Fréttatíminn - 17.06.2016, Blaðsíða 22

22 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 17. júní 2016
VÍKURVERK EHF • VÍKURHVARF 6 • 203 KÓPAVOGUR • SÍMI 557 7720 • WWW.VIKURVERK.IS
NJÓTTU ÞESS AÐ BORÐA MEÐ HÁGÆÐA BORÐBÚNAÐI FRÁ
Melamine gæða plast
6. des.
Þjóðhátíðardagur Finna er dálítið
eins og þjóðin sjálf, þungur og
dimmur en hjartahlýr um leið.
Ólíkt Íslendingum, sem rifust við
Dani um uppköst, eða Norðmönnum, sem
deildu við Svía um sendiherra, þá átti
Finnland ekki bara í sjálfstæðisbaráttu
heldur sjálfstæðisstríði. Finnland var enn
hluti af Rússaveldi þegar heimsstyrjöld
braust út, sem svo leiddi til blóðugrar
byltingar. Borgarastríð braust út á milli
kommúnista og íhaldsmanna í Finnlandi
sjálfu, þar sem Þjóðverjar og Rússar studdu
sinn aðilann hvor. 37 þúsund manns létust,
þar af rúmlega helmingur í fangabúðum og
fjöldaaftökum eftir stríð þegar hvítliðar
ákváðu að koma fram hefndum gegn hinum
rauðu.
Ekki greri um heilt meðal þjóðarinnar fyrr
en Sovétmenn réðust á hana í Vetrarstríð-
inu og samtals 80.000 Finnar létust í því
og Framhaldsstríðinu sem fylgdi í kjölfarið.
Sjálfstæðibarátta Finna hefur því ávallt verið
þeim heldur harmþrungin minning. Í stað
þess að veifa fánum snemmsumars, eins og
Íslendingar og Norðmenn gera, er kveikt á
bláum og hvítum kertum á einum kaldasta og
dimmasta degi ársins og þau sett út í glugga.
Á sínum tíma átti þetta að gefa til kynna
að særðir hermenn gætu fengið hjúkrun í
viðkomandi húsi, en núna er merkingin að
minnast hinna látnu. Hápunktur hátíðar-
haldanna er svo þegar bein útsending er frá
því þegar forsetinn tekur á móti heldra fólki
og frægu í forsetahöllinni. Ræðir svo fólk sín
á milli hverjum var boðið og hver var í hverju
og með hverjum, dálítið eins og finnskur
óskar haldinn til heiðurs föllnum hetjum.
Finnland: Dagur hinna dauðu
Ef Íslendingar hefðu haldið fast í
1. desember sem sinn þjóðhátíðar-
dag hefði hann kannski orðið svip-
aður og í Finnlandi. Of kalt er til að
gera nokkurn skapaðan hlut og fyrsti
fullveldisdagur okkar var þrunginn
harmi, haldinn mitt í spænskri veiki,
frostaveturinn mikla.
Finnar halda upp á þjóðhátíðardag sinn um
miðjan vetur.
6. júní
Hinir ávallt hlutlausu Svíar hafa
ekki verið erlendu valdi seldir
síðan þeir losuðu sig við Dani
árið 1523 og Gústaf Vasa varð
kóngur. Þó var það ekki fyrr en árið 1916 að
Svíar ákváðu að dagurinn yrði að sérstök-
um fánadegi. Var það bæði til að minnast
sjálfstæðis frá Dönum og líka stjórnarskrár-
innar, sem varð að lögum þennan dag árið
1809 og var, ásamt þeirri bandarísku og
frönsku, ein sú fyrsta í heiminum. Henni
var ekki skipt út fyrr árið 1974 þar sem sú
gamla þótti leggja of mikla áherslu á
hlutverk konungs við stjórnarmyndanir.
Dagurinn var fyrst samþykktur sem þjóð-
hátíðardagur 1983 og varð opinber frídagur
árið 2005. Verkalýðsfélögin voru ekki ánægð
með tilhögunina, þar sem annar í hvíta-
sunnu var afnuminn sem frídagur í staðinn,
en ef 6. júní ber upp á laugardag eða sunnu-
dag verða menn af fríinu það árið.
Þar sem hátíðardagurinn er nýr af nál-
inni hafa miklar hefðir ekki myndast í
kringum hann enn. Kvöldið fyrir fyrsta maí
og Jónsmessunótt eru mun meiri partí-
dagar. Þó er sá siður hægt og rólega að kom-
ast á að grilla og borða jarðarberjatertu á
þjóðhátíðardeginum, en einnig er hægt að
heimsækja höllina endurgjaldslaust í eina
skiptið á árinu. Fríinu var að hluta til komið
á til að gleðja innflytjendur, sem furðuðu
sig á fásinni Svía gagnvart þjóðhátíðardegi
sínum. Er hann og víða nýttur til að bjóða
nýbúa velkomna.
Svíþjóð: Hvítasunnu fórnað fyrir þjóðhátíð
Þó lengri hefð sé fyrir því að halda upp
á 17. júní er þó margt sameiginlegt með
þjóðhátíðardegi okkar og Svía. Báðar
þjóðir fagna því að vera lausar við Dani,
og kjósa að gera það snemmsumars með
fánum og mat á meðan mesta djammið
er geymt fyrir aðra daga. Nú er bara
spurning hvort við tökum ekki upp nýja
stjórnarskrá fyrir 17. júní næst, og slá-
um þessu saman eins og þeir.
Svíar losuðu sig við Dani fyrir
næstum 500 árum og fagna því enn.