Fréttatíminn - 17.06.2016, Blaðsíða 10

10 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 17. júní 2016
Þjóðin Miklar breytingar á
samsetningu þjóðarinnar
Miðað við spár um fjölgun ferða-
manna er fyrirséð að innflutningur
vinnuafls mun stóraukast á næstu
árum. Þar sem íslenskum ríkis-
borgurum fjölgar hægt vegna mik-
ils landflótta mun vinnuaflsþörfinni
fyrst og fremst verða mætt með er-
lendu fólki. Ef gert er ráð fyrir að
samsetning þess fólks verði svip-
uð og þess fólks sem hefur flutt til
landsins á undanförnum árum get-
um við búist við að pólska samfélag-
ið á Íslandi stækki úr ellefu þúsund
manns í 38 þúsund manns þegar
kemur fram á miðjan næsta ára-
tug. Sem fyrr myndu Pólverjar vera
langfjölmennastir útlendinga á Ís-
landi og síðan aðrir Austur-Evrópu-
menn. Án breyttrar stefnu stjórn-
valda er ekki hægt að gera ráð fyrir
stórum hópum flóttafólks eða fólks
frá stríðshrjáðum löndum.
Til að þjónusta fimm milljónir
ferðamanna eftir nokkur ár þarf
að flytja inn til landsins um 40 þús-
und starfsmenn. Þá er ekki tillit tek-
ið til þeirra byggingaverkamanna
sem þarf til að reisa öll hótelin og
þjónustumiðstöðvarnar né breikka
vegina og reisa brýrnar. Hér er að-
eins reiknað með þeim fjölda sem
þarf í hótel- og veitingahúsageir-
ann, ferðaskrifstofur og samgöng-
ur í lofti og á láði. Ef við reiknum
með viðbót vegna byggingafram-
kvæmda og að starfsfólkinu mun
fylgja börn má gera ráð fyrir að
hingað muni flytjast um 60 þúsund
manns á næstu árum.
Þetta mun gerbreyta samsetn-
ingu íbúanna. Í dag eru rúm 92
prósent íbúanna íslenskir ríkis-
borgarar. Þeim fjölgar hægt vegna
viðvarandi landflótta þrátt fyrir
að flestir hagvísar vísi upp. Það er
eins og umbreyting samfélags-
ins eftir Hrun og með aukn-
um ferðamannastraumi hafi
ekki bætt aðstöðu fólks al-
mennt. Margt bendir til að
þvert á móti hafi aðstæð-
ur ungs menntaðs fólks
í raun versnað. Fjölgun
ferðamanna þrengir að hús-
næðismarkaðnum og ferða-
mannaþjónustan kallar ekki á
menntað fólk í hálaunastörf held-
ur þvert á móti mikinn fjölda til lág-
launastarfa.
Útlendir úr 9 í 41 prósent
Ef við fleytum áfram fjölgun ís-
lenskra ríkisborgara, sem búsettir
eru á Íslandi, fram á miðjan næsta
áratug getum við gert ráð fyrir að
þeim fjölgi aðeins lítillega; úr 305
þúsund í 307 þúsund. Á sama tíma
munu um 60 þúsund erlendir rík-
isborgarar flytja til landsins og íbú-
arnir verða samtals um 391 þúsund.
Þá verða erlendir ríkisborgarar um
21,5 prósent fjöldans og en íslenskir
ríkisborgarar verða komnir niður í
78,5 prósent.
Hér í Fréttatímanum kemur fram
að ferðamenn verði að meðaltali
um 16 prósent þeirra sem dvelja á
landinu hverju sinni og um 25 pró-
sent yfir háannatímann.
Á slíkum dögum getum við sagt
að þá muni verða á landinu um 59
prósent íslenskir ríkisborgarar, 25
prósent ferðamenn og 16 prósent
erlendir ríkisborgarar, sem fyrst
og fremst vinna við að þjóna ferða-
mönnunum.
Ef við horfum nokkur ár aftur þá
voru þeir sem voru staddir á Íslandi
um 90,5 íslenskir ríkisborgarar, 6,5
prósent erlendir og 3 prósent ferða-
menn.
Þetta eru miklar breytingar á
stuttum síma.
