
með Spandau Ballett. Fannst það
táknrænt.“
Trefjasteypan er ekki fáanleg á
Íslandi en Hildur og Rúna ætla að
þróa gripina áfram og stefna í kjöl-
farið til Sviss til að hleypa fram-
leiðslu af stokkunum. n
Arkitekt vinnur með fjölbreyttan efnivið
SteypA
oG Gull
Ragnheiður Eiríksdóttir
ragga@dv.is
II - Indland Ísland Eyrnalokkur úr línunni.
Rúna Thors og Hildur
Steinþórsdóttir
Hæstánægaðar með trefja-
steypuna. mynd SIGTRyGGUR aRI
Billy elliot
Höfundur: Lee Hall Þýðing: Karl Ágúst
Úlfsson Leikstjóri: Bergur Þór Ingólfsson
Leikarar: Halldóra Geirharðsdóttir, Jóhann
Sigurðarson, Sigrún Edda Björnsdóttir,
Baldvin Alan Thorarensen, Hjörtur Viðar
Sigurðarson, Sölvi Viggósson Dýrfjörð og
fleiri. danshöfundur: Lee Proud Leikmynd
og myndband: Petr Hloušek Lýsing:
Þórður Orri Pétursson Búningar: Helga I.
Stefánsdóttir Tónlist: Elton John
Hljóðhönnun: Gunnar Sigurbjörnsson
Tónlistarstjórn: Agnar Már Magnússon
Sýnt í Borgarleikhúsinu
Bryndís Loftsdóttir
ritstjorn@dv.is
Leikhús