Fréttatíminn - 24.09.2016, Blaðsíða 10

10 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 24. september 2016
missa hana. Þetta var alveg jafn
erfitt þó hún hafi glímt við veikindi
alla tíð.“ Tárin streyma niður. Ár er
liðið síðan Sólveig kvaddi og Clara er
enn í mikilli sorg.
„Mér datt aldrei í hug að þessi
Íslandsdvöl yrði svona tilfinninga-
þrungin og mikill hluti af sorgarferl-
inu. Hér finn ég að ég á rætur. Mér
finnst ég vera nær mömmu á Ís-
landi en í Frakklandi þó hún hafi
aldrei búið hérna. Hún leit bara
alltaf á sig sem Íslending og í Frakk-
landi var hún kynnt sem slík. Þess
vegna finnst mér ég þurfa að læra
tungumálið og kynnast landinu
betur. Það var til dæmis stórkost-
legt að fara til Vestmannaeyja,
þar sem hún fæddist. Þar hitti ég
vingjarnlegt fólk sem sagðist hafa
þekkt mömmu, rifjaði upp sögur af
henni og sýndi mér hvar hún bjó.
Kannski er það þess vegna sem
ég upplifi þessa Íslandsferð svona
sterkt, því þetta er hennar heimur.
Svo er stórkostleg tilviljun að það
skuli akkúrat eiga að sýna myndina
hennar þegar ég er hérna.“
Sólveig sá aldrei Sundaáhrifin
Sólveig varð undir í baráttunni við
krabbameinið áður en hún náði að
klára sína síðustu kvikmynd, Sunda-
áhrifin. Á lokametrunum var hún
mjög máttfarin en hélt ótrauð áfram
að vinna og koma myndinni heim og
saman. Hún lést þegar klippivinnan
var langt komin og eftir andlát henn-
ar tóku framleiðendur og samstarfs-
fólk við. „Hún sá aldrei endanlega
útgáfu myndarinnar með tónlist og
eftirvinnslu, en hún sá lokaklippið
og var ánægð.“
Clara segist því tengjast verk-
inu tilfinningalega og fann hjá sér
þörf fyrir að fylgja myndinni eft-
ir. Hún var að sjálfsögðu viðstödd
sýninguna á kvikmyndahátíðinni í
Cannes í vor.
„Ég fann svo sterkt fyrir nálægð
hennar á frumsýningunni og fannst
eins hún væri þarna með mér. Sýn-
ingin var mjög hátíðleg og myndin
fékk frábærar viðtökur. Í mínum
huga var þetta samt rosalega sorgleg
stund.“ Röddin brestur og tárin
koma aftur. „Mér fannst þetta vera
einskonar endalok.“
Við gerum smá hlé og látum
lítið fyrir okkur fara í anddyri Há-
skólabíós, þegar grunlausir há-
skólanemar taka að streyma út úr
kennslustundum. Svo skellir Clara
upp úr. „Oh, ég ætlaði nú ekki alveg
að missa andlitið. Það skemmtilega
er að hugmyndirnar hennar halda
áfram að vaxa og stækka. Það eru að
minnsta kosti tvær kvikmyndir sem
gætu litið dagsins ljós, ef allt geng-
ur upp.“
Jean-Luc Gaget, samstarfsmaður
Sólveigar til margra ára og meðhöf-
undur margra kvikmynda hennar,
er að leita að peningum fyrir hand-
riti sem þau skrifuðu saman. „Hún
var vön að kalla hann eiginmann
sinn í kvikmyndagerð. Hann er far-
inn á fullt með verkefnið og ætlar að
leikstýra myndinni sjálfur.“
Ástarævintýri aldraðrar konu
Svo er það annað verkefni sem Clöru
liggur mikið á að segja frá. „Og það
er sko svakaleg saga.“ Hún lækkar
róminn og hallar sér að mér, eins
og hún sé að fara kjafta frá leyndar-
máli.
„Myndin hefur fengið nafnið Just
the two of Us, eins og í laginu með
Bill Withers. Mamma skrifaði hand-
ritið með Agnes De Sacy og hafði
þegar fundið leikara í aðalhlut-
verkin. Hún ætlaði sér að leikstýra
myndinni sjálf en nú mun einhver
annar taka við því. Sagan stóð henni
afar nærri og hefur mikla tengingu
við Ísland. Þetta er ástarsaga vel full-
orðinnar íslenskrar konu sem tengd-
ist móður minni nánum böndum.
Konan trúði henni fyrir því, fyrir
nokkrum árum, að hún hefði átt í
ástarsambandi við lækninn henn-
ar mömmu. Læknirinn var giftur og
var rúmlega 40 árum yngri en kon-
an. Þegar hún trúði mömmu minni
fyrir þessu, var hún sannfærð um
að mamma yrði hneyksluð. Þetta
var sjóðheit saga um ást og kynlíf
eldri konu og miklu yngri manns.