Næstum 40 þúsund Pólverjar
Pólverjar eru langstærsti hópur
útlendinga sem sest hefur að á Ís-
landi á síðustu árum. Þeir eru í
dag um ellefu þúsund talsins, fjöl-
mennari en fólk frá öllum öðrum
Evrópulöndum. Samanlagt eru
Evrópumenn um 85 prósent allra
erlendra ríkisborgara á Íslandi og ef
við bætum Norður-Ameríku og Eyja-
álfu við getum við sagt að nærri 90
prósent allra útlendinga á Íslandi
séu komnir frá löndum Vesturlanda.
Fólk frá öðrum heimshlutum er
svo fátt á Íslandi að í raun er ekki
hægt að tala um Ísland sem fjöl-
menningarland eins og önnur lönd
Vestur-Evrópu. Þangað hefur fólk
leitað víða að úr heiminum af ýms-
um ástæðum. Til Íslands hefur fyrst
og fremst komið fólk frá Póllandi og
öðrum löndum Austur-Evrópu til
að sinna láglaunastörfum.
Miðað við fólksflutninga síðustu
ára og þörf fyrir vinnuafl á næstu
árum má gera ráð fyrir að hingað
flytjist allt að 28 þúsund Pólverjar
til viðbótar á næstu árum. Pólverj-
ar verða þá um 38 þúsund á Íslandi.
Það er fleira fólk en býr á Norður-
landi, frá Húnaflóa að Langanesi.
Ef þetta gengur eftir verða Pól-
verjar tíundi hluti þjóðarinnar.
Það er mun hærra hlutfall en bæði
Finnar í Svíþjóð (1,5 prósent) og
Svíar í Finnlandi (5,5 prósent) svo
dæmi sé tekið af minnihlutahópum
í nágrannalöndunum. Þetta hlutfall
er líkara hlutfalli svartra í Banda-
ríkjunum, en þeir eru 13 prósent
þjóðarinnar.
Auk Pólverja má búast við að
fólki frá öðrum löndum Austur-
-Evrópu eigi eftir að fjölga
úr fjögur þúsund í fjórtán
þúsund, fólki frá ríkj-
um Vestur-Evrópu úr
fimm þúsund í átján
þúsund og fólki frá
Asíu úr tvö þúsund í
tæp sjö þúsund.
Þa r sem Í s -
lendingar hafa hleypt
fáum f lóttamönnum
eða hælisleitendum inn í
landið er ekkert sem bend-
ir til að fjölgun ferðamanna
muni breyta þeirri stefnu. Til þess
þarf annað að koma til.
Ísland líkt Sviss
Því má gera ráð fyrir að fólk frá
Norður-Afríku og löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafsins verði ekki
fleira en tæplega 500 manns um
miðjan næsta áratug og fólk frá
Afríku sunnan Sahara vart fleira
en 1200 manns.
Ferðamannastraumurinn mun
því ekki breyta Íslandi í fjölmenn-
ingarland heldur magna frekar upp
verstöðina, fjölga fólki sem leitar
hingað til skemmri tíma í leit að
vinnu og sem sumt mun ílengjast.
Hlutfall erlendra ríkisborgara
á Íslandi mun fara langt fram úr
Norðurlöndunum ef af þessu verð-
ur. Landið verður þá í svipaðri
stöðu að þessu leyti og Sviss, þar
sem mikill fjöldi erlendra ríkis-
borgara sinnir láglaunastörfum á
meðan Svisslendingar sjálfir ein-
angra betur launuð störf og stjórn-
endastöður. | gse
Fjórir af hverjum tíu útlendir
Allt önnur þjóð
Íbúafjöldaþróun á Íslandi 2015 til 2025
Erlendir ríkisborgarar
Pólland 9,9%
Austur-Evrópa 3,8%
Vestur-Evrópa 3,4%
N-Ameríka 0,6%
S-Ameríka 0,2%
N-Afríka 0,1%
Afríka 0,3%
Asía 1,7%
Eyjaálfa 0,1%
Erlendir ríkisborgarar 7,4%
Pólland 3,4%
Austur-Evrópa 1,3%
Vestur-Evrópa 1,6%
N-Ameríka 0,2%
S-Ameríka 0,1%
N-Afríka 0,0%
Afríka 0,1%
Asía 0,6%
Eyjaálfa 0,5%
Íslenskir
ríkisborgarar
78,5%Íslenskir ríkisborgarar
92,6%
Samsetning þjóðarinnar mun umbreytast ef ferðamönnum fjölgar eins mikið og spár segja til um. Það verða ekki aðeins útlendir ferðamenn sem
fylla stræti og torg heldur mun bætast við um 80 þúsund erlendir ríkisborgarar sem flestir munu vinna við að þjónusta ferðamennina.
