Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.2015, Blaðsíða 10

Helgarblað 7.–10. ágúst 201510 Fréttir
Gríðarlegir
hagsmunir
í húfi
Örn Pálsson, fram-
kvæmdastjóri
Landssamtaka
smábátaeigenda,
segir að nú séu
afleiðingar af
stuðningsyfirlýsingu Íslands fyrir
refsiaðgerðum gagnvart Rússum,
vegna ástandsins í Úkraínu, farnar
að hafa veruleg áhrif á íslenskan
sjávarútveg, þá sérstaklega smá-
bátaútgerðir.
Fyrir tæplega ári síðan skrif-
aði Örn grein í Fiskifréttir þar sem
hann sagðist hafa áhyggjur af því
að stuðningur Gunnars Braga
Sveinssonar utanríkisráðherra við
refsiaðgerðir gagnvart Rússum
gæti haft skaðleg áhrif fyrir sjávar-
útveginn.
„Sumir mundu kalla slíkt ögrun
við rússneska björninn,“ sagði Örn
meðal annars í greininni.
Þar gerði Örn einnig ítarlega
grein fyrir því hvaða hagsmun-
ir væru í húfi. Hann segir að nú sé
spá hans, um að illa gæti farið fyrir
íslenskum sjávarútvegi, að rætast.
„Þetta kemur mér ekkert á
óvart. Ég taldi að utanríkisráð-
herra hefði farið offari í málinu og
það hefði þurft að hugsa það til
enda. Við erum örþjóð og það má
ekki gleyma því að við eigum allt
undir því að geta selt okkar afurð-
ir,“ segir Örn í samtali við DV.
Eins og DV greindi frá er Ísland
nú á lista yfir þjóðir sem rússnesk
stjórnvöld segja að til greina komi
að beita viðskiptaþvingunum.
Haukur Þór Hauksson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Samtaka fyrir-
tækja í sjávarútvegi (SFS), sagði í
samtali við DV fyrir skemmstu að
gríðarlegir hagsmunir væru í húfi
ef rússnesk stjórnvöld ákveða að
beita viðskiptaþvingunum á Ís-
lendinga enda sé Rússland stærsti
markaðurinn fyrir íslenskar upp-
sjávarvörur.
Píratar fengu
Jóns Gnarr-áhrifin
n Á miklu flugi í skoðanakönnunum n Gott gengi mögulega komið til að vera
Þ
að er eins og Jóns Gnarr-
áhrifin frá 2010 hafi færst svo-
lítið yfir á Pírata. Nýjungin,
hreinleikinn og það að vera
algjörlega laus við gömlu
pólitíkina,“ segir Grétar Þór Eyþórs-
son, prófessor í stjórnmálafræði við
Háskólann á Akureyri, spurður út í
gott gengi Pírata í skoðanakönnun-
um að undanförnu.
Hann segir þetta vitaskuld vera
tilgátu en finnst eins og þessi áhrif
hafi ómeðvitað færst frá Bjartri fram-
tíð yfir til Pírata þó að Jón Gnarr hafi
hvergi komið þar nærri. Píratar hafi
nánast stolið áhrifunum frá Bjartri
framtíð.
Píratar mældust með 35% fylgi
í nýlegri skoðanakönnun MMR og
hafa síðan í apríl verið með yfir 30%
fylgi, langt á undan Sjálfstæðisflokkn-
um sem er næststærsti flokkur lands-
ins með 23,1% fylgi. Þar á eftir koma
framsóknarmenn með 12,2%, Vinstri
grænir með 10,2%, Samfylkingin með
9,6% og Björt framtíð með 4,4%.
Komið til að vera?
„Þetta er eitthvað sem við höfum
ekki séð áður, svona langvarandi vel-
gengni hjá litlum flokki. Það fara að
vakna þær spurningar hvort þetta sé
komið til að vera,“ segir Grétar Þór
um Pírata. „Menn hafa fram að þessu
talið Pírata vera geymslustað fyrir óá-
nægju með fjórflokkana. En svona
langvarandi óánægjutjáningu höfum
við kannski ekki séð áður. Við hljót-
um að fara að velta fyrir okkur hvort
við séum að fara að sjá varanlegar
breytingar á mynstrinu í pólitíkinni.“
Gunnar Helgi Kristinsson, pró-
fessor í stjórnmálafræði við Háskóla
Íslands, telur langlíklegast að fólk
fylki sér á bak við Pírata núna vegna
óánægju með hina flokkana og telur
prófíl Pírata ekkert sérstaklega skýr-
an ef stefna þeirra er skoðuð. „Að
svo miklu leyti sem hann er skýr þá
er hann frekar þröngur á ýmis atriði
sem tengjast upplýsingabyltingunni
og fleiru slíku, sem er kannski ekk-
ert mjög líklegt að gríðarlega stórir
hópar kjósenda séu mjög uppteknir
af akkúrat á þessum punkti,“ útskýrir
Gunnar Helgi.