En mamma hneykslaðist ekki vit-
und. Hún sá strax fegurðina í því
að fullorðin kona upplifði sig svona
aðlaðandi og ætti í svona innilegu
ástarævintýri. Femínistinn móðir
mín sá meira í sögunni og ákvað að
skrifa handrit sem byggði á þessari
frásögn.“
Clara bendir á óteljandi sögur af
eldri mönnum sem girnast miklu
yngri konur, og ekki þykja mikið til-
tökumál. „Að konan skyldi gera ráð
fyrir því að mamma yrði hneyksluð
á sambandi þeirra, lýsir vel rótgrón-
um hugmyndum um kynin. Það sýn-
ir að sagan á brýnt erindi.“
Hún segir Sólveigu hafa viljað
fjarlægja söguna frá raunveruleik-
anum með því að færa sögusviðið
til Írlands. Ef allt gengur eftir verður
myndin tekin þar upp og til stendur
að fá konu til að leikstýra verkinu.
„Mamma hreifst af fólki á jaðrin-
um. Fólki sem ekki endilega öðlaðist
viðurkenningu í umhverfi sínu. Sem
var skjön við heiminn og samfélagið.
Hún kom auga á það allstaðar og sá
fegurðina í því sem aðrir áttu til að
fordæma.“
Svo jafnvel eftir andlát hennar
halda hugmyndir hennar áfram að
vaxa og fá vængi? „Já og vonandi
hafa áhrif. Hún vissi að hún fengi
aðeins skamman tíma á jörðinni.“
Við sammælumst um að í mynd-
um Sólveigar megi greina ákveðin
tón, um að lífið sé litríkt og gjöfult.
Um fegurðina í litlum, hversdagsleg-
um aðstæðum. Og það á sérstaklega
vel við um nýjustu kvikmyndina,
Sundaáhrifin, sem sýnd verður á
RIFF um næstu helgi.
Hver var Sólveig Anspach?
Kvikmyndaleikstjórinn Sólveig Anspach var með-
vituð um að lífið væri hverfult og kepptist því við
að nýta sinn tíma á jörðinni til að gera það sem
hún elskaði, að leikstýra kvikmyndum. Hún lést í
ágúst 2015, aðeins 54 ára gömul eftir langa bar-
áttu við krabbamein, og var afkastamesti leik-
stjóri íslenskrar kvikmyndasögu.
Sólveig fæddist í Vestmannaeyjum árið 1960.
Hún lærði kvikmyndagerð í hinum virta La Femis
kvikmyndaskóla í París og skilur eftir sig á annan
tug kvikmynda og heimildarmynda.
Móðir Sólveigar var Högna Sigurðardóttur
arkitekt sem löngum hefur verið talin brautryðj-
andi á sínu sviði og var fyrsta konan til að hanna byggingu á Íslandi.
Faðir hennar, Gerald Anspach, var bandarískur, fæddur í Berlín og kom-
inn af þýskum og rúmenskum ættum.
Sólveig bjó lengst af í París ásamt dóttur sinni, Clöru Lemaire Anspach.
Hún leit þó ávalt á sig sem Íslending og tók upp fjölmargar kvikmyndir hér
á landi. Þar á meðal hluta þríleiksins sem voru hennar síðustu verk.
Hún var vel þekktur kvikmyndaleikstjóri í Frakklandi og voru myndir
hennar sýndar á helstu kvikmyndahátíðum heims. Sundaáhrifin, sem var
hennar síðasta kvikmynd, var frumsýnd í Cannes í vor.
Jafnvel eftir andlát Sólveigar halda hugmyndir hennar áfram að vaxa og
dafna. Að minnsta kosti tvær kvikmyndir sem hún vann að áður en hún lést,
stendur til að framleiða og kvikmynda af samstarfsfólki hennar á næstu
misserum. Þar á meðal er afar óvenjuleg ástarsaga sem byggir á reynslu-
heimi konu sem tengdist Sólveigu fjölskylduböndum.
Í viðtali Le Monde við Sólveigu Anspach í upphafi ársins 2014, var hún
spurð að því hvað drifi hana áfram.
„Kannski það að ég veit, eins og allir aðrir, að lífið getur endað skyndi-
lega. Ég hugsa, held ég, einfaldlega meira um það en aðrir.“
Clara er fædd og
uppalin í Frakklandi
og er með franskt
ríkisfang. Sem einka-
barn ævintýraþyrstrar
móður fékk hún að
ferðast og sjá heiminn
og ekki síst, kynnast
öllu litríka fólkinu sem
Sólveig laðaði að sér.
Einfaldur og
stílhreinn
Vönduð íslensk framleiðsla síðan 1959.
Stáliðjan er gamalgróið íslenskt fyrirtæki
sem framleiðir vandaða vöru fyrir heimilið
og vinnustaðinn.
Stáliðjan ehf - Smiðjuvegi 5, 200 Kópavogi - Sími 564 5885 - www.stalidjan.is
Verð 27.900 kr.
Fjölbreytt litaúrval.