Ferðamannasprengjur Enn
meiri aukning ferðamanna
í Georgíu, Svartfjallalandi,
Laos og Víetnam
Ef reiknað er með að sá jafni árlegi
vöxtur sem hefur verið í ferða-
mennsku á Íslandi frá 2010 haldi
áfram næstu árin má gera ráð fyrir
að á árinu 2022 komi hingað um
5,2 milljónir ferðamanna. Þótt
eitthvað kunni að hægja á aukn-
ingunni er eftir sem áður alls ekki
ólíkt að fjöldinn fari yfir 5 milljónir
um miðjan næsta áratug.
Þetta er gríðarleg sprenging.
Árið 2005 komu hingað aðeins
356 þúsund manns, rétt rúmlega
íbúafjöldinn. Ef hingað koma rúm-
lega 5 milljónir ferðamanna árlega
verður það um fimmtán faldur
íbúafjöldi landsins. Það mun um-
turna mörgu í samfélaginu og hafa
mikil og varanleg áhrif á margt.
En þó þetta sé mikill vöxtur þá
er það alls ekki einsdæmi að ferða-
Mikill vöxtur en ekki einsdæmi
Ef ferðamannastraumurinn á Íslandi vex frá 2010 fram til 2025 eins og gerðist í
eftirtöldum löndum frá aldamótum og fram til 2015 gætum við búist við að sjá
þennan fjölda ferðamanna á Íslandi um miðjan næsta áratug.
27,2
milljónir
Kirgistan
6,6
milljónir
Georgía
5,6
milljónir
Kambódía
Hvað ef túrisminn vex eins og í þessum löndum?
Kambódíumenn hafa
í raun búið við meiri
aukningu ferðamanna
síðasta aldarfjórðung en sú
sprenging sem riðið hefur
yfir Íslendinga síðustu árin
og spáð er á næstu árum.
Ef Íslendingar fá svipaða
sveiflu og Kambódíumenn
nutu samfellt frá 1995 til
2015 mætti búast við 7,7
milljónum ferðamanna
árlega á Íslandi um miðjan
næsta áratug.
mannastraumur til eins ríkis hafi
vaxið svona mikið á skömmum
tíma. Þess eru þó nokkur dæmi. Af
löndum sem hafa viðlíka mikinn
fjölda ferðamanna og reiknað er
með á Íslandi á næstu árum má
nefna Kirgistan, Georgíu, Laos
og Kambódíu. Öll þessi lönd eiga
sögu um meiri vöxt á fimmtán ára
tímabili en hæstu spár gera ráð
fyrir að þróunin verði á Íslandi frá
2010 til 2025.
Hlutfallsleg aukning ferða-
manna hefur verið enn meiri í
löndum sem draga til sín færri
ferðamenn. Þannig komu aðeins
28 þúsund ferðamenn til Græn-
höfðaeyja árið 1995 en þeir voru
orðnir 500 þúsund árið 2015. Á
Íslandi voru ferðamenn um 178
þúsund árið 1995. Aukning ferða-
manna á Grænhöfðaeyjum jafn-
gildir því að í fyrra hefðu hingað
komið um 3,2 milljónir túrista.
Um aldamótin komu um 115 þús-
und ferðamenn til Svartfjallalands
en í fyrra voru þeir um 1,4 milljón-
ir. Sambærileg aukning á Íslandi
hefði breytt 303 þúsund ferða-
mönnum árið 2000 í 3,7 milljónir
í fyrra.
Árið 1995 komu um 85 þúsund
ferðamenn til Georgíu en í fyrra
var fjöldinn kominn í 5,5 millj-
ónir í fyrra. Sama aukning hefði
fjölgað 178 þúsund ferðamönnum
á Íslandi árið 1995 í 11,5 milljónir
ferðamanna árið 2015. | gse
2015 2025
21,5%
ÍSLAND
4.0