Eins og síld í landhelgi
Hann telur að fólk sem sé einfaldlega
á móti kerfinu kjósi Pírata. „Það er til-
tölulega almenn óánægja með stöðu
stjórnmála á Íslandi. Sérstaða Pírata
er að þeir hafa engin tengsl við gamla
flokkakerfið á meðan Samfylkingin
og Vinstri græn voru í ríkisstjórn á
mjög erfiðum tíma. Svo hefur Björt
framtíð ekki alveg sama slagkraft eins
og er,“ segir hann.
„Þetta er svolítið eins og síldin sem
siglir stundum inn í landhelgi hjá ein-
hverjum flokki og út úr henni annað.
Það er svolítið tilviljunum háð hvar
fylgið endar. Ég myndi ekki þora að
lesa mikið inn í þetta hvernig næstu
kosningar eru líklegar til að fara. Þetta
breytist of hratt.“
Helgi Hrafn höfðar til fólks
Spurður hvað Píratarnir séu að gera
rétt svarar Grétar Þór að skeleggur
málflutningur varðandi gegnsæi og
hreinlegri vinnubrögð í pólitík hafi
haft mikið að segja. Einnig skipt-
ir máli að þeir tengjast ekki gamla
fjórflokknum. „Ég held að Píratarn-
ir fljóti svolítið á þessari vantrú á
gömlu pólitíkinni og gömlu vinnu-
brögðunum eftir hrunið,“ segir hann
og nefnir einnig þátt Helga Hrafns
Gunnarssonar. „Hann hefur ekkert
verið að fela veikleika og hefur kom-
ið fram heiðarlega. Ég held að það sé
að höfða til fólks. Hann er ekkert að
reyna að láta fólk halda að hann sé
snjallastur í heimi heldur.“
Leiðréttingin breytti engu
Grétar Þór segist ekki koma auga á
neitt sem muni breyta þessu góða
gengi Pírata, þó svo að auðvitað geti
allt gerst í pólitík. „Maður hélt að það
myndi eitthvað breytast í mynstrinu
í fyrra þegar ríkisstjórnin tilkynnti
niðurstöður leiðréttingarinnar en það
gerðist ekki. Skömmu síðar fóru Pírat-
ar að rísa. Ég sé ekkert í kortunum
sem getur breytt þessu, nema eitt-
hvað óvænt gerist. Að óbreyttu gæti
þetta haldist út kjörtímabilið.“
Gunnar Helgi segir hið góð fylgi
Pírata að sjálfsögðu ánægjulegt fyr-
ir flokkinn en telur aftur á móti ólík-
legt að það haldist óbreytt. „Þetta gef-
ur þeim aukið „platform“, gerir þá að
virðulegri flokki og gefur þeim tæki-
færi sem þeir geta byggt á. En það er
ekki hægt að gera ráð fyrir að þetta
muni halda sér. Það hafa mjög oft
orðið svona sveiflur á milli kosninga
í íslenskri stjórnmálasögu.“
Ekki afskrifa Bjarta framtíð
Grétar Þór er ekki viss um að kenna
megi „foringjakrísu“ um lítið fylgi
hinna flokkanna. Skýringin er frekar
sú að þeir eru hluti af gamla kerfinu.
„Einhvern veginn situr Björt fram-
tíð uppi með það. Að vera að hluta
til tengd þessari fortíð. Maður klór-
ar sér í höfðinu yfir því að það er ekki
nema rúmt ár síðan Björt framtíð
vann ágætis sigur í sveitarstjórnar-
kosningunum. Flokkurinn hefur náð
fótfestu hér og þar um landið á sveit-
arstjórnarstiginu og það gæti orðið
honum drjúgt í næstu kosningabar-
áttu. Við skulum ekki afskrifa Bjarta
framtíð.“
Búnir að spila út trompunum
Fylgi ríkisstjórnarflokkanna tveggja
er aðeins um 33% samkvæmt
könnuninni. „Þeir eru komnir á sama
stað og fyrri ríkisstjórn var lengi vel á.
Það hélt sér inn í kosningarnar,“ seg-
ir Grétar og bætir við að þrátt fyrir að
ríkisstjórnin sé búin að spila út stóru
trompunum sínum sé hún enn með
lítið fylgi. „Þeir eru búnir með ásana
á hendinni, alla vega í bili. Maður veit
ekki hvað kemur upp úr hattinum rétt
fyrir kosningar.“ n
Freyr Bjarnason
freyr@dv.is
„Þetta er eitthvað
sem við höfum ekki
séð áður, svona langvar-
andi velgengni hjá litlum
flokki. Það fara að vakna
þær spurningar hvort
þetta sé komið til að vera.
Grétar Þór Eyþórsson Býst við því að
gott gengi Pírata muni halda áfram.
„Þetta er svolítið
eins og síldin
sem siglir stundum
inn í landhelgi hjá
einhverjum flokki og
út úr henni annað. Það
er svolítið tilviljunum
háð hvar fylgið endar.
Gunnar Helgi
Kristinsson
Segir gott fylgi
Pírata gera þá að
virðulegri flokki.