SÍBS blaðið - 01.11.2000, Blaðsíða 24

Lungnaendurhæfing
styrkur þeirra vöövahópa skilar sér í meiri
öndunargetu, sem auðveldar lungnasjúklingum
margar athafnir daglegs lífs.
Ef sú aöferð sem valin hefur veriö til þolþjálf-
unar krefst ekki þátttöku efri útlima er nauö-
synlegt að bæta við styrkjandi æfingum íyrir
efri hluta líkamans. Dæmi um þolþjálfunar-
aöferðir sem ekki styrkja efri útlimi eru ganga
og hjólreiðar, en dæmi um aðferðir sem styrkja
efri útlimi eru sund og skíðaganga.
Vöðvateygjur
I lok hvers æfingatíma er áhersla lögð á
vöðvateygjur, eftir því sem við á. Markmiðið er
að lengja vöðva, koma í veg fyrir vöðvastytt-
ingar, fyrirbyggja harðsperrur og auka vellíðan.
Fræðsla
Það skiptir mjög miklu máli fyrir lungnasjúkl-
inga að þekkja einkenni sjúkdóma sinna og
áhrifaþætti. Meö því að fræðast sem mest um
allar hliðar sjúkdómanna geta sjúklingar lært
að forðast það versta og laða í staðinn fram
betra líf með langvinna sjúkdóma. Fræðsla er
því einn mikilvægasti hluti meðferðar.
Sjúkraþjálfarar á lungnasviði Reykjalundar
fræða lungnasjúklinga m.a. um:
- Líffæra- og lífeðlisfræði öndunarfæra.
- Orsakir og einkenni lungnasjúkdóma.
- Öndun og hósta.
- Stoðkerfísverki í hálsi og herðum.
- Þol- og styrkþjálfun.
Öndunaræfingar
Sjúkraþjálfarar kenna fólki meö lungnateppu
æfingar til að bæta öndunarstjórn og auka
útöndun og ráðleggja sjúklingum að gera þær
nokkrum sinnum daglega.
/------------------\
EINN EINNTVEIR
NEYÐARLfNAN
V__________________/
Slímlosandi meðferð
Það er ekki algengt að lungnasjúklingar á
Reykjalundi þurfi hjálp við slímlosun, en sumir
lungnateppusjúklingar hafa mjög mikinn
slímuppgang eða eru of máttfarnir til að
hreinsa slim úr öndunarfærunum hjálparlaust.
Sjúkraþjálfarar geta þá beitt sérhæfðum
sjúkraþjálfunaraðferðum til aðstoðar, t.d banki,
hristingi, fræðslu, hóstatækni og
öndunaræfmgum.
Meðferð stoðkerfisvandamála
Eymsli, verkir, stirðleiki og hreyfiskerðingar í
hálsi og herðum eru algengur fylgikvilli
langvinnra lungnasjúkdóma. Höfuðverkur er
einnig algeng kvörtun.
Astæður þessara verkja eru m.a. aukið álag á
aðstoðar innröndunarvöðva, breytt öndunar-
mynstur, aflögun brjóstkassa, svefnvandamál,
spenna og kvíöi.
Sjúkraþjálfari metur ástand sjúklings, m.a. með
skoðun stoðkerfis og viðeigandi prófunum og
gerir síðan áætlun um meðferð einkenna og
fræðslu til sjúklings.
Oft má bæta ástandið mikið og halda því
þokkalegu með: betri skóm, nýjum kodda, nýrri
rúmdýnu, betri stól, breytingum á vinnuað-
stöðu, leiðréttingu á líkamsstöðu, sfyrkþjálfun
efri útlima, liðleikaæfingum fyrir háls og
herðar og teygjuæfingum fyrir vöðva í hálsi og
herðum. I sumum tilfellum er nauðsynlegt að
grípa tímabundið inn í vandamálið með
sérhæfðum aðferðum sjúkraþjálfunar.
Leiðbeiningar um áframhaldandi
þjálfun
Lungnaendurhæfing er námskeið ætlað lungna-
sjúklingum til að kynnast og ná að tileinka sér
breytta lifnaðarhætti. Nokkrar breytingar eru
mikilvægastar, þar með talið að gera reglu-
bundna hreyfingu að föstum hluta daglegs lífs.
Það tekur líkamann marga mánuði að ná besta
hugsanlega þjálfunarástandi (hámarks
þjálfunaráhrifum) og því er ljóst að við lok
lungnaendurhæfmgar, sem alla jafna er 6 vikna
tímabil, má enn vænta mikils árangurs af
þjálfun. Áhrif þjálfunar Qara smám saman út
þegar þjálfun er hætt, þess vegna skilar 6
vikna þjálfunartímabil ekki langtímaárangri ef
regluleg þjálfun heldur ekki áfram.
Regluleg hreyfing og hæfileg áreynsla eru
jafnnauðsynleg undirstaða heilbrigðrar sálar í
hraustum líkama og Qölbreyttar, næringarrikar
og reglulegar máltíðir. Flestir vita að það þarf
ekki mjög langan tíma á ónógu og/eða einhæfu
fæði til aö þróa einkenni vannæringar, en
kannski vita ekki eins margir um sambærileg
áhrif hreyfingarleysis og of litillar áreynslu.
Reglubundin hreyfing og áreynsla er ekki aðeins
góð fyrir þá sem nenna að hreyfa sig, heldur
alger nauðsyn öllu fólki sem vill bæta og/eða
viðhalda andlegu- og líkamlegu heilbrigði sínu.